Leukopenia – co to jest? Dowiedz się, jakie są jej przyczyny, objawy oraz jak wyglądają możliwości terapeutyczne

Leukopenia jest terminem medycznym oznaczającym znaczne obniżenie poziomu białych ciałek krwi. Ponieważ odpowiadają one za odporność organizmu, objawami ich niedoboru jest głównie zwiększona podatność na infekcje. Leukopenia ma wiele przyczyn, może występować również w chorobach nowotworowych.

We krwi człowieka krążą ciałka krwi, które mają różną budowę i odpowiadają za różne funkcje. Białe krwinki dzielą się na limfocyty, monocyty i granulocyty, wśród których dodatkowo wyróżniamy bazofile, neutrofile i eozynofile. Funkcją białych krwinek jest udział w reakcji odpornościowej organizmu, zatem stanowią one element układu autoimmunologicznego. Znaczne zmniejszenie liczby białych krwinek nosi miano leukopenii.

Leukopenia – co to jest? Jaka liczba białych krwinek umożliwia jej rozpoznanie?

W związku z funkcją białych krwinek objawy leukopenii to głównie zwiększona skłonność do zakażeń organizmu, najczęściej dotycząca skóry, dróg oddechowych i moczowych. W zależności od stopnia leukopenii organizm może mieć tak słabą ochronę przed patogenami, że może to stanowić zagrożenie dla życia. Choroba może pojawić się w każdym wieku, spotykana jest także leukopenia u dzieci, które wobec niedojrzałości układu autoimmunologicznego są szczególnie zagrożone powikłaniami. Stwierdzenie leukopenii w badaniu morfologii krwi powinno być wskazaniem do pilnej konsultacji lekarskiej i rozpoczęcia diagnostyki. Poziom leukocytów określany jest w badaniu morfologii krwi. Prawidłowa ich liczba u dorosłego człowieka, niezależnie od płci wynosi, 4–11 tysięcy krwinek na mikrolitr krwi. Wśród leukocytów wyróżniane są poszczególne frakcje i każda z nich ma określony skład procentowy. Największą z nich stanowią neutrofile, których jest około 60–70%, następnie limfocyty (20–45%), monocyty (1–8%), eozynofile (1–4%) i na końcu bazofile, stanowiące mniej więcej jeden procent. Zaburzenia każdego z tych składników krwi mają inne przyczyny. Jednak obniżenie całkowitej liczby leukocytów poniżej 4 tysięcy wskazuje na leukopenię. Oczywiście jej stopień może być różny w zależności od liczby leukocytów, w związku z tym nasilenie objawów też się różni.

Przyczyny obniżenia się liczby białych krwinek

Wiedząc już, co to jest leukopenia, warto zapoznać się ze schorzeniami, które mogą do niej prowadzić. Przyczyny leukopenii są bardzo różne i mogą być związane z upośledzeniem wytwarzania leukocytów lub nadmiernym i przedwczesnym ich zniszczeniem. Przyczynami leukopenii są choroby i nowotwory szpiku kostnego – białaczka, chłoniaki, anemia aplastyczna. Hipersplenizm i choroby do niego prowadzące skutkują przedwczesną destrukcją leukocytów. Do leukopenii prowadzą także schorzenia infekcyjne, w tym zakażenie HIV i objawowy AIDS, gruźlica oraz choroby pasożytnicze. Zdarza się, że zmniejszona liczba białych krwinek obserwowana jest w chorobach autoimmunologicznych (toczeń rumieniowaty), zapaleniu tarczycy. Ponadto do leukopenii może doprowadzić terapia onkologiczna (radio- i chemioterapia), zalecana jako leczenie guza dowolnej lokalizacji. Czasami prowadzą do niej również leki przepisywane na schorzenia ogólnoustrojowe i psychiatryczne. Leukopenia może być też związana z zatruciem lekami i substancjami chemicznymi. Jej przyczyną jest także długotrwałe i ciężkie niedożywienie. Przy leukopenii stres również odgrywa istotną rolę, zwłaszcza gdy jest nasilony i długotrwały.

Leukopenia – objawy obniżonej liczby białych krwinek

Leukopenia niewielkiego stopnia może nie dawać żadnych objawów. Przy bardziej nasilonej anomalii pojawiają się: zmęczenie, osłabienie, stany podgorączkowe, wzrasta podatność na wszelkiego rodzaju infekcje. Czasem mogą występować nudności i wymioty, rozdrażnienie, brak koncentracji. Przy leukopenii skutki obejmują także powiększenie węzłów chłonnych. Zakażenia najbardziej wyraźne są w obrębie skóry, układu oddechowego i pokarmowego (ropnie, czyraki, zapalenie oskrzeli, płuc, pęcherza moczowego czy narządów rodnych).

Jak leczyć obniżoną liczbę białych krwinek?

Przy leukopenii leczenie powinno przede wszystkim skupiać się na wyeliminowaniu lub terapii pierwotnej przyczyny zaburzenia. Istotne jest również zapobieganie zakażeniom i unikanie kontaktu z zainfekowanymi osobami. W przypadku niewielkich objawów i nieznacznie obniżonej liczby białych krwinek leczenie leukopenii może stanowić dieta. Żeby poprawić odporność, należy spożywać pokarmy bogate w witaminy i mikroelementy. Ważne jest, aby w diecie dostarczać selen, cynk, witaminy C i A oraz z grupy B, a także żelazo. W przypadku ciężkiej leukopenii konieczne jest wdrożenie leczenia farmakologicznego, podanie czynnika wzrostu granulocytów G-CSF. Czasami niezbędny bywa przeszczep szpiku kostnego.