się ten artykuł?
Jakie masz AMH? Badałaś AMH? Takie pytania można przeczytać na wielu internetowych grupach wsparcia dla kobiet starających się o dziecko w wieku około 40. lat. Nie bez powodu je zadają. AMH, czyli antymüllerowski hormon, ma ogromne znaczenie w ocenie rezerwy jajnikowej i tym samym diagnostyce niepłodności. Kiedy jeszcze wskazane jest badanie AMH? Jakie są jego normy? Jak przygotować się do diagnostyki?
Za co odpowiada AMH?
Antymüllerowski hormon (AMH) odpowiada za wykształcenie się, już na etapie rozwoju embrionu, przewodów Müllera. Z nich wykształca się macica, jajowody i cześć pochwy u kobiet. U mężczyzn AMH odpowiada natomiast za zanik organów, które wykształcają się z przewodów Müllera.
Nie znaczy to jednak, że AMH ma znaczenie tylko na etapie płodowego rozwoju człowieka. Jego stężenie to ważny parametr w diagnostyce patologii spowodowanych zaburzeniami hormonalnymi (zarówno u kobiet, jak i mężczyzn). Pozwala zbadać:
- zaburzenie wydzielania androgenów (tzw. hormonów męskich),
- hipogonadyzm hipogonadotropowy (wtórna niewydolność jąder lub jajników w efekcie uszkodzeń na linii podwzgórze-przysadka mózgowa),
- uszkodzenie jąder i jajników przez chemioterapię,
- rezerwy jajnikowe,
- PCOS (zespół policystycznych jajników),
- przedwczesną menopauzę.
U młodszych kobiet stężenia AMH mają wyższą średnią oraz większe zróżnicowanie stężeń AMH w całym cyklu: stężenia AMH osiągają swoje maksimum w późnej fazie folikularnej i zaczynają obniżać się wraz ze wzrostem stężenia estradiolu, natomiast najniższe stężenia AMH stwierdzane były w bardzo wczesnej fazie lutealnej, tuż po owulacji (7, 8). U kobiet w okresie poprzedzającym
menopauzę średnie wartości AMH są niższe, cykle miesiączkowe są krótsze i bardzo niska jest zmienność stężeń AMH w cyklu (co sugeruje zmniejszoną rezerwę jajników).
Jakie są normy AMH?
Stężenie AMH u noworodków płci męskiej wzrasta intensywnie od około 4. miesiąca życia do okresu dojrzewania (wynosi ok. 350 pmol/l, czyli 50 ng/ml). U dorosłych mężczyzn jest znacznie niższe i wynosi 30 pmol/l (4,2 ng/ml). Większe zmiany w stężeniu hormonu obserwowane są u kobiet. Jego poziom wzrasta już od momentu urodzenia i wynosi około 25 pmol/l (3,5 ng/ml). Szczytowa wartość przypada na wiek około 25. lat. Później stopniowo spada. Podczas gdy w wieku 20-24. lat norma AMH wynosi 1,52-9,95 ng/ml, to już w wieku 35-39. lat normą jest wynik 0,405-6,96 ng/ml.
Zakresy referencyjne różnią się między poszczególnymi laboratoriami, dlatego zawsze odnoś uzyskany wynik norm przyjętych przez punkt przeprowadzający analizę. Wedle specjalistów przy wartości AMH mniejszej niż 4 ng/ml, u kobiet z przedwcześnie wygasającą czynnością jajników w badaniu USG nie widać już pęcherzyków w jajnikach. Malejąca liczba pęcherzyków stwarza też ograniczenia dla badania laboratoryjnego. Dokładny wynik uzyskiwany jest przy obecności 15 pęcherzyków. Gdy jest ich mniej niż pięć (przy AMH 0,4 ng/ml), test może być tu niewystarczający, jest to bowiem granica jego czułości.
AMH jest dobrym wskaźnikiem prognostycznym odpowiedzi na stymulację jajników podczas cykli zapłodnienia in vitro. Umożliwia identyfikację pacjentek, u których można spodziewać się słabej odpowiedzi na stymulację, a także może być pomocny w ocenie ryzyka rozwoju zespołu hiperstymulacji jajników (ang. ovarian hyperstimulation syndrome – OHSS).
Kiedy wykonać badanie AMH?
Diagnostyka AMH jest przydatna przy ocenie rezerwy jajnikowej, a więc do badania płodności u kobiet, które chcą mieć dzieci, ale długotrwałe starania nie przynoszą upragnionego potomstwa. Wynik AMH jest wówczas istotny dla określenia szans naturalnego zajścia w ciążę. Jeśli jest bardzo niski, lekarz może zalecić zapłodnienie in vitro. Ponadto poziom hormonu AMH jest też oznaczany przy podejrzeniu PCOS (zespołu policystycznych jajników) lub POF (przedwczesnego wygasania czynności jajników).
Jak się przygotować do badania AMH?
Jak wynika z dotychczasowych badań, poziom AMH zachowuje stabilne stężenie w ciągu cyklu miesiączkowego. Nie ma więc znaczenia, w jakim dniu zdecydujesz się na wizytę w laboratorium. Nie musisz być na czczo tak jak podczas wykonywania morfologii czy oznaczania poziomu glukozy. Badanie AMH możesz wykonać w dowolnej godzinie pracy laboratorium.
Jaka jest cena badania AMH?
Badanie AMH należy do drogich metod diagnostycznych. Musisz liczyć się z kosztem około 150-200 zł. Mowa jednak o diagnostyce wykonywanej prywatnie, a przez to w pełni odpłatnie. Jeśli podczas wizyty refundowanej u ginekologa czy endokrynologa otrzymasz skierowanie – koszty badania AMH również zostaną zrefundowane.
Bibliografia:
- Bil A., Występowanie zespołu policystycznych jajników u kobiet leczonych analogiem GNRH z powodu przedwczesnego dojrzewania płciowego, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katowice 2017.
- Korabel J., Krzysiek J., Ocena rezerwy jajnikowej u kobiet w okresie okołomenopauzalnym, Przegląd Menopauzalny, 2013, nr 4, s. 333-338.
- Krawczyńska M., Słowińska-Srzednicka J., Zastosowanie oznaczeń stężeń hormonu antymüllerowskiego (AMH) w diagnostyce chorób endokrynnych, Postępy Nauk Medycznych 2016, t. XXIX, nr 12, s. 921-928.
