Zespół suchego oka – przyczyny, objawy i leczenie. Jakie badania warto wykonać?

Zespół suchego oka to wyjątkowo nieprzyjemna dolegliwość polegająca na zaburzeniu naturalnego procesu nawilżania gałki ocznej. Przyczyn może być wiele m.in. nieprawidłowy skład łez lub ich mała ilość.

Zespół suchego oka nasila się w okolicach wiosny i lata. Wtedy w powietrzu unoszą się pyłki i inne cząsteczki mogące być powodem alergii. Na schorzenie to narażone są osoby, które korzystają z soczewek kontaktowych. Objawy zespołu suchego oka to zaczerwienienie, swędzenie i pieczenie.

Na czym polega zespół suchego oka?

Zespół suchego oka (ZSO) dokucza zwykle wieczorami, po całym dniu nadwyrężania gałek ocznych. Rano objawy są mniejsze. Krople na zespół suchego oka to niezbędny środek zapobiegający symptomom takim, jak suchość, pieczenie oraz uczucie „piasku pod oczami”. Innymi objawami towarzyszącymi mogą być nadwrażliwość na światło oraz ból podczas mrugania. Leczenie zespołu suchego oka uwarunkowane jest pierwotną przyczyną choroby.

Przyczyny zespołu suchego oka

Wyróżnia się kilka przyczyn, które mogą sprzyjać powstawaniu typowych objawów zespołu suchego oka. Są to:

• wiek powyżej 40 lat (wraz z wiekiem zmniejsza się ilość wydzielanych łez),
• zmiany hormonalne (po menopauzie lub podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych),
• suche powietrze,
• zanieczyszczenia atmosferyczne,
• palenie papierosów,
• noszenie soczewek kontaktowych,
• kontakt z chlorowaną wodą,
• klimatyzacja,
• długa praca przed monitorem komputera.

Symptomy suchego oka mogą towarzyszyć rozwijającym się chorobom ogólnoustrojowym, takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów, nowotwory złośliwe lub trądzik różowaty.

Leczenie zespołu suchego oka

Leczenie schorzenia w dużej mierze jest uzależnione od stopnia zaawansowania choroby oraz jej przyczyny. Jednym z zabiegów jest zamknięcie punktów łzowych. Trwa on bardzo krótko – zaledwie kilka minut. Aby rozpocząć zabieg na zespół suchego oka, lekarz wpuszcza krople mające działanie znieczulające. Po tej czynności zakłada do kanalików łzowych niewielkiej wielkości koreczki. Okulista wybiera jeden z dwóch kanalików łzowych: dolny lub górny. Na ogół dobre efekty leczenia uzyskuje się po włożeniu koreczka do dolnego kanalika łzowego. Koreczki te zbudowane są najczęściej z kolagenu lub z hydrożelu. Dzięki temu nawilżają one gałkę oczną przez okres około 3 miesięcy. W poważniejszych przypadkach lekarz może zadecydować o założeniu koreczka stałego.

Osoby cierpiące na zespół suchego oka nie powinny nosić soczewek kontaktowych. Wady wzroku należy korygować w tym przypadku tylko za pomocą odpowiednio dobranych szkieł. W niektórych przypadkach jednak oczy można kilka razy dziennie nawilżać kroplami nawilżającymi np. z dodatkiem kwasu hialuronowego. Osoby cierpiące na alergię powinny przede wszystkim zdiagnozować źródło uczulenia i ograniczyć swój kontakt z alergenem. Jeśli jest to niemożliwe, podaje się leki antyalergiczne oraz krople nawilżające spojówkę.

Domowe sposoby na zespół suchego oka polegają przede wszystkim na stosowaniu zasad higieny pracy i używaniu sztucznych łez. Osoby spędzające dużo czasu przed komputerem i nadwyrężające wzrok w inny sposób muszą pamiętać o odpowiednim oświetleniu stanowiska pracy i częstych odpoczynkach. Zaleca się nawet kilkuminutowe przerwy i zmianę akomodacji oka. Ponadto powinno się zakraplać oczy sztucznymi łzami. Ich skład przypomina naturalny skład łez. Regularne zakraplanie sprawia, że oko szybciej pozbywa się zanieczyszczeń i staje się bardziej nawilżone. Objawy świądu i pieczenia również są zminimalizowane.

Lekceważenie charakterystycznych objawów zespołu suchego oka może prowadzić do nieprzyjemnych konsekwencji, głównie bólów głowy oraz pogorszenia ostrości widzenia.

Badania na zespół suchego oka

Okulista po zebraniu wywiadu z pacjentem decyduje się na przeprowadzenie dwóch rodzajów testów. Jednym z nich jest test Schirmera. Polega on na ocenie ilości łez, które naturalnie produkowane są w ciągu 5 minut. Okulista używa do tego celu cienkich bibułek, które przystawia pod dolną powiekę. Jeśli bibuła zmoczona jest na długości około 15 mm, świadczy to o zdrowym, dobrze nawilżonym oku. Alarmujący jest wynik poniżej 5 mm. Stosuje się też test jakości łez i oceny długości pozostawania łzy na powierzchni gałki ocznej. Wymaga on użycia odpowiedniej aparatury (biomikroskopu) oraz barwnika wpuszczanego do worka spojówkowego. Jeśli barwnik wypłynie z oka po czasie równym lub dłuższym niż 10 sekund, oko jest zdrowe.