Jak skutecznie poradzić sobie z chrapaniem? Preparaty, badanie snu, leczenie chrapania i sposoby domowe

Chrapanie to dolegliwość, która dotyczy kilku mln ludzi na świecie. Zazwyczaj ma ono charakter fizjologiczny i nie stanowi zagrożenia. Inaczej jest w przypadku obturacyjnego bezdechu sennego, który może stać się przyczyną wielu problemów zdrowotnych oraz obniżonej sprawności psychofizycznej.

Z uwagi na to, że chrapanie jest uciążliwe przede wszystkim dla otoczenia, uznaje się je za problem społeczny. Choć osoby chrapiące zazwyczaj nie są świadome swojej przypadłości, może się ona wiązać z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Aby skutecznie poradzić sobie z chrapaniem, należy znaleźć jego przyczynę.

Kogo dotyczy problem chrapania?

Głośne chrapanie to przede wszystkim problem mężczyzn. Kobiet dotyczy on zwykle po menopauzie. Ma to związek z niedoborem progesteronu, na skutek czego zmniejsza się napięcie ściany gardła. W związku ze zmianami hormonalnymi może występować także chrapanie w ciąży. Natomiast u dzieci i niemowląt chrapanie pojawia się m.in. przy infekcjach dróg oddechowych i alergiach, dlatego wymaga konsultacji lekarskiej.

Przyczyny chrapania

Chrapanie może mieć przyczyny anatomiczne. W czasie snu w naturalny sposób wiotczeją mięśnie, w tym również mięśnie gardła, które nie mają wsparcia chrzęstnego ani kostnego. W związku z tym kanał, którym przepływa powietrze, staje się węższy. Podczas oddychania dochodzi do drgań podniebienia miękkiego, co jest bezpośrednią przyczyną chrapania. Jeżeli powietrze ma całkowicie zablokowany przepływ, oddech zostaje chwilowo wstrzymany. Jest to tzw. bezdech, na skutek którego spada poziom tlenu we krwi, a podnosi się poziom dwutlenku węgla. To sygnał dla organizmu, aby pobudzić do pracy mięśnie oddechowe klatki piersiowej i przepony. Bezdech na ogół trwa od kilku do kilkunastu sekund. Po nim następuje głęboki wdech, który powoduje gwałtowne otwarcie kanału gardłowego i towarzyszy mu głośne chrapnięcie. Krótkotrwałe wstrzymanie oddechu podczas snu jest zjawiskiem fizjologicznym i zdarza się praktycznie każdemu. Problem pojawia się, gdy przerwy w oddychaniu są długie i jest ich dużo – przy obturacyjnym bezdechu sennym może wystąpić nawet 10 przerw w trakcie 1 godziny. Oto powody uciążliwego chrapania:

• przerośnięte tkanki języczka podniebienia,
• działanie leków nasennych i uspokajających,
• picie alkoholu w nadmiernej ilości lub bezpośrednio przed snem,
• przerośnięta tylna ściana gardła,
• duża nagłośnia (ruchoma chrząstka krtani),
• cofnięta żuchwa,
• przerośnięta nasada języka,
• przerośnięte migdałki,
• skrzywiona przegroda nosowa,
• otyłość.

Rozpoznanie zaburzeń oddychania występujących podczas snu umożliwiają badania – polisomnografia i poligrafia. Pozwalają one ustalić, jakie są przyczyny problemu z chrapaniem i czy wymaga leczenia.

Leczenie chrapania

Najlepsze efekty przynosi zabiegowe leczenie chrapania. W zależności od przyczyny wykonuje się korekcję przegrody nosowej, zmniejszenie małżowin nosowych, operację zatok, a jeśli powodem jest cofnięcie żuchwy, stosuje się szynę wewnątrzustną. W przypadku zwężenia gardła można wykonać radiotermoablację podniebienia miękkiego. Jest to zabieg na chrapanie, który polega na wszczepieniu elektrody powodującej usztywnienie podniebienia miękkiego podczas snu.

W leczeniu obturacyjnego bezdechu sennego operacja na chrapanie obejmuje częściowe usunięcie tkanek gardła, podniebienia miękkiego i języczka. W niektórych przypadkach wykorzystuje się także CPAP wspomagający oddychanie podczas snu dzięki wytwarzaniu dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych. Stosowane jest także laserowe leczenie chrapania polegające na naświetlaniu gardła laserem erbowo-yagowym Er:YAG. Pod wpływem podczerwieni włókna kolagenowe kurczą się i sztywnieją.

Doraźnie można stosować leki na chrapanie dostępne bez recepty w formie plastrów, kropli i sprayów. Zawierają one składniki, które nawilżają błonę śluzową gardła i zwiększają napięcie mięśni, ułatwiając przepływ powietrza. Plastry na chrapanie rozszerzają małżowiny nosowe, dzięki czemu usprawniają wentylację przez nos przy przeziębieniach i alergiach.

Jak leczyć chrapanie domowymi sposobami?

Domowe sposoby na chrapanie polegają na unikaniu czynników, które mogą zaostrzyć problem oraz dbaniu o higienę snu. Wieczorem należy dobrze wywietrzyć pomieszczenie, w którym się śpi. Warto także, zwłaszcza w sezonie grzewczym, zadbać o właściwe nawilżenie powietrza. Istotną rolę odgrywa pościel i pozycja przyjmowana podczas snu. Poduszka przeciw chrapaniu nie może być zbyt wysoka, powinna gwarantować prawidłowe ułożenie kręgosłupa szyjnego i głowy, dzięki czemu ułatwione jest oddychanie. Należy zwrócić uwagę na to, by kołdra nie zakrywała ust i nosa. Najwłaściwsze pozycje do spania to ułożenie na brzuchu albo na boku.

Prawidłowe oddychanie podczas snu wspomaga też regularna aktywność fizyczna. Jest to istotne z tego względu, że jedną z przyczyn chrapania jest otyłość.