Charakterystyka, objawy oraz leczenie dysocjacyjnych zaburzeń tożsamości.

Zaburzenia dysocjacyjne to współcześnie coraz częściej diagnozowane schorzenie. Jest to jedna z wielu chorób cywilizacyjnych. Na zaburzenia dysocjacyjne osobowości ludzie chorują od wieków, jednak warunki współczesne determinują zwiększającą się stale ilość zachorowań. Na szczęście zaburzenia dysocjacyjne są w 100% uleczalne. Jak radzić sobie z tą ciężką chorobą?

Zaburzenia dysocjacyjne to termin pochodzenia łacińskiego (od słowa dissocatio) oznaczający rozdzielenie. Zaburzenia dysocjacyjne to w dużym uproszczeniu określenie na rozdzielenie się funkcji, które w normalnych warunkach współgrają, oddziałują na siebie nawzajem. Są to funkcje, takie jak świadomość, pamięć oraz umiejętność odbierania bodźców z otoczenia.

Uwaga: Nie należy mylić zaburzeń dysocjacyjnych z zaburzeniami dyssocjalnymi, które charakteryzują się niemożnością dostosowania się jednostki do zasad panujących w konkretnym społeczeństwie. Takie jednostki określa się również mianem antyspołecznych.

Przyczyny zaburzeń dysocjacyjnych

Zaburzenia dysocjacyjne osobowości rozwijają się najczęściej u osób, które doświadczyły w swoim życiu traumy. Są to najczęściej traumy z dzieciństwa, jednak zdarzają się również zaburzenia dysocjacyjne spowodowane takimi doświadczeniami w dorosłym życiu.

Wśród przyczyn powstawania zaburzeń dysocjacyjnych osobowości wyróżnia się przede wszystkim doświadczenia takie jak molestowanie seksualne, gwałt, agresja ze strony osób bliskich (również przemoc psychiczna), nękanie, katastrofa naturalna czy też wojna i różnego rodzaju wypadki lub utrata bliskiej osoby. Istnieją również tzw. organiczne zaburzenia dysocjacyjne spowodowane chorobą somatyczną np. wylewem krwi do mózgu.

Zaburzenia dysocjacyjne osobowości dwa razy częściej dotyczą kobiet. Wśród chorób współwystępujących wyróżnia się między innymi depresję, zaburzenia kompulsywno-obsesyjne czy lękowe.

Rodzaje i objawy zaburzeń dysocjacyjnych

W środowisku psychoterapeutów wyróżnia się kilka podstawowych rodzajów zaburzeń dysocjacyjnych osobowości. Należy jednak pamiętać, że każdy z przypadków ma własne znamiona i wymaga wyjątkowego podejścia ze strony lekarza.

Podstawowym objawem zaburzeń dysocjacyjnych jest utrata pamięci dotyczącej ważnych spraw bieżących lub dotyczących przeszłości chorego. Objaw ten najczęściej dotyczy zaburzeń zwanych amnezją dysocjacyjną i często mylony jest z tzw. fugą dysocjacyjną. Zaburzenie to charakteryzuje się również utratą pamięci, ale w związku z odbywaniem przez chorego „podróży” poza miejsca mu dotychczas znane. Może być to skorelowane z tworzeniem całkiem nowej osobowości i życia. Często podczas psychoterapii pacjent zaczyna uświadamiać sobie istnienie drugiego życia, którego jest jego udziałem.

Wśród zaburzeń dysocjacyjnych zdarzają się również takie, w których osoba chora popada w stan zwanym osłupieniem lub stuporem dysocjacyjnym. W takim przypadku chory przestaje reagować na wszelkiego rodzaju bodźce z zewnątrz. Nie ma dla niego znaczenia natężenie światła, dotyk ani hałas. Często ten stan łączy się z utraceniem możliwości ruchu oraz możliwością odczuwania dotyku (dysocjacyjne zaburzenia ruchu oraz czucia). Zdarzają się również dość często stany, w których chory doznaje czegoś na podobieństwo drgawek, a także znieczulenia czy dosłownej utraty zmysłów, takich jak wzrok, słuch czy węch.

Leczenie zaburzeń dysocjacyjnych

Bardzo często zdarza się, że zaburzenia dysocjacyjne ustępują po jakimś czasie same. Nie oznacza to jednak, że każdorazowo należy na to czekać. Im szybciej chory podejmie odpowiednią terapię, tym większa istnieje szansa na wyzdrowienie.

W leczeniu zaburzeń dysocjacyjnych priorytetem jest przepracowanie emocji związanych z traumatycznymi doświadczeniami w życiu pacjenta. W większości przypadków poleca się jedynie psychoterapię, jednak zdarza się również, że pacjent wymaga włączenia leczenia farmakologicznego ze względu na schorzenia współistniejące z zaburzeniami dysocjacyjnymi, takie jak zaburzenia lękowe czy też zaburzenia odżywiania lub depresja. Obecnie najczęściej polecanym rodzajem terapii jest poznawczo-behawioralna, która charakteryzuje się przede wszystkim współpracą między pacjentem a psychoterapeutą między innymi w zakresie interpretacji pewnych wydarzeń w życiu pacjenta oraz jego zachowań i reakcji w tych sytuacjach.

Skuteczność leczenia zaburzeń dysocjacyjnych za pomocą psychoterapii utrzymuje się stale na bardzo wysokim poziomie i jest to obecnie jedyna tak skuteczna metoda leczenia.