Angiografia – badanie naczyń krwionośnych. Jak się do niego przygotować?

Angiografia to badanie diagnostyczne, które pozwala na obserwację naczyń krwionośnych w całym ciele człowieka. Dzięki niemu można ocenić ich drożność, kondycję oraz wykryć ewentualne uszkodzenia i zwężenia. Angiografię wykonuje się najczęściej w przypadku podejrzenia tętniaka, zmian miażdżycowych i powikłań cukrzycy obejmujących oko.

Podczas wykonywania standardowych badań obrazowych, takich jak zdjęcie rentgenowskie, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, naczynia krwionośne nie są widoczne, ponieważ składniki krwi nie odbijają promieniowania. Z tego powodu nie można ocenić ich stanu i wykryć ewentualnych patologii. Aby to zrobić, konieczne jest wstrzyknięcie do naczynia środka cieniującego, który wędruje wraz z krwią po całym organizmie. Dzięki temu aparat rejestrujący jest w stanie go wychwycić i wskazać ewentualne nieprawidłowości związane z układem krążenia.

Czym jest angiografia?

Angiografia jest diagnostycznym badaniem radiologicznym naczyń krwionośnych, które służy do oceny poszczególnych fragmentów układu krążenia. Technika obrazowania przy użyciu środka cieniującego (kontrastu) i aparatu rejestrującego umożliwia wizualizację wnętrza naczyń krwionośnych i narządów wewnętrznych. Dzięki temu lekarz ocenia przepływ krwi, drożność, kondycję żył i tętnic w całym organizmie oraz wykrywa ich ewentualne zwężenia, uszkodzenia i pęknięcia.

Nazwa angiografia pochodzi od greckich słów angeion ‘naczynie’ oraz graphein ‘zapisać’. Metoda została stworzona przez portugalskiego neurochirurga Egasa Moniza. Pierwszy raz wykonano je w 1927 roku. Ze względu na technikę wykonania wyróżnia się kilka typów badania:

• angiografia klasyczna – do badanego obszaru ciała wprowadza się długi cewnik i po wstrzyknięciu środka cieniującego wykonuje się serię zdjęć rentgenowskich w celu uwidocznienia naczyń krwionośnych,
• angiografia tomografii komputerowej (angio-TK) – środek cieniujący podaje się dożylnie przez wenflon, a następnie wykonuje się klasyczną tomografię komputerową badanego obszaru ciała,
• angiografia rezonansu magnetycznego (angio-MR) – jest to angiografia bez kontrastu, w tej metodzie wykorzystywane są naturalne właściwości krwi i ich zmiany pod wpływem silnego pola magnetycznego; badanie można przeprowadzić także po dożylnym podaniu kontrastu (gadolinu), co zwiększa jego dokładność,
• angiografia fluoresceinowa (angiografia oka) – wykorzystywana jest tylko w okulistyce, pacjentowi podaje się dożylnie fluoresceinę (barwnik), a następnie wykonuje się serię zdjęć dna oka,
• angiografia subtrakcyjna – kontrast podawany jest dożylnie, a następnie wykonywane są dwa zdjęcia rentgenowskie, jedno w postaci negatywu; po ich połączeniu uzyskuje się jednolity, szary obraz; najczęściej wykorzystywana jest w angiografii mózgu.

Co bada się za pomocą angiografii?

Angiografia jest badaniem, które umożliwia zbadanie naczyń krwionośnych w niemal całym organizmie człowieka. Najczęściej wykonywane są:

• angiografia mózgowa, czyli ocena krążenia mózgowego,
• angiografia serca, czyli naczyń wieńcowych,
• angiografia tętnic szyjnych,
• angiografia oka (fluoresceinowa),
• angiografia kończyn dolnych.

Badanie angiograficzne ma szerokie zastosowanie diagnostyczne. Wykonuje się je głównie w przypadku podejrzenia chorób tętnic i zmian miażdżycowych powodujących niedokrwienie narządów wewnętrznych, chorób żył, wad rozwojowych naczyń krwionośnych. Angiografię wykonuje się również w przypadku pojawienia się niektórych objawów neurologicznych w celu potwierdzenia lub wykluczenia tętniaka.

Jak wygląda angiografia?

Przed przystąpieniem do badania lekarz przeprowadza z pacjentem dokładny wywiad w celu wykluczenia przeciwwskazań do angiografii. Następnie wybiera odpowiednie miejsce do wprowadzenia cewnika (najczęściej są to pachwiny), które dezynfekuje i znieczula miejscowo. Kiedy znieczulenie zacznie działać, możliwe jest wprowadzenie cewnika przez pachwinę do badanego obszaru ciała. Cały proces odbywa się pod kontrolą aparatu rejestrującego.

Po znalezieniu się cewnika w odpowiednim miejscu podawany jest środek cieniujący, który miesza się z krwią. Dzięki temu widać jej przepływ przez naczynia krwionośne, a także ich budowę i ewentualne niedrożności. Po kilku minutach cewnik jest usuwany, a w miejscu wprowadzenia zakłada się opatrunek uciskowy.

Jak przygotować się do angiografii?

Przygotowania do badania angiograficznego obejmują wykonanie badań laboratoryjnych (morfologia krwi, grupa krwi, parametry krzepnięcia). Angiografia z kontrastem wymaga także oznaczenia kreatyniny – parametru funkcji nerek. Na dzień przed badaniem konieczne jest prawidłowe nawodnienie (należy wypić minimum 2 litry wody). W dniu zabiegu należy pozostać na czczo. Ważne jest także zmycie lakieru z paznokci, zrezygnowanie z ozdób i biżuterii oraz wyjęcie protez zębowych.

Angiografia – przeciwwskazania

Przeciwwskazania do angiografii to:

• uczulenie na środek cieniujący,
• choroby nerek,
• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• ciężkie nadciśnienie tętnicze krwi.