Co to jest diafragma? Jakie jest jej działanie i skuteczność jako środka antykoncepcyjnego?

Diafragma jest mechanicznym środkiem antykoncepcyjnym stosowanym przez kobiety. Ma kształt kapturka, który umieszczany jest głęboko w pochwie przed stosunkiem. Jej działanie polega na ochronie szyjki macicy i blokowaniu plemnikom dostępu do komórki jajowej. Skuteczność zależy od umiejętnego stosowania kapturka dopochwowego.

Diafragma określana bywa czasem jako błona dopochwowa lub kapturek dopochwowy (nie należy jej jednak mylić z kapturkiem naszyjkowym, który różni się kształtem i miejscem założenia). Ale nie jest to jedyne znaczenie tego słowa. Diafragma to również:

• przysłona w aparacie fotograficznym;
• warstwa strzępek w niektórych owocnikach grzybów;
• w strzelectwie przyrząd służący do pokazania prawidłowego ustawienia muszki w stosunku do szczerbiny celownika bezpośrednio na przyrządach celowniczych;
• anatomiczna nazwa przepony (pojęcie używane w starożytności).
  

W znaczeniu, o którym mowa w tym tekście, diafragma jest środkiem antykoncepcyjnym dla kobiet, polecanym wtedy, gdy z różnych przyczyn nie mogą być stosowane inne metody antykoncepcji, a zwłaszcza hormonalna, która uchodzi za najbezpieczniejszą. Jej stosowanie polega na umieszczeniu kapturka głęboko w pochwie, tak aby chronił szyjkę macicy przed przedostaniem się plemników.

Diafragma – antykoncepcja mechaniczna. Jak to działa?

Diafragmę zakłada się nie wcześniej niż 6 godzin przed stosunkiem i przed upływem 6 godzin od stosunku nie powinno się jej usuwać. Diafragma jest wielorazowego użytku, należy dbać jedynie o jej higienę. Przy diafragmie skuteczność jest dość wysoka, jednakże wiele zależy od staranności i dokładności jej zastosowania.

Diafragma jest membraną, najczęściej wykonaną z silikonu. Jej zaletą jest to, że jest bardzo cienka i niewyczuwalna dla partnerów podczas stosunku. Brzeg diafragmy usztywniony jest elastycznym pierścieniem, który zapewnia stabilność i jednocześnie ułatwia wprowadzanie jej do pochwy. Ponadto w obrębie kapturka wydrążone jest wgłębienie, które ułatwia wysuwanie diafragmy z dróg rodnych kobiety.

Istnieją różne rozmiary diafragmy, dlatego ważne jest, aby właściwy wybrać w czasie konsultacji z ginekologiem. Dzięki odpowiedniemu rozmiarowi zwiększa się skuteczność działania diafragmy. Mimo właściwego rozmiaru nie ma jednak 100% pewności, że całość szyjki macicy zostanie osłonięta. Dlatego zaleca się, aby wraz z kapturkiem stosowane były przed każdym stosunkiem środki plemnikobójcze. Powinno się je aplikować na zagłębienie błony oraz na jej zewnętrzną powierzchnię. Działanie środków plemnikobójczych polega na zakwaszaniu (przez zawartość kwasu mlekowego) środowiska pochwy, co tworzy niesprzyjające warunki dla przeżycia plemników.

Prawidłowo stosowana diafragma charakteryzuje się wysoką skutecznością działania, jednak należy podkreślić fakt, że nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową ani przed zakażeniem HIV.

Zastosowanie diafragmy jako środka antykoncepcji

Jedynie odpowiednie zakładanie diafragmy i dbałość o nią gwarantują skuteczność metody. Membranę umieszcza się głęboko w pochwie, po wcześniejszym zaaplikowaniu środka plemnikobójczego. Po stosunku powinna ona pozostać w środku przez minimum 6 godzin, jednak należy ją usunąć przed upływem 24 godzin od założenia. Jeżeli planujemy kilkukrotne współżycie w bardzo krótkich odstępach czasu, nie trzeba jej za każdym razem wyciągać i znowu zakładać, ale istotne jest każdorazowe nałożenie środka plemnikobójczego.

Diafragma jest wielorazowa. Szacuje się, że można jej używać przez okres maksymalnie 2 lat. Warunkiem jest utrzymywanie tej samej wielkości pochwy. Na jej rozmiar mają wpływ różnice dotyczące wagi ciała, choć najbardziej wpływa przebyty poród. Jeżeli któryś z czynników wystąpił, lepiej poddać się badaniu ginekologicznemu i ponownie dobrać właściwy rozmiar diafragmy.

Diafragma – kiedy nie powinno się jej stosować?

Istnieje kilka przeciwwskazań do stosowania diafragmy. Przede wszystkim jest nim uczulenie na silikon, z którego jest wykonana. Przy takim uczuleniu diafragma może wywołać miejscowy stan alergiczny, objawiający się bolesnością, obrzękiem warg sromowych i pochwy, bolesnością podbrzusza. Istnieje także ryzyko wystąpienia reakcji ogólnoustrojowej – zaburzenia tętna i ciśnienia, osłabienia czy omdlenia. Przy wyjątkowo silnej reakcji na lateks może dojść nawet do zgonu pacjentki wśród objawów niewydolności wielonarządowej. Poza tym nie poleca się diafragmy kobietom z tendencją do zakażeń dróg rodnych, gdyż mechaniczny środek podrażniający ściany pochwy i szyjki macicy może dodatkowo zwiększyć podatność na infekcje. Nie jest też ona zalecana kobietom z anatomicznymi zaburzeniami budowy struktur układu płciowego.

Diafragma jest uważana za bardziej skuteczną metodę niż kapturek naszyjkowy – wiąże się to między innymi ze stosowaniem środków plemnikobójczych. Skuteczność metody antykoncepcyjnej określana jest przez tak zwany wskaźnik Pearla. W tym przypadku wynosi on 4–10. To oznacza, że na 1000 kobiet używających diafragmy, 4–10 zajdzie w ciążę. Zatem jest to metoda dobra, ale niesie za sobą ryzyko. W związku z tym niezwykle ważne jest zaplanowanie metody antykoncepcyjnej z ginekologiem.