Kiedy stosuje się rurki tracheostomijne i jak powinno się o nie dbać?

Rurka tracheostomijna to specjalny przewód, który umieszcza się w tchawicy i mocuje się do szyi przy pomocy tasiemek. Może ona posiadać trójgraniec lub balonik uszczelniający. Rurki tracheostomijne służą do zapewnienia pacjentowi drożności dróg oddechowych i odpowiedniej wentylacji kontrolowanej. Mogą być również stosowane podczas leczenia zwężeń krtaniowo-tchawiczych.

Czym jest tracheotomia a czym tracheostomia?

Zabieg tracheotomii wykonuje się w celu udrożnienia dróg oddechowych. Aby umożliwić odpowiednią wentylację, lekarze otwierają przednią ścianę tchawicy. Na skutek tracheotomii powstaje otwór w tchawicy – tracheostomia. Przez niego wprowadza się rurkę tracheostomijną. Zadaniem tego przyrządu jest umożliwienie oddychania bez udziału górnych dróg oddechowych.

Tracheostomia jest wykonywana najczęściej w przypadkach niedrożności dróg oddechowych spowodowanych m.in.: urazami i rakiem krtani, porażeniem fałdów głosowych, wrodzonymi wadami tchawicy i krtani. Pacjenci zmagający się z niedrożnością dróg oddechowych, która jest spowodowana zalegającą wydzieliną, również są kierowani na tracheostomię.

Jakie są rodzaje rurek tracheostomijnych?

Rurka tracheostomijna jest wprowadzana do zespolenia powstałego po zabiegu tracheotomii. Ma ona wygięty kształt i z jednej strony posiada kołnierz, który można przymocować do opatrunku lub skóry – dzięki temu element nie wsunie się całkowicie do tchawicy. Dolna część rurki posiada balonik, który po nadmuchaniu pozwala na lepsze jej przyleganie w tchawicy. Dzięki temu oddychanie jest łatwiejsze, a wydzielina nie spływa do płuc czy oskrzeli. Rurka tracheostomijna może być również wyposażona w specjalny balonik pozwalający na kontrolowanie ciśnienia wewnątrz przyrządu.

Rurki różnią się zakrzywieniem, średnicą i długością. Odpowiedni jej dobór jest bardzo istotny i pozwala na uniknięcie ocierania się przyrządu o tchawicę, co może doprowadzić do odleżyn lub nawet perforacji narządu. Ze względu na materiał wykonania można wyróżnić rurki tracheostomijne metalowe i te zrobione z różnych tworzyw sztucznych, np.: z akrylu, plastiku lub silikonu. Lekarz specjalista dobiera każdemu pacjentowi indywidualnie odpowiedni rodzaj rurki.

Rurka tracheostomijna do mówienia

Po założeniu rurki tracheostomijnej przechodzenie powietrza z płuc do krtani nie jest możliwe, dlatego też osoba nie może wydawać dźwięków. Istnieje jednak rodzaj przyrządu, który pozwala choremu mówić – foniatryczna rurka tracheostomijna posiada specjalne otwory, dzięki którym podczas wydechu powietrze wędruje w górę tchawicy, co pozwala na wydawanie dźwięków i normalną lub uproszczoną komunikację głosową.

Rurka tracheostomijna a jedzenie

Pacjenci, którzy mają założoną rurkę tracheostomijną z balonikiem, mogą spożywać posiłki drogą doustną. Należy pamiętać, żeby przed posiłkiem napełnić balonik powietrzem. Dzięki temu zabiegowi pokarm nie będzie dostawać się do dróg oddechowych. Po posiłku trzeba odessać powietrze z balonika – dzięki temu unika się powstawania odleżyn w tchawicy.

Pielęgnacja rurki tracheostomijnej

Prawidłowe dbanie o rurkę tracheostomijną jest bardzo istotne, ponieważ dzięki zabiegom pielęgnującym możliwe jest utrzymanie odpowiedniej wentylacji. Wydzielina zalegająca w rurce powinna być przez chorego regularnie odsysana. Nie należy to do najprzyjemniejszych czynności, ale jest niezbędne, ponieważ chroni to pacjenta przed różnego rodzaju powikłaniami i zapewnia prawidłową drożność. Dodatkowo pod kołnierzem rurki, stukającym się ze skórą, należy umieszczać specjalny opatrunek.

Do podstawowych czynności pielęgnacyjnych rurki tracheostomijnej należy również regularne kontrolowanie ciśnienia w baloniku uszczelniającym. Osobom posiadającym rurkę tracheostomijną zaleca się przebywanie w pomieszczeniach o odpowiedniej wilgotności, które są wolne od różnego rodzaju zanieczyszczeń powietrza. W przypadku chorych, którzy sami nie są w stanie zadbać o prawidłową toaletę rurki, proces pielęgnacji jest wykonywany przez personel medyczny lub specjalnie do tego przeszkoloną osobę.

Usunięcie rurki tracheostomijnej

Przed usunięciem rurki pacjent powinien znieść jej zatkanie, które powinno trwać co najmniej dobę. W tym celu zakłada się rurki z okienkiem. Zabieg usuwania przyrządu z tchawicy wykonywany jest na sali opatrunkowej. Po usunięciu rurki tracheostomijnej chory powinien pozostać pod opieką medyczną przez co najmniej dobę.