Rak przełyku – nowotwór złośliwy o wielostopniowym rozwoju. Przyczyny, objawy i leczenie nowotworów przełyku

Rak przełyku jest nowotworem złośliwym wywodzącym się z nabłonka płaskiego. Pod względem częstości występowania jest dziewiąty na liście najczęściej rozpoznawanych nowotworów na świecie. Ryzyko jego pojawienia się wzrasta wraz z wiekiem. Chorują głównie mężczyźni. W Polsce co roku odnotowuje się około 1300 przypadków nowych zachorowań.

Przy raku przełyku objawy nie występują od razu. Choroba długo rozwija się w ukryciu, a pierwsze charakterystyczne symptomy pojawiają się dopiero w zaawansowanym stadium nowotworu. Zwykle są to nasilające się kłopoty z połykaniem, które uniemożliwiają spożywanie posiłków. Leczenie raka przełyku zależy od jego lokalizacji, ale metodą z wyboru jest zwykle operacja chirurgiczna oraz radio- i chemioterapia.

Rak przełyku – co to jest?

Rak przełyku jest nowotworem złośliwym, który wywodzi się z nabłonka płaskiego. W zależności od budowy komórkowej może przybierać postać raka gruczolakoraka lub raka płaskonabłonkowego przełyku. Pod względem częstości występowania jest na dziewiątym miejscu najczęściej diagnozowanych chorób nowotworowych. Ponieważ zapadalność na ten nowotwór wzrasta wraz z wiekiem, raka przełyku w młodym wieku spotyka się rzadko.

W Polsce rocznie rozpoznaje się około 1300 przypadków tego nowotworu. 80% chorujących to mężczyźni w wieku 40–50 lat, którzy prowadzą niewłaściwy tryb życia. W 90% rak przełyku zbudowany jest z komórek nabłonka płaskiego, choć częstotliwość zachorowań zwiększa się drastycznie także przy raku gruczołowym przełyku.

Rak przełyku – proces powstawania nowotworu

Powstawanie nowotworu przełyku jest procesem wielostopniowym. Rozpoczyna się hiperplazją komórek nabłonka, która nieleczona doprowadza do dysplazji. Jest to etap uważany za przednowotworowy, ponieważ zdrowe komórki zostają zastąpione innymi płaskimi zdolnymi do nowotworzenia. W drodze zaburzeń kontroli proliferacji i różnicowania oraz apoptozy komórkowej, w tym zaburzeń białek kodowanych przez geny supresorowe i onkogeny, dochodzi do powstania nowotworu.

Rak przełyku – czynniki ryzyka

Winą za zachorowanie na raka przełyku obarcza się nieodpowiedni tryb życia i niektóre choroby przewodu pokarmowego. Wśród czynników ryzyka wyróżnia się:

• nałogowe palenie tytoniu;
• nadużywanie alkoholu;
• ostre potrawy i gorące posiłki;
• długotrwały kontakt z toksynami lub substancjami toksycznymi;
• chorobę refluksową przełyku;
• otyłość;
• zwężenie ściany przełyku spowodowane stanem zapalnym lub uszkodzeniem przełyku;
• terapię przeciwnowotworową, zwłaszcza radioterapię w obrębie szyi i klatki piersiowej;
• przewlekłą awitaminozę.

Zachorowaniu sprzyjają także schorzenia przewodu pokarmowego, np. przełyk Barretta, achalazja przełyku czy zespół Plummera-Vinsona. Rak przełyku może też powstać wskutek nieleczonego zakażenia bakterią Helicobacter pylori.

Rak przełyku – objawy

Objawy raka przełyku nie zawsze pojawiają się od razu, ponieważ choroba ma tendencję do rozwoju w ukryciu i często rozpoznaje się ją przypadkowo podczas badań endoskopowych. Wystąpienie pierwszych symptomów może wiązać się z zaawansowanym stadium nowotworu. U chorego występuje dysfagia (problemy z połykaniem pokarmu), która stale się nasila, czego skutkiem jest niedożywienie organizmu i ciągła utrata wagi. Rozwój choroby może doprowadzić do pojawienia się chrypki, kaszlu z krwistą wydzieliną i uporczywych bóli w klatce piersiowej podczas prób zjedzenia posiłku. Istnieje też duże ryzyko krwotoku z przewodu pokarmowego, jeśli guz umiejscowił się w okolicy naczynia krwionośnego.

Rak przełyku – diagnostyka

Kluczowym badaniem służącym do rozpoznania raka przełyku jest gastroskopia – badanie endoskopowe wykonywane w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, które umożliwia ocenę wnętrza przełyku i pobranie wycinków do badania histopatologicznego. W zależności od wyniku chory jest kierowany na inne badania diagnostyczne, w tym tomografię komputerową z kontrastem, endosonografię lub bronchoskopię (jest ona potrzebna, aby ustalić stopień ucisku guza na tchawicę lub oskrzela). Badania z użyciem kontrastu pozwolą wykluczyć ewentualność przerzutów i nacieków na okoliczne tkanki.

Rak przełyku – leczenie

Leczenie raka przełyku jest uwarunkowane lokalizacją i rozmiarem guza. Jeśli to możliwe, wykonuje się operację chirurgiczną. Zabieg jest bardzo trudny, ponieważ ingerencja w strukturę przełyku dotyczy także innych ważnych dla człowieka organów takich jak płuca, serce, naczynia krwionośne i zakończenia nerwowe. Operacja daje choremu szansę na całkowitą resekcję guza i okolicznych węzłów chłonnych, co we wczesnym stadium choroby może się wiązać z pełnym wyleczeniem. W leczeniu raka przełyku pomocna jest też chemio- i radioterapia.

Rak przełyku – rokowania

Pełna wyleczalność raka przełyku jest możliwa tylko w jego wczesnym stadium, gdy guz nie zaatakował jeszcze innych organów. Niestety u wielu chorych powrót do zdrowia nie jest możliwy, więc są oni kwalifikowani do leczenia paliatywnego. 5 lat od momentu rozpoznania choroby przeżywa jedynie 10% chorych.