Wyrzut insuliny – do czego prowadzi jego nadmiar?

Hiperinsulinemia, czyli nadmierny wyrzut insuliny po posiłku świadczy o zaburzeniach zachodzących przy wydzielaniu się insuliny. Na co wpływa takie zjawisko? Jakie niesie ze sobą konsekwencje?

Czym jest insulina?

Insulina (insula, czyli wyspa) produkowana jest przez znajdujące się w części wewnątrzwydzielniczej trzustki komórki beta zlokalizowane w dużych skupiskach (nazywane są wysepkami Langerhansa lub wyspami trzustkowymi). Proces powstawania insuliny jest bardzo złożony.

Do funkcji insuliny należy pobudzanie receptorów znajdujących się na powierzchni komórek do metabolizowania glukozy i dostarczanie naszym komórkom energii do życia.

Insulina została odkryta w 1922 roku przez Fredericka Bantinga (otrzymał za to w 1923 roku Nagrodę Nobla) i jego asystenta Charlesa Besta.

Frederick Sanger w 1958 roku również otrzymał Nagrodę Nobla za ustalenie sekwencji aminokwasowej insuliny.

Odkrycie insuliny stanowiło przełom przy leczeniu cukrzycy.

Wyrzuty insuliny a hiperinsulinemia

Niski poziom insuliny we krwi prowadzi do spowolnienia metabolizmu glukozy. Komórki w efekcie zużywają coraz mniej cukru, przez co nadmiar insuliny gromadzi się we krwi. Dochodzi do osiągnięcia stężenia glukozy niebezpiecznych dla zdrowia oraz życia (cukrzyca). Równowagę można przywrócić przy pomocy właściwej diety oraz dzięki insulinie zawartej w zastrzykach podawanej przez lekarzy lub samodzielnie w warunkach domowych.

Zaburzenia hormonalne o przeciwstawnym do wyżej opisanych nazywane są hiperinsulinizmem/hiperinsulinemią (zjawisko cechujące się nadmiernymi wyrzutami insuliny). Może występować w różnych postaciach, takich jak:

• Samoistnie, w postaci wrodzonej,
• Jako element złożonego problemu medycznego (zespołu metabolicznego),
• Towarzyszy insulinooporności w zespole policystycznych jajników (PCOS).

Zjawiska hiperinsulinemii występują w przypadkach niektórych nowotworów.

Hiperinsulinemia jest chorobą leżącą u podstaw zespołu metabolicznego (60% pacjentów zmagających się z zespołem metabolicznym ma także hiperinsulinemię wspólnie z insulinoopornością).

Wynikiem tego jest zmniejszenie wrażliwości tkanek docelowych na insulinę, często jako reakcja na podwyższone stężenie glukozy we krwi.

Mechanizm hiperinsulinemii wygląda następująco: komórki słabo reagują na obecność insuliny we krwi, przez co zmniejsza się ich zapotrzebowanie na glukozę; dochodzi do mniejszej metabolizacji insuliny, co w konsekwencji daje duży poziom glukozy we krwi.

Trzustka poprzez wzrost stężenia glukozy we krwi powoduje tworzenie jeszcze większych ilości insuliny. Produkcja insuliny przez trzustkę odbywa się do momentu osiągnięcia przez organ największych możliwości.

Hiiperinsulinemia a dieta

Nadmierne wyrzuty insuliny występujące po posiłku wymuszają konieczność utrzymanie prawidłowej diety i aktywności fizycznej (ćwiczenia tlenowe wykonywane 5-7 razy w tygodniu po 30–60 minut).

Przy hiperinsulinemii zaleca się:

• Zwiększenie spożycia owoców i warzywa oraz ryb morskich;
• Ograniczenie spożycia cukrów prostych;
• Obniżenie dobowej podaży cholesterolu;
• Ograniczenie spożycia tłuszczów (w szczególności tych z grupy nienasyconych);
• Spożywanie węglowodanów na poziomie 50%-60% dobowego zapotrzebowania energetycznego;
• Redukcję masy ciała.

Leczenie farmakologiczne zostaje wprowadzone w zależności od problemów metabolicznych i dzieli się je na:

• Leczenie nadciśnienia tętniczego;
• Leczenie zaburzeń lipidowych;
• Leczenie zaburzeń węglowodanów.

Skutki wyrzutów insuliny

Hiperinsulinemia może prowadzić do:

• Wzrostu ciśnienia tętniczego,
• Przerostu mięśniówki ściany naczyniowej.

Nadmierne wyrzuty insuliny mogą być związane ze zwiększoną umieralnością na raka pierwotnego wątroby u mężczyzn w wieku 60 – 74 lata. Zjawisko nadmiernych wyrzutów zostało powiązane z występowaniem raka okrężnicy, odbytnicy. Hiperinsulinemia może może zwiększać ryzyko zgonu z powodu choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego.

Wśród osób z hiperinsulinemią zauważono mniejszą umieralność na nowotwory wargi, jamy ustnej, gardła, krtani oraz żołądka.