Klasterowe bóle głowy – przyczyny, objawy i leczenie

Klasterowy ból głowy daje objawy dodatkowe w postaci łzawienia oka, obrzęku i zaczerwienienia jednej połowy twarzy po stronie bólu. Leczenie ma na celu ograniczenie częstotliwości i nasilenia objawów klinicznych.

Klasterowy ból głowy jest bólem silnym, napadowym i jednostronnym. Towarzyszą mu objawy z układu wegetatywnego po tej samej stronie ciała. Historyczna nazwa tego napadowego bólu to zespół Hortona.

Co to są klasterowe bóle głowy?

Klasterowe bóle głowy (migrena Hortona) to silne dolegliwości odczuwane zwykle po jednej stronie. Mają charakter napadowy i poza bólem pojawiają się objawy dodatkowe, jak zaczerwienienie i łzawienie oka, wyciek z nosa o charakterze wodnistym, zatkanie nosa, wzmożona potliwość twarzy. Zespół objawów jest bardzo rzadki. Częściej pojawia się u mężczyzn, w wieku od 10 do 30 lat. Natomiast u kobiet istnieje tendencja do występowania tego typu dolegliwości po 40. roku życia. Nie ma określonej przyczyny klasterowego bólu głowy. Nie wykazano również genetycznej zależności występowania tego typu bólu głowy, choć częściej zdarza się on u chorych z dodatnim wywiadem rodzinnym.

Klasterowy ból głowy – objawy

Zespół Hortona daje charakterystyczne objawy. Przede wszystkim ból głowy zlokalizowany jest wyłącznie po jednej stronie, sięgając od potylicy przez szczyt głowy po oczodół i policzek. Klasterowy ból głowy jest nagły i narasta bardzo szybko. Przebiega pod postacią pojedynczych, nawracających epizodów bólowych, którym towarzyszą objawy dodatkowe. Epizody mogą pojawić się raz bądź więcej razy w ciągu dnia i trwać nawet do kilku godzin, choć największe nasilenie chorzy zgłaszają w ciągu pierwszych kilku minut. Klasterowym bólom głowy towarzyszą:

•         zaczerwienienie i obrzęk połowy twarzy, powiek,
•         przekrwienie spojówki,
•         łzawienie w jednym oku,
•         opadanie powieki,
•         nadmierna potliwość po jednej stronie twarzy,
•         zatkanie jednej jamy nosowej.

Osoba cierpiąca z powodu klasterowych bólów głowy może odczuwać dodatkowe dolegliwości w postaci niepokoju i ogólnego osłabienia. Najczęściej napady pojawiają się przez kilka tygodni każdego dnia, co określa się jako klaster. W tym czasie u chorego właściwie codziennie pojawiają się uporczywe i nawracające silne bóle głowy. Następnie następuje kilkutygodniowy okres remisji, czyli braku objawów. Klasterowy ból głowy może mieć również przebieg sezonowy, kiedy to napady uzależnione są od pory roku. Jeśli pojawiają się regularnie przez przeszło rok i chory nie ma ani jednego okresu remisji, określa się to jako przewlekły klasterowy ból głowy.

Zobacz także: Pulsujący ból głowy

Rozpoznanie klasterowego bólu głowy

Ból jest na tyle uciążliwym objawem, że prędzej czy później chory jest zmuszony zgłosić się do lekarza. Nie jest to jednak objaw swoisty, wobec czego konieczna jest wnikliwa diagnostyka, by wykluczyć wszystkie inne patologie ośrodkowego układu nerwowego, a szczególnie te, które mogłyby zagrażać życiu. Warto, by jeszcze przed wizytą przez kilka dni notować, kiedy ból się pojawił i ile trwał. Niestety podczas wizyty lekarskiej chorzy niekoniecznie są w stanie dokładnie opisać częstotliwość danych objawów, wobec czego warto takie obserwacje przez kilka dni przeprowadzić. W przypadku tego typu objawów należy spodziewać się, że lekarz zleci tomografię komputerową bądź rezonans magnetyczny.

Leczenie klasterowego bólu głowy

Wszystkie leki sprawdzające się w leczeniu klasterowych bólów głowy są dostępne wyłącznie na receptę. Ponadto lekarz indywidualnie ustala terapię względem bieżących potrzeb pacjenta. Leczenie klasterowych bólów głowy polega na minimalizowaniu dokuczliwych objawów. Dąży się do zmniejszenia dolegliwości bólowych, epizodów o jak najłagodniejszym przebiegu, a także do zapobiegania nawrotom i zmniejszeniu ilości napadów.

Doraźne leczenie obejmuje podawanie tryptanów. Można je stosować w postaci aerozolu do nosa czy też zastrzyków. Niekiedy stosuje się doraźnie tlenoterapię. Dodatkowo można przyjmować inne leki mające na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia napadu, a mianowicie glikokortykosteroidy, werapamil.

Niestety leki stosowane doraźnie działają dość wolno, wobec czego trudno stwierdzić, czy środek jest skuteczny czy epizod ustąpił samoistnie. Jednak połączenie różnych form leczenia prowadzi do zmniejszenia ilości nawrotów. Z czasem dąży się do maksymalnego zmniejszenia dawek leków, aż do ich odstawienia. Osoby z klasterowym bólem głowy powinny prowadzić zdrowy tryb życia, a przede wszystkim unikać używek, w tym m.in. alkoholu, który może nasilać objawy, stąd jest całkowicie przeciwwskazany.