Przepuklina pachwinowa – objawy, operacja i leczenie

Przepuklina pachwinowa to najczęstsza ze spotykanych przepuklin brzusznych. W schorzeniu tym obecny jest uchyłek otrzewnej zawierający pętle jelitowe, które w postaci worka przebijają się przez warstwę mięśniową brzucha. Przepuklina narasta powoli i początkowo może nie dawać żadnych objawów. Kiedy jednak symptomy się pojawią, wskazane jest wykonanie operacji.

Co to jest przepuklina pachwinowa?

Przepuklina pachwinowa to patologiczny stan, w którym narządy jamy brzusznej przemieszczają się poza swoje fizjologiczne położenie, prowadząc do powstania wybrzuszenia. Schorzenie to występuje dość powszechnie. Najczęściej dotyczy mężczyzn, u kobiet i dzieci pojawia się rzadziej. W budowie przepukliny pachwinowej wyróżnia się wrota przepukliny, przez które przedostaje się zawartość jamy brzusznej oraz worek przepuklinowy czyli rozciągnięta otrzewna ścienna. Jak wygląda przepuklina pachwinowa? Kiedy fragment jelita przedostanie się na zewnątrz otrzewnej, przybiera w okolicy pachwin postać widocznego, miękkiego guzka.

Istnieją dwa rodzaje przepukliny pachwinowej:

• skośna – przechodzi przez kanał pachwinowy i uchodzi w okolicy moszny;
• prosta – worek przepuklinowy przechodzi przez trójkąt Hasselbacha, czyli słabsze miejscem w powięzi; ujście przepukliny znajduje się w okolicy moszny.

W klasyfikacji ICD-10 przepuklina pachwinowa oznaczana jest symbolem K40. Wiele osób zastanawia się, do jakiego lekarza udać się z podejrzeniem przepukliny pachwinowej. Na początku pacjent powinien odwiedzić lekarza rodzinnego, który zbada chorego i postawi diagnozę. Leczeniem przepukliny zajmuje się lekarz chirurg. Warto wiedzieć o tym, że przepuklina nie może się cofnąć. Z biegiem czasu rozrasta się i może prowadzić do powikłań. 

Przyczyny przepukliny pachwinowej 

Na skutek różnych czynników (urazy, zabiegi operacyjne, ciąża) powłoki brzuszne, a zwłaszcza ich warstwa mięśniowa, ulegają osłabieniu. Z otrzewnej tworzy się worek, w którego obrębie znajdują się pętle jelitowe. Taki uchyłek wysuwa się przez powłoki jamy brzusznej w okolicy pachwinowej. Ten typ przepukliny nazywany jest przepukliną nabytą. 

Ze względu na budowę anatomiczną, mężczyźni są znacznie bardziej narażeni na wystąpienie przepukliny. Wrodzona przepuklina pachwinowa powstaje w czasie rozwoju wewnątrzmacicznego i pojawia się u 3-5% noworodków urodzonych o czasie, z czego 80-90% przypadków dotyczy dzieci płci męskiej. Przepuklina jest wynikiem niedomknięcia uchyłka otrzewnej podczas zstępowania jąder do moszny. 

Czynniki ryzyka przepukliny pachwinowej

Do czynników ryzyka, które zwiększają szanse pojawienia się przepukliny zalicza się:

• występowanie przepukliny w wywiadzie rodzinnym;

• płeć męską;

• niski wskaźnik BMI;

• wiek – wraz z wiekiem dochodzi do zwiotczenia mięśni brzucha;

• przebyty zabieg prostatektomii;

• zaburzony metabolizm kolagenu;

• długotrwały i ciężki wysiłek lub jednorazowy, znaczny wysiłek u osóby, która na co dzień nie przeciąża mięśni tłoczni brzusznej;

• częste zaparcia.

Objawy przepukliny pachwinowej u mężczyzn i kobiet

Dolegliwości związane z przepukliną rozwijają się przez długi czas, a ich stopień nasilenia zależy od wielkości zmiany. Niewielkie przepukliny mogą nie dawać objawów nawet przez kilka lat. Symptomy rozwoju choroby są takie same u mężczyzn jak i u kobiet. Chorzy zaczynają odczuwać: 

• ból w obrębie przepukliny, nasilający się w trakcie wysiłku (może być to sport, ale także śmiech, kaszel czy wypróżnianie się), przy którym dochodzi do wzrostu ciśnienia w obrębie jamy brzusznej
• zaparcia; 
• odczuwanie ciężaru lub wrażenie przeszkody w obrębie pachwiny; 
• wraz ze zwiększaniem się rozmiarów przepukliny guz staje się wyczuwalny i widoczny, ma tendencję do pojawiania się i znikania; 
• na wczesnym etapie choroby cechą charakterystyczną dla guza związanego z przepukliną jest to, że można go „odprowadzić”; jest na tyle miękki i ruchomy, że przy nacisku znika, jakby wchłaniał się do wnętrza jamy brzusznej, a czynność ta jest zwykle bezbolesna;
• w bardziej zaawansowanym przebiegu choroby przepuklina nie daje się odprowadzić i przez cały czas widoczna jest jako różnej wielkości guz w okolicy pachwinowej.

Przy przepuklinie pachwinowej objawy zazwyczaj mają łagodny przebieg. Może się jednak zdarzyć sytuacja, kiedy naczynia zaopatrujące pętle jelitowe w worku przepukliny zostają uciśnięte, zablokowany jest przepływ krwi i rozwija się martwica – jest to sytuacja bardzo groźna i wymaga szybkiej interwencji lekarskiej. Objawy wskazujące na “uwięźnięcie” przepukliny są następujące: 

• znaczne dolegliwości bólowe,  
• nadmierne ocieplenie i zaczerwienienie skóry okolicy pachwiny,  
• nudności, 
•  wymioty,  
• niemożność oddania stolca,
• gorączka.  

Jako skutek uwięźniętej przepukliny może rozwinąć się zapalenie otrzewnej, a także posocznica. Gwałtowny zespół dolegliwości sugerujących uwięźnięcie przepukliny jest wskazaniem do interwencji chirurgicznej. 

Jak objawia się przepuklina pachwinowa u dzieci?

U dzieci przepuklina pachwinowa jest wadą wrodzoną, która występuje dość często zarówno u chłopców, jak i u dziewczynek. Przy przepuklinie pachwinowej u dzieci objawy to przede wszystkim występowanie miękkiego guzka w okolicy pachwinowej. U dziewczynek przepuklina lokalizuje się zwykle w obrębie wzgórka łonowego i kieruje się do wargi sromowej większej. U chłopców guzek pojawia się na granicy wzgórka łonowego i moszny. Przepuklina powiększa się przy płaczu, krzyku dziecka, podczas oddawania moczu i stolca, czyli wtedy, kiedy dochodzi do zwiększenia się ciśnienia w obrębie jamy brzusznej.

Diagnostyka przepukliny pachwinowej

Diagnostyka przepukliny pachwinowej opiera się na badaniu przedmiotowym przeprowadzonym w pozycji stojącej. W razie potrzeby dodatkowo wykonuje się badanie USG jamy brzusznej pozwalające na określenie wielkości i rodzaju zawartości worka przepuklinowego. W szczególnych sytuacjach przeprowadza się badanie tomografii komputerowej, rezonans magnetyczny lub herniografię. 

Leczenie przepukliny pachwinowej

Jeśli przepuklina jest niewielka i bezobjawowa, zalecana jest jedynie jej obserwacja. Oznacza to, że przez pewien czas można chodzić z przepukliną pachwinową, ponieważ ryzyko pojawienia się stanu nagłego związanego z wystąpieniem przepukliny jest niskie. Niestety wraz z upływem czasu przepuklina zacznie dawać dolegliwości bólowe i wykonanie operacji będzie konieczne. Bezoperacyjne leczenie przepukliny jest bardzo rzadkie. Jak sobie radzić z przepukliną pachwinową? Zachowawczo można stosować specjalne pasy przepuklinowe pachwinowe chroniące przed przesuwaniem się organów wewnętrznych. Dobrze jest zdawać sobie sprawę z tego, że nie istnieje domowe leczenie przepukliny pachwinowej. 

Operacja przepukliny pachwinowej

Technika, jaką przeprowadza się operację przepukliny pachwinowej powinna być dostosowana indywidualnie do stanu klinicznego pacjenta. Na wybór metody mają wpływ takie czynniki jak: typ przepukliny, rodzaj znieczulenia czy wyposażenie ośrodka leczniczego. Przepuklinę pachwinową operuje się w sposób tradycyjny lub laparoskopowo. Klasyczny zabieg chirurgiczny polega na nacięciu skóry i tkanek, dotarcia do kanału pachwinowego i odprowadzenia zawartości worka do jamy brzusznej. Tylną ścianę kanału pachwinowego zabezpiecza się specjalną siatką z materiału syntetycznego, która pełni funkcje wzmacniające. Ostatnim etapem jest zszycie tkanek. 

Mniej inwazyjnym rodzajem leczenia przepukliny są operacje laparoskopowe. Do ich zalet zalicza się niewielką liczbą powikłań i krótszy czas rekonwalescencji. Zabieg może być wykonywany metodą: operacji przezbrzusznej przezotrzewnowej (TAPP), endoskopowej operacji zewnątrzotrzewnowej  (TEP) i laparoskopowej metody śródotrzewnowej (IPOM). Ile trwa operacja przepukliny pachwinowej? Zazwyczaj jest to 1,5-2 godziny. Po operacji pacjent otrzymuje zwolnienie lekarskie na okres 2-3 tygodni. Operacje refundowane z Narodowego Funduszu Zdrowia są bezpłatne, natomiast operacja w prywatnej klinice kosztuje średnio 2-5 tys. złotych.

Zapobieganie przepuklinie pachwinowej

Aby zapobiec powstawaniu przepuklin, należy prowadzić zdrowy tryb życia. Niewskazany jest nadmierny wysiłek fizyczny z użyciem mięśni tłoczni brzusznej. Powinno się utrzymywać właściwą do wzrostu wagę oraz zadbać o dietę zapobiegającą występowaniu zaparć. Jeżeli zauważymy u siebie pierwsze, nawet nieuciążliwe objawy przepukliny, powinniśmy udać się do lekarza, gdyż tylko to umożliwi wczesne wdrożenie leczenia, którym jest zabieg operacyjny.

Aktualizacja: Patrycja Nawojowska

Bibliografia: 

1. Simons MP,  i wsp., “Międzynarodowe wytyczne leczenia przepuklin pachwiny”, European Hernia Society, 2019. 
2. M. Michalik, A. Frask, A. Klawiter , “Operacje laparoskopowe przepuklin pachwinowych” Wideochirurgia i inne techniki małoinwazyjne 2007; 2 (4): 150–155.