Świąd odbytu – przyczyny i leczenie u dzieci i dorosłych

Świąd odbytu to bardzo nieprzyjemna dolegliwość, która może mieć wiele przyczyn. Dlatego leczenie bywa trudne i jest to najczęściej leczenie objawowe. Stan ten z reguły kojarzy się z owsikami, ale – jak się okazuje – nie zawsze słusznie. Wiadomo, że problem ten dotyczy pięciu proc. populacji – w większości przypadków są to mężczyźni. 

Co to jest świąd odbytu?

Świąd odbytu to stan, w którym odczuwane jest swędzenie w okolicach odbytu, powodujące potrzebę drapania się. Nie należy go lekceważyć, ponieważ znacznie obniża jakość życia pacjentów – zwłaszcza, jeśli problem pojawia się w miejscach publicznych, pracy czy nawet i szkole. Czasem doprowadza on nawet do stanów depresyjnych.

Zdarza się, że świąd odbytu występuje wraz z pieczeniem, uczuciem dyskomfortu oraz bólem w okolicach odbytu. Drapanie może doprowadzić z kolei do krwawienia, uszkodzenia skóry oraz stanów zapalnych. Najczęściej odnotowuje się świąd odbytu w nocy – wówczas ulega on nasileniu. Podobnie dzieje się pod wpływem ciepła. Jaki lekarz pomoże na swędzenie odbytu? Jak się okazuje, w przypadku tego problemu najlepiej udać się do lekarza proktologa.

Świąd odbytu – przyczyny

Dlaczego swędzi odbyt? Przyczyny swędzenia odbytu u osób dorosłych najczęściej mają związek z:

• infekcjami odbytu (bakteryjnymi, grzybiczymi, wirusowymi),
• chorobami pasożytniczymi (owsicą, świerzbem),
• chorobami proktologicznymi (wypadaniem odbytnicy, polipem),
• alergią,
• hemoroidami,
• szczeliną odbytu,
• noszeniem stringów,
• zbytnim poceniem się,
• depresją,
• stresem,
• stanami lękowymi,
• zapaleniem narządów płciowych (u kobiet).

Swędzenie przy odbycie często występuje wraz z zaparciami oraz przewlekłymi biegunkami. Przyczyną tego problemu mogą być także:

• choroby dermatologiczne (np. liszaj, łuszczyca),
• choroby zapalne jelita grubego (np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego),
• cukrzyca,
• choroby wątroby.

Zdarza się również, że do jego powstania prowadzi nadmierna lub niedostateczna higiena (zazwyczaj u dzieci). Nierzadko świąd odbytu jest także efektem stanów nowotworowych, takich jak:

• nowotwór odbytu lub odbytnicy,
• choroba Bowena,
• choroba Pageta.

Na swędzący odbyt mogą wpłynąć również rozmaite czynniki pokarmowe:

• czekolada,
• przyprawy,
• mleko,
• kawa,
• alkohol,
• cytrusy,
• cola,
• ostre potrawy,
• dieta uboga w witaminę A i D.

Warto pamiętać, że na pojawienie się świądu wpływ mają również niektóre środki czystości (np. proszek do prania) i kosmetyki (płyny do kąpieli, mydło, dezodoranty). Problem ten związany jest również z siedzącym trybem życia oraz nadmiernym poceniem się. Niekiedy odnotowuje się również świąd idiopatyczny, który pojawia się bez żadnej wyraźnej przyczyny.

Świąd odbytu – leczenie domowe

Jeśli chodzi o domowe sposoby na swędzenie odbytu u dzieci, warto regularnie kontrolować ich higienę osobistą – zwłaszcza, jeżeli problem dotyczy maluchów, które zaczynają samodzielnie korzystać z toalety. Zdarza się, że skórę dodatkowo podrażnia zapachowy papier toaletowy, ponieważ znajduje się w nim alkohol – warto zrezygnować z niego na rzecz papieru pozbawionego dodatków. Ważne jest również noszenie przewiewnej, bawełnianej bielizny.

W aptekach można znaleźć obecnie maść na świąd odbytu – niektóre produkty tego typu dostępne są bez recepty i skuteczne okażą się zarówno w przypadku dorosłych, jak i dzieci. Powinny one pomóc zwłaszcza wtedy, gdy przyczyną problemu są guzki krwawnicze. Oczywiście powód swędzenia może być inny, dlatego też warto przez zakupem produktu skonsultować się z lekarzem.

Co jeszcze sprawdzi się na swędzący odbyt u dorosłego? Najważniejsze jest znalezienie przyczyny problemu – wówczas można zastosować odpowiednie leczenie zachowawcze oraz objawowe. Ważne również, aby pić przy świądzie odbytu sporo wody, nie jeść ostrych potraw oraz nie pić alkoholu i kawy. Jeśli przyczyną problemu są hemoroidy, nie wolno lekceważyć tego schorzenia, ponieważ nieleczone prowadzi do polipów oraz nowotworów.

Czasem świąd w okolicy odbytu związany jest np. ze schorzeniami jelita grubego lub cukrzycą – wówczas w pierwszej kolejności należy zająć się leczeniem tych chorób. Jeżeli za chorobę odpowiadają pasożyty, stosuje się leki przeciwpasożytnicze. Co zrobić, jak swędzi odbyt, a przyczyną jest infekcja bakteryjna? Najczęściej w takim przypadku lekarz przepisuje maść z antybiotykami. Przy zakażeniu grzybami rekomendowane są natomiast leki przeciwgrzybicze. A jak pozbyć się swędzenia odbytu, jeśli spowodowany jest on alergią? Oczywiście należy wyeliminować ów alergen. Jeśli z kolei przyczyną problemu są choroby proktologiczne, konieczna może być wówczas operacja.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2647235/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3092075/
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4755774/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6322158/
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26305345/