Powstał pierwszy na świecie bezinwazyjny test dla kobiet chorych na endometriozę! Stworzyli go Polacy

Naukowcy WUM dokonali niesamowitego odkrycia, które pozwoliło na stworzenie pierwszego na świecie, nieinwazyjnego badania na kobiet zmagających się z endometriozą. „Wielki projekt. Absolutnie trzeba go propagować. A ja przesyłam gratulacje!” – zaznacza na swoim profilu na Facebooku Maciej Kawecki, propagator nauki, dziennikarz i prezes Instytutu Lema.

„Moc technologii i człowieka”

„To jest moc technologii i człowieka! Polacy na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym stworzyli pierwszy na świecie bezinwazyjny test dla kobiet cierpiących na endometriozę!” – pisze na swoim profilu na Facebooku Maciej Kawecki popularyator nauki, przypominając, że endometrioza jest to  bardzo częsta (ok. 10 proc. populacji kobiet w wieku rozrodczym) choroba układu rozrodczego kobiety związana z obecnością błony śluzowej macicy poza jamą macicy.

Powoduje ogniska zapalne, bardzo silny ból, promieniujący również na inne obszary ciała oraz odpowiada za nawet 50 proc. wszystkich przypadków niepłodności żeńskiej.

„Etiopatogeneza endometriozy jest ciągle słabo poznana, co ma istotny wpływ na diagnostykę i leczenie choroby. Obecnie leczenie endometriozy w zasadzie ogranicza się do leczenia objawowego: farmakologicznego lub chirurgicznego. Podstawowym problemem jest jednak brak dobrych metod diagnostycznych. Endometriozy nie można wiarygodnie potwierdzić żadnym badaniem obrazowym. Dotychczas nie zidentyfikowano również żadnego specyficznego markera biochemicznego choroby. Jedyną uznaną metodą diagnostyczną endometriozy jest wysoko inwazyjny zabieg laparoskopowy potwierdzony wynikiem badania histopatologicznego materiału pobranego w trakcie operacji” – wyjaśnia Maciej Kawecki. „Brak dobrej, małoinwazyjnej metody diagnozowania endometriozy jest jedną z głównych przyczyn jej bardzo późnego wykrywania, co ma istotny wpływ na przebieg i efekty leczenia” – dodaje.

Jak wyjaśnia popularyzator nauki, odpowiedzią na te problemy stał się test EndoRNA polskiego startupu Diagendo oparty o technikę qRT-PCR, która upowszechniła się w wyniku pandemii koronawirusa. Dziennikarz na swoim profilu na Facebooku podkreśla, że opracowany przez Polaków pierwszy na świecie test EndoRNA umożliwia szybką i mało inwazyjną diagnostykę endometriozy.

„Metoda ta polega na ekstrakcji pobranego materiału, a następnie zastosowaniu testu EndoRNA, który wykrywa podwyższony poziom ekspresji genu FUT4. Wynik, w zależności od obłożenia pracą laboratorium, może być dostępny nawet w 48h” – tłumaczy Kawecki. „Wielki projekt. Absolutnie trzeba go propagować. A ja przesyłam gratulacje!” – zaznacza.

Jak udało się wynaleźć przełomowy test? Kawecki wyjaśnia, że w trakcie badań nad źródłem pochodzenia endometriozy na WUM-ie prof. Jacek Malejczyk oraz dr Ilona Kalaszczyńska dokonali odkrycia, że choroba ta jest związana ze statystycznie istotnie podwyższoną ekspresją mRNA – genu FUT4. I to był właśnie, jak pisze dziennikarz na swoim profilu na Facebooku, kamień milowy, który doprowadził do stworzenia testu. My również przyłączamy się do gratulacji i mamy nadzieję, że z czasem będziemy wiedzieć coraz więcej na temat tej podstępnej choroby!

Co to jest endometrioza?

Endometrioza to choroba dotycząca nieprawidłowości w endometrium, czyli błonie śluzowej macicy. Endometrium wyściela jamę macicy i podlega charakterystycznym zmianom podczas cyklu miesięcznego. Pod wpływem hormonów zaobserwować można następujące zmiany:

• w fazie lutealnej (od owulacji do menstruacji) endometrium podlega stopniowemu złuszczeniu,
• w fazie folikularnej endometrium podlega odbudowie i pogrubieniu.

Takie cykliczne zmiany mają na celu przygotowanie endometrium macicy do zagnieżdżenia się zarodka. Gdy nie dojdzie do zapłodnienia, błona śluzowa macicy złuszcza się. Jeśli natomiast powstanie zarodek, wówczas endometrium odżywia zarodek.

Jeśli komórki endometrium przemieszczą się poza jamę macicy, wówczas rozwija się endometrioza. Wbrew obawom niektórych kobiet, endometrioza nie jest rakiem, ponieważ wykazuje inną budowę nabłonkową. Cechuje się obecnością ognisk endometrium w takich nietypowych lokalizacjach jak jajniki, jajowody, jelito grube, pęcherz moczowy czy otrzewna. Co miesiąc tkanka zachowuje się jak ta w macicy i reaguje na zmiany hormonalne w organizmie – gromadzi się i złuszcza, powodując krwawienie. To może prowadzić do stanów zapalnych i obrzęków, powstawania blizn, zrostów i torbieli, a także skrzepów – w wyniku braku możliwości usunięcia krwi.

Maciej Kawecki – kim jest?

Maciej Kawecki to prezes Instytutu Lema i prorektor ds. innowacji Wyższej Szkoły Bankowej w Warszawie. W latach 2019-2021 dziekan Wydziału Przedsiębiorczości i Innowacji Wyższej Szkoły Bankowej Warszawie, od 2017 do 2019 r. dyrektor departamentu zarządzania danymi w Ministerstwie Cyfryzacji odpowiadający za sektor innowacji i wdrażanie do polskiego porządku prawnego RODO.

Jest autorem cyklu technologicznego w programie Dzień Dobry TVN, podcastu redakcji Onet oraz Komputer Świat „Technicznie Rzecz Biorąc” oraz współprowadzącym kanału technologicznego „W Głowie Się Nie Mieści”. Prowadzi też swój popularnonaukowy blog MakeWay, w którym chce torować drogę polskim innowacjom i innowatorom. Jego profil na Facebooku obserwuje ponad 100 tys. osób.