Po czym lepiej nie myć zębów i dlaczego? Lista problematycznych produktów

Większość z nas myje zęby dwa razy w ciągu dnia – rano i wieczorem. Jednak od dziecka wciąż słyszymy, że powinniśmy szczotkować je po każdym z posiłków, co nie zawsze okazuje się to najlepszym rozwiązaniem. Wszystko uzależnione jest od tego, co zjedliśmy i co wypiliśmy. Zatem po jakich produktach i po jakich napojach powinniśmy unikać natychmiastowego mycia zębów?

Budowa zęba – trochę teorii

Żeby lepiej zrozumieć w czym tkwi problem, zacznijmy od teorii. Z czego zbudowane są nasze zęby? Z korzenia, szyjki i korony zęba, która pokryta jest szkliwem, czyli najtwardszą tkanką naszego organizmu – w jej składzie znajdziemy aż 96-98 proc. dihydroksyapatytu i tylko od 2 do 4 proc. związków organicznych. Szkliwo chroni wewnętrzną, unerwioną i niezwykle wrażliwą tkankę zęba przed działaniem szkodliwych czynników, które powodują nadwrażliwość, próchnicę i choroby miazgi.

I to właśnie dihydroksyapatyt, w zależności od pH panującego w jamie ustnej, ulega różnego rodzaju reakcjom chemicznym. Produkty o kwasowym pH powodują rozpuszczanie szkliwa, a tym samym dihydroksyapatyt przekształca się w rozpuszczalny w wodzie monowodorofosforan (V) wapnia. Opisany proces nosi nazwę odwapniania szkliwa.

Mycie zębów a pH w jamie ustnej

Po zjedzeniu produktów o kwasowym pH szkliwo zębów staje się bardziej miękkie – jeśli wówczas umyjemy zęby, narazimy je na uszkodzenia. Ze szczotkowaniem najlepiej poczekać minimum 30 minut, a najlepiej rozpocząć je dopiero po 45 minutach od zjedzenia posiłku. Jeśli jednak chcemy przyspieszyć mycie zębów, w pierwszej kolejności jamę ustną powinniśmy wypłukać wodą lub płynem do płukania.

Na tym jednak nie koniec. Możemy także wspomóc się bezcukrową gumą do żucia z ksylitolem, która posiada działanie przeciwpróchnicze. Guma do żucia, przywracając odpowiednie pH w jamie ustnej, hamuje reakcję odwapniania szkliwa. Ciekawostką jest, że podobne działanie posiada ser będący cennym źródłem wapnia.

Po jakich produktach nie powinniśmy myć zębów?

Szkliwo zębów najczęściej ulega zniszczeniu z naszej winy, choć czasami także i z powodu chorób współistniejących.

Po jakich produktach obserwujemy największy spadek pH w jamie ustnej, a tym samym po zjedzeniu czego ze szczotkowaniem zębów powinniśmy poczekać?

– Do najbardziej szkodliwych produktów, które niekorzystnie wpływają na nasze szkliwo, z całą pewnością należą gazowane, kolorowe i słodkie napoje. W ich składzie znajdziemy kwas fosforowy i cytrynowy oraz cukry. Pamiętajmy, kwas i cukier uznawane są za dwa najgorsze czynniki powodujące erozję szkliwa – mówi lekarz dentysta Marzena Kupis.

Czym jest erozja szkliwa? Mechanizm jest bardzo prosty, wyjaśnia specjalistka:

– Kwas wypłukuje minerały z kanałków zębinowych, co w konsekwencji powoduje, że ząb staje się pewnego rodzaju „sitkiem”. Jeśli po wypiciu napoju gazowanego zaczęlibyśmy szczotkować zęby, to dodamy kolejny ścierny czynnik (pasta i twarda szczoteczka), co doprowadziłoby do nadwrażliwości zębów, jak i ubytków szkliwa. Ubytki te najczęściej pojawiają się okolicy przyszyjkowej zęba, czyli w okolicy dziąsła, a także na powierzchni żującej zęba.

Duży spadek pH w jamie ustnej występuje też po:

• napojach energetycznych i izotonicznych,
• sokach owocowych (pomarańczowym, cytrynowym, grapefruitowym i jabłkowym),
• świeżych owocach (cytrusy, wiśnie, rabarbar, porzeczka, agrest),
• niektórych warzywach (szczaw, brukselka, szparagi, brukiew),
• winie (zwłaszcza białym).

– Wszystkie wymienione produkty zawierają kwasy o pH poniżej 4.5 – granica rozpuszczania głównego składnika szkliwa – hydroksyapatytu – Marzena Kupis.

Choroby wpływające na obniżenie pH w jamie ustnej

Na obniżenie pH w jamie ustnej wpływają nie tylko produkty, które jemy, ale także choroby współistniejące.  Możemy do nich zaliczyć:

• refluks żołądkowo-jelitowy,
• choroby ślinianek (W przypadku braku śliny, która neutralizuje działanie kwasów, bardzo szybko dochodzi do zniszczenia szkliwa. Osoby zmagające się ze wspomnianą dolegliwością posiłki powinny popijać wodą niegazowaną, a w niektórych przypadkach konieczne może okazać się przyjmowanie leków),
• cukrzyca,
• leki np. psychotropy,
• alkoholizm,
• bulimia (Wymioty przyczyniają się do ścieralności szkliwa. Dlatego też po zwróceniu treści pokarmowej jamę ustną należy przepłukać wodą – zawsze, a z umyciem zębów należy poczekać minimum 30 minut).

Higiena jamy ustnej – na co zwrócić uwagę?

Większość osób myje zęby rano i wieczorem – częstsze mycie uniemożliwia im prowadzony tryb życia. Często nie mamy możliwości dbania o higienę jamy ustnej po każdym posiłku i po każdej przekąsce. Niestety niektórzy rezygnują ze szczotkowania zębów tuż po przebudzeniu, na rzecz umycia ich po śniadaniu. Myślą, że tak będzie lepiej. Niestety nie. Przypominamy, po niektórych produktach, które bardzo często jemy także śniadanie, nie powinniśmy myć zębów wcześniej niż po minimum 30 minutach. Podsumowując, zęby należy wyszczotkować przed śniadaniem, a po nim można je wypłukać płynem do płukania lub użyć irygatora.

O tym, że o higienę jamy ustnej należy zadbać tuż po przebudzeniu – już wiemy. A co z wieczornym myciem zębów? W nocy produkujemy mniej śliny, która odpowiedzialna jest za utrzymanie prawidłowego pH w jamie ustnej, a co za tym idzie, bakterie szybciej się rozwijają i atakują nasze zęby.