się ten artykuł?
Szef Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ogłosił 11 marca na konferencji prasowej pandemię nowego koronawirusa COVID-19. – W ciągu ostatnich dwóch tygodni liczba przypadków choroby COVID-19 poza Chinami zwiększyła się trzynastokrotnie, a liczba dotkniętych koronawirusem państw potroiła się – zaznaczył.
– COVID-19 może zostać scharakteryzowany jako pandemia – poinformował dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dr Tedros Adhanom Ghebreyesus. Przyznał, że WHO jest zaniepokojona „alarmującym poziomem rozprzestrzeniania się, intensywnością, jak i alarmującym poziomem braku działań”. Do tej pory na świecie potwierdzono ponad 121 tys. przypadków zarażeń. Zmarło ok. 4,3 tys. osób.
Pandemia a epidemia – czym się od siebie różnią?
W ciągu ostatniej dekady zagrożenie pandemią ogłaszane było pięć razy. Dotyczyło ono: wirusa H1N1 (świńskiej grypy), polio, wirusa ebola (dwukrotnie) oraz wirusa Zika. Samą pandemię Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła ostatnio w 2009 r., kiedy na świecie doszło do rozprzestrzeniania się świńskiej grupy – uśmierciła ona wówczas prawie 13 tys. osób.
Warto dokonać na początku rozróżnienia pomiędzy epidemią a pandemią. O epidemii można mówić wtedy, gdy występuje wyższa niż zwykle liczba zachorowań na daną chorobę, w określonym czasie i na określonym terenie. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje epidemii: lokalną (obejmującą np. miasta, dzielnice, wsie, osiedla, przedsiębiorstwa, posesje) oraz krajową (dotyczy ona większego terenu w obrębie konkretnego państwa).
Termin „pandemia” oznacza z kolei wielką epidemię, a więc rozprzestrzenianie się choroby zakaźnej praktycznie na całym globie, w tym samym czasie i to najczęściej drogą kropelkową. Poniżej podajemy listę czynników, które sprzyjają jej szerzeniu się:
- obniżona odporność, która sprawia, że łatwiej jest się zarazić;
- wysoka zaraźliwość, idąca w parze z niską śmiertelnością;
- niegroźne objawy, które utrudniają wykrycie choroby;
- długi okres zaraźliwości (do zarażania innych dochodzi również wtedy, gdy choroba przebiega bezobjawowo.
Można wyróżnić cztery etapy rozwoju pandemii:
- występowanie epidemii o ograniczonym zasięgu;
- rozprzestrzenianie się epidemii na inne kraje;
- występowanie wtórnych ognisk epidemicznych na jednym kontynencie i rozprzestrzenianie się ich na kolejne;
- pojawianie się kolejnych wtórnych ognisk epidemicznych, przynajmniej na dwóch kontynentach.
Kiedy ogłaszana jest pandemia?
Pandemię na świecie ogłasza Światowa Organizacja Zdrowia, która robi to, biorąc pod uwagę liczbę zachorowań oraz zasięg geograficzny. Warunkiem ogłoszenia pandemii jest obecność wtórnych ognisk zakażeń na przynajmniej dwóch kontynentach. Ważne jest to, że oba ogniska muszą występować niezależnie od siebie. Oznacza to, że wirus nie może być przeniesiony przez osobę, która przywiozła go z Chin, gdzie występuje pierwotne ognisko danej choroby.
Najsłynniejsze pandemie w historii
Pandemie nie są zjawiskiem typowym tylko dla współczesności. Wiele z nich spowodowało śmierć milionów osób setki lat temu. Poniżej opisujemy te najsłynniejsze w historii świata:
- dżuma Justyniana – miała miejsce w VI wieku, dotarła z Bizancjum do północnej Afryki, a także do Azji i Europy, była aż w 60% przyczyną śmierci żyjących wówczas ludzi;
- czarna śmierć – spowodowały ją pałeczki dżumy w XIV wieku, rozpoczęła się w Azji, a następnie ogarnęła kolejne kontynenty, uśmiercając w sumie 200 mln ludzi;
- ospa prawdziwa – występowała w XVI wieku, na terenie Ameryki Północnej i Południowej, uśmierciła głównie Azteków i Inków;
- dżuma – choroba rozprzestrzeniła się w XIX wieku, rozpoczęła się w Chinach, a następnie przeniosła się na kolejne kontynenty, to jedna z największych pandemii w dziejach świata;
- cholera – również miała miejsce w XIX wieku, na początku występowała w Indiach, gdzie uśmierciła 40 mln ludzi, potem pojawiła się również w Europie i Ameryce;
- grypa hiszpanka – występowała w latach 1918-1919, największa pandemia grypy w historii, rozprzestrzeniła się na całym globie, uśmiercając 50 mln ludzi.
Epidemia, pandemia, endemia
Można wyróżnić nie tylko zjawisko epidemii i pandemii, ale również endemii. Kiedy można o niej mówić? Wtedy, gdy dana choroba występuje na niewielkim i ograniczonym obszarze, a do tego cyklicznie powtarza się co pewien czas. W pewnych momentach można odnotować wzrost zachorowań, a w innych – ich spadek. Ważne jest również to, że w przypadku endemii większa liczba zachorowań występuje o określonej porze roku.
? BREAKING ?
„We have therefore made the assessment that #COVID19 can be characterized as a pandemic”-@DrTedros #coronavirus pic.twitter.com/JqdsM2051A
— World Health Organization (WHO) (@WHO) March 11, 2020
Źródła:
- https://www.cdc.gov/csels/dsepd/ss1978/lesson1/section11.html
- https://www.cdc.gov/media/releases/2020/t0221-cdc-telebriefing-covid-19.html
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK525302/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2720273/
- https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
Polecamy
Wirusy zombie z wiecznej zmarzliny powodem nowej pandemii? „Skutki mogą być katastrofalne”
Naukowcy z Chin wyhodowali szczep koronawirusa, który zabija w ciągu kilku dni. Eksperci: „To okropne i bezsensowne”
Dr Paweł Grzesiowski ostrzega, że COVID-19 na lata upośledza naszą odporność. „Koronawirus jest takim mini-HIV-em”
