Co to jest badanie HBs? Jakie są wskazania do jego wykonania i jak interpretować wyniki?

Badanie HBs to badanie laboratoryjne wykonywane z krwi osoby badanej. Jego celem jest wykrycie antygenu HBs. Obecność tego antygenu wskazuje na zakażenie wirusem HBV, zatem istnieje ryzyko rozwoju wirusowego zapalenia wątroby typu B (WZW B). Wynikiem badania jest stwierdzenie antygenu (HBs dodatni) lub brak jego obecności (HBs ujemny).

Co to jest HBs i badanie HBs – na czym polega ta technika i co w zasadzie jest badane? Badanie HBs jest jednym z badań laboratoryjnych, co oznacza, że w celu jego wykonania należy pobrać krew badanego. Nie są wymagane żadne specjalne przygotowania, do laboratorium należy jedynie zgłosić się na czczo. Przy HBs badanie ma na celu wykrycie antygenu. Jego obecność świadczy o zakażeniu wirusem HBV, który jest odpowiedzialny za rozwój wirusowego zapalenia wątroby typu B. Zatem przy antygenie HBs jaki powinien być wynik? Przy HBs wyniki, które możemy otrzymać to wynik pozytywny, oznaczający obecność antygenu we krwi (HBs dodatni), oraz negatywny, wykluczający obecność (antygen HBs ujemny). Wyniki badania otrzymuje się w formie pisemnej, zwykle osiągalne są już w dniu pobrania krwi, czasami następnego dnia. Aby stwierdzić antygen HBs dodatni, musi minąć co najmniej 30 dni od zakażenia wirusem.

Antygen HBs a przeciwciała anty Hbs – ten sam parametr czy dwa różne wyniki?

Nie należy mylić tych dwóch parametrów. Sama obecność antygenu świadczy o obecności infekcji i wiąże się z potencjalnym zachorowaniem na WZW typu B. Natomiast obecność przeciwciał jest wykładnikiem poszczepiennej odporności, a biorąc pod uwagę, że szczepienie na WZW B znajduje się w kalendarzu szczepień obowiązkowych, każdy człowiek powinien mieć je w swojej krwi. W przypadku antygenu wynik HBs dodatni oznacza zakażenie i jest powodem do niepokoju oraz konsultacji lekarskiej, podczas gdy dodatni wynik przeciwciał jest całkowicie normalny i prawidłowy. W przypadku badania przeciwciał rezultat określany jest liczbowo, a nie jedynie symbolem + lub –. Poziom przeciwciał poniżej 10 j.m/l nie zapewnia dostatecznej ochrony przed zakażeniem wirusem i rozwojem WZW. Poziom powyżej 10 j.m/l oznacza, że liczba przeciwciał jest dość niska, ale wystarczająca do zabezpieczenia przed ewentualnym zakażeniem. Poziom przekraczający 100 j.m/l oznacza obecność przeciwciał na wysokim poziomie, więc ryzyko zakażenia jest bardzo niskie.

Wskazania do wykonania badania HBs

Istnieje kilka wskazań do wykonania badania zarówno pod kątem obecności antygenu, jak i przeciwciał. Pierwszym jest podejrzenie zakażenia wirusem HBV. W związku z tym, że wirus przenosi się głównie przez krew, szczególną ostrożność powinny zachować osoby zawodowo narażone na ekspozycję materiałem potencjalnie zakaźnym (lekarze, pielęgniarki, ratownicy medyczni). Do zakażenia może dojść także u kosmetyczki, fryzjera, w salonie tatuażu. Kolejnym wskazaniem jest diagnostyka chorób wątroby. Jeżeli skarżymy się na problemy trawienne, odczuwamy dolegliwości w prawym podżebrzu, zauważyliśmy zażółcenie powłok skórnych lub spojówek, powinniśmy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, który zleci badania oceniające stan pracy wątroby, w tym takie, które wykażą, czy doszło do wirusowego zakażenia. Bardzo istotne jest wykonanie badania HBs w ciąży. Badanie HBs w ciąży w zasadzie wykonywane jest obecnie dwukrotnie. Pierwszy raz na samym początku ciąży, wchodząc w skład panelu wirusowego określającego stan zdrowia matki i potencjalne zagrożenia dla dziecka. Przy HBs badanie w ciąży powinno być wykonane także pod koniec trzeciego trymestru, wówczas lekarz ma pewność, że matka nie została zakażona wirusem HBV. To warunek konieczny, by zaszczepić noworodka przeciwko WZW B. Kolejnym wskazaniem do badania HBs jest chęć zostania dawcą krwi lub dawcą organów. Każda osoba musi być zdiagnozowana pod kątem obecności antygenu, gdyż przetoczona krew lub przeszczepiony organ HBs+ zakazi biorcę. Badanie poziomu przeciwciał wykonuje się w zasadzie w dwóch sytuacjach. Jeżeli chcemy sprawdzić skuteczność szczepienia na WZW B oraz w ramach okresowej kontroli poziomu przeciwciał po 5 latach od szczepienia, aby sprawdzić, czy ich poziom wystarczy do ochrony przed zakażeniem.

Badanie HBs: cena dla pacjenta

Wiedząc, jak wygląda badanie i kiedy powinno się je wykonać, warto sprawdzić, ile kosztuje badanie HBs. Jeżeli analiza wykonywana jest w ramach NFZ, jest bezpłatne. Natomiast jeśli chcemy badane wykonać sami, prywatnie, to przy HBs cena wynosi około 20–30 złotych, w zależności od laboratorium. Należy pamiętać jednak, że w przypadku wyniku HBs dodatniego leczenie może zaplanować i wdrożyć jedynie lekarz. W związku z tym powinniśmy niezwłocznie umówić się na konsultację.