Wszawica – jak wygląda? Jak wyleczyć i zapobiegać wszawicy?

Profilaktyka wszawicy obejmuje przede wszystkim higienę osobistą. Objawy są łatwe do rozpoznania, ponieważ gnidy przyczepiające się do włosów są widoczne gołym okiem. Całkowite zapobieganie wszawicy u dzieci jest dość trudne.

Wszawica jest schorzeniem o podłożu pasożytniczym. Wywołują ją stawonogi określane jako wszy ludzkie. U ludzi, zarówno u dzieci, jak i dorosłych, wyróżnia się następujące rodzaje tego zakażenia: wszawica głowowa, wszawica łonowa oraz wszawica odzieżowa. Każdy z podanych typów wywołany jest innym podtypem wszawicy.

Co to jest wszawica?

Wszawica jest chorobą pasożytniczą polegającą na zakażeniu jednym z trzech typów wszy:

• wesz głowowa (Pediculus capitis),
• wesz łonowa (Pediculus pubis),
• wesz odzieżowa (Pediculus vestimenti).

Najmniejsza z nich jest wszawica łonowa, największa zaś – wesz odzieżowa. Czas przeżycia wszy wynosi około jednego miesiąca. W tym czasie jest w stanie złożyć kilkaset jaj, które w ciągu trzech tygodni dojrzewają. Jaja określane są mianem gnid. Można je zauważyć na włosach gołym okiem. Przytwierdzone do włosa, wraz z jego wzrostem odsuwają się coraz dalej od powierzchni skóry. Problemem epidemiologicznym jest przede wszystkim wesz odzieżowa, która może przenosić również inne schorzenia, np. riketsjozy.

Przyczyny wszawicy

Przyczyny wszawicy to przede wszystkim kontakt bezpośredni. Jak można się domyślić, wszawica łonowa przenoszona jest w czasie stosunków płciowych, wszawica odzieżowa poprzez używanie tej samej odzieży (np. przymierzalnie sklepowe), a głowowa w nakryciach głowy lub po prostu poprzez kontakt bezpośredni. Dlatego uznaje się, że największe ryzyko wszawicy występuje w dużych skupiskach ludzkich. Obserwuje się częste wszawice u dzieci w szkole lub przedszkolu, w akademikach, koszarach wojskowych. Jeszcze inną grupę chorych stanowią ludzie zaniedbani oraz bezdomni.

Charakterystyczne objawy

W miejscu, w które wesz ukłuje człowieka, pojawia się świąd. Uczucie swędzenia jest więc głównym objawem wszawicy. We wszawicy głowowej najczęściej obserwuje się świąt w okolicach potylicy i skroni. Z powodu świądu i niepohamowanego drapania zmian pojawiają się kolejne objawy wszawicy, a mianowicie nadżerki linijne, przeczosy oraz sączące się, rumieniowe, grudkowe lub pokrzywkowe zmiany, a czasami i nadkażenia bakteryjne zmian skórnych oraz powiększenie węzłów chłonnych. Objawy wszawicy łonowej obejmują dodatkowo błękitne plamy powstające w wyniku krwawień śródskórnych tworzących się po ukłuciu wszy.

Jak wyleczyć wszawicę?

W przypadku podejrzenia zakażenia wszawicą zawsze warto skonsultować się z lekarzem, choć leczenie można rozpocząć samemu w domu. Ze względu na zagrożenie epidemiologiczne dziecko, u którego stwierdzono wszawicę, nie powinno chodzić do przedszkola czy żłobka do momentu wyleczenia. W razie wątpliwości, szczególnie jeśli wystąpiły dodatkowe niepokojące zmiany skórne, można skonsultować się z dermatologiem. Rozpoznanie wszawicy jest proste, gdyż gnidy przytwierdzone do włosów są widoczne gołym okiem. Wesz odzieżowa widoczna jest w szwach ubrań. Leczenie wszawicy polega na stosowaniu preparatów przeciwpasożytniczych na bazie dimetikonu, permetryny i innych środków. Poza stosowaniem preparatu według zaleceń odpowiednich dla określonego preparatu konieczne jest wyczesywanie gnid grzebykiem. Dostępne są również specjalne szampony.

Leczenie domowe jest wystarczające, jednak należy nie tylko stosować domowe sposoby do walki z wszawicą, lecz także wykorzystać współczesne środki walki z wszawicą. Wśród domowych sposobów wymienia się m.in. wodę z octem w stosunku 2:1, po zastosowaniu na włosy ułatwiającą odczepianie się gnid. W przypadku wszawicy łonowej warto zgolić włosy. Warto wymienić później grzebienie i szczotki. Ubrania trzeba wyprać w odpowiednich środkach przeciwpasożytniczych. Dodatkowo często konieczne jest zastosowanie preparatów przeciwświądowych i przeciwzapalnych. Wyleczenie wszawicy jest możliwe, choć istnieje ryzyko ponownego zakażenia.

Czy możliwa jest skuteczna profilaktyka?

Największy odsetek wszawicy notuje się u dzieci w wieku 3–15 lat. To czas, kiedy dzieci uczęszczają do szkół i przedszkoli. Należy zawsze dbać o to, by po zauważeniu gnid na włosach nie puszczać dziecka do szkoły, gdyż stanowi epidemiologiczne zagrożenie dla innych dzieci. W przypadku wszystkich grup wiekowych konieczne jest zachowanie odpowiedniej higieny osobistej.