Niewydolność oddechowa – stan zagrażający twojemu życiu
Niewydolność oddechowa to zaburzenie, które może prowadzić do poważnych powikłań wszystkich organów, w tym także i mózgu. Zdarza się, że atakuje nagle, ale w wielu przypadkach rozwija się powoli i stopniowo. Jakie są objawy niewydolności oddechowej? Ile typów tej patologii można wymienić?
Czym jest niewydolność oddechowa?
Niewydolność oddechowa to zaburzenie czynności układu oddechowego. Powstaje ono w momencie, gdy przynajmniej jeden z jego elementów zostaje uszkodzony. W efekcie do krwi nie zostaje dostarczona potrzebna ilość tlenu, a ciało nie filtruje jej poprawnie z nadmiaru dwutlenku węgla. To z kolei sprawia, że dochodzi do niedotlenienia organizmu.
Rodzaje niewydolności oddechowej
Każda niewydolność oddechowa może skutkować śmiercią. W zależności od poziomu nasilenia choroby oraz jej przebiegu można wyróżnić następujące typy niewydolności oddechowej:
- ostra niewydolność oddechowa – jej rozwój następuje bardzo szybko i zajmuje jedynie kilka godzin, do tego jest ona odwracalna,
- przewlekła niewydolność oddechowa – jej rozwój jest powolny i trwa nawet kilka miesięcy, zwykle nie da się do końca odwrócić konsekwencji, jakie wywołuje.
Oprócz tego, ze względu na zaburzenia gazometryczne istnieje podział na takie rodzaje chorób jak:
- całkowita niewydolność oddechowa – doprowadza do zmniejszenia stężenia tlenu w organizmie, ale również do zwiększenia ilości dwutlenku węgla,
- hipoksemiczna niewydolność oddechowa – doprowadza wyłącznie do zmniejszenia stężenia tlenu w organizmie.
Przyczyny niewydolności oddechowej
Istnieją dwa rodzaje powodów niewydolności oddechowej: płucne oraz niepłucne. Najistotniejsze przyczyny płucne to:
- przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP),
- odma opłucnowa,
- niedodma,
- rozstrzenie oskrzeli,
- włóknienie płuc,
- zapalenie płuc.
Przyczyny niepłucne to z kolei m.in.:
- choroby układu sercowo-naczyniowego (np. niewydolność krążenia, wady serca),
- choroby neurologiczne (np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, guzy mózgu),
- choroby mięśni (np. zanik mięśni, miastenia),
- choroby i urazy ściany klatki piersiowej (np. rozległe złamania żeber, duża deformacja tkanki piersiowej),
- choroby charakterystyczne dla niemowląt (np. zespół błon szklistych, zespół zachłyśnięcia smółką, wrodzone anomalie układu oddechowego),
- infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych (np. zapalenie krtani, oskrzelików, nagłośni),
- zatrucia (np. tlenkiem węgla, lekami),
- przedostanie się ciała obcego do płuc,
- sepsa,
- otyłość.
Niewydolność oddechowa – objawy
Jakie objawy ostrej niewydolności oddechowej można wyróżnić? Oto one:
- uczucie duszności, problemy z oddychaniem,
- wysoka gorączka,
- plucie krwią,
- płytki, szybki oddech,
- tachykardia,
- sinica,
- kłujące, ostre bóle w obrębie klatki piersiowej (mogą być odczuwalne zarówno z przodu, jak i z tyłu, na plecach),
- kaszel z odkrztuszaniem gęstej plwociny.
W przypadku przewlekłej niewydolności oddechowej możemy mówić z kolei o takich symptomach, jak:
- plucie krwią,
- sinica,
- uczucie splątania, senność
- bóle głowy,
- przyspieszony oddech i tętno,
- zmniejszenie siły mięśniowej,
- zaczerwienienie skóry i spojówek,
- wdechowe ustawienie klatki piersiowej i przerost dodatkowych mięśni oddechowych.
Niewydolność oddechowa – rokowania
Jeśli chodzi o ostrą niewydolność oddechową, rokowania są następujące – 30-40 proc. przypadków kończy się śmiercią. Istnieją pewne czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo zgonu. To:
- alkoholizm,
- ciężkie, przewlekłe schorzenia,
- HIV,
- podeszły wiek.
Ostra niewydolność oddechowa przebiega ciężej także u pacjentów z niewydolnością wielonarządową, jak również sepsą. Jak wyglądają rokowania w przypadku przewlekłej niewydolności oddechowej? Jak już wspomnieliśmy, jej przebieg jest nieodwracalny, w wyniku czego finalnie prowadzi ona do śmierci.
Niewydolność oddechowa u dzieci
Niewydolność oddechowa pojawia się również na późniejszych etapach dzieciństwa. U małych pacjentów można dostrzec następujące jej objawy:
- sinica,
- kaszel,
- problemy z mówieniem,
- uczucie duszności,
- zbyt szybki rytm oddychania (do 35 oddechów na minutę),
- przyspieszenie akcji serca (do 100 uderzeń na minutę),
- poruszanie się skrzydełek nosa,
- częste zwilżanie warg językiem,
- otwieranie ust,
- symptomy neurologiczne (splątanie, apatia, pobudzenie, zaburzenia świadomości).
Niewydolność oddechowa u noworodka
Niewydolność oddechowa u noworodka pojawia się najczęściej u wcześniaków. Objawia się ona poprzez:
- trudności z oddychaniem,
- zbyt szybki rytm oddychania (ponad 60 oddechów na minutę),
- poruszanie się skrzydełek nosa przy wdechu,
- wciąganie skóry nad obojczykami i pomiędzy żebrami.
Niewydolność oddechowa a saturacja
W przypadku niewydolności oddechowej warto sprawdzać saturację, a więc stopień niedotlenienia. W tym celu pacjenci powinni korzystać z pulsoksymetru. Zwykle nakłada się go na palec, a w przypadku niemowląt – na nadgarstek lub stopę. Urządzenie to podaje wyniki w procentach i pozwala ocenić stężenie hemoglobiny wysyconej tlenem.
Jak je odczytywać? Prawidłowa saturacja utrzymuje się na poziomie 95-99 proc., choć u osób w podeszłym wieku jest ona trochę niższa. Zmartwić cię powinna saturacja na poziomie poniżej 94 proc. u osób dorosłych. Wynik na poziomie poniżej 90 proc. to z kolei sygnał ciężkiej niewydolności oddechowej.
Leczenie niewydolności oddechowej
Leczenie niewydolności oddechowej jest ukierunkowane na przyczynę, która ją spowodowała. Celem innych działań jest poprawa utlenowania – dobrym rozwiązaniem jest wówczas tlenoterapia, która odbywa się z wykorzystaniem koncentratora tlenu. Czasem konieczne są również inwazyjna tracheotomia lub intubacja.
Bibliografia:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK436002/ [dostęp 17.09.23].
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560779/ [dostęp 17.09.23].
- Meyer N. J., Gattinoni L., Calfee C. S., Acute respiratory distress syndrome, The Lancet 2021, 14-20, s. 622-637.
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
Picie 3 kaw dziennie może wspierać zdrowie serca. Tak mówią wyniki dużego badania
Pani Anna miała zakrzep, a leczyli ją na zapalenie płuc. Pacjentka zmarła, lekarze staną przed sądem
Objawy neurologiczne w SIBO. Czy jelita mogą wpływać na twój mózg?
Brzuch tarczycowy – dlaczego hormony mogą być przyczyną nadmiaru tłuszczu?
się ten artykuł?