Co na użądlenie osy? Dowiedz się, jak postępować w takiej sytuacji 

Użądlenie osy  dla większości osób ogranicza się do odczuwania dyskomfortu lub bólu. Dla niektórych może stanowić zagrożenie dla zdrowia, zwłaszcza dla alergików. Jakie objawy świadczą o alergii na jad osy? Co się robi, jak użądli osa? 

Jak wygląda użądlenie osy na skórze i jak długo boli? 

Miejsce po użądleniu osy u osoby nieuczulonej na jad owadów błonkoskrzydłych charakteryzuje się silnym, paląco-piekącym bólem. Na skórze w okolicy użądlenia pojawia się rumień oraz niewielka opuchlizna. Reakcje te, choć bolesne, zazwyczaj nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i życia.  

 Ból po użądleniu może utrzymywać się od kilku godzin do kilku dni. W pierwszych chwilach występuje intensywny ból, który stopniowo łagodnieje. W większości przypadków objawy te zanikają samoistnie, nie pozostawiając żadnych trwałych śladów. 

Użądlenie osy a pszczoły – różnice 

Osa, w przeciwieństwie do pszczół nie umiera po użądleniu. Nie zostawia żądła w ciele ofiary, co pozwala jej żądlić wielokrotnie. Z kolei pszczoła może użądlić tylko raz, ponieważ pozostawia żądło w skórze ofiary, co prowadzi do wprowadzenia toksyn zawartych w jej jadzie, takich jak: 

• melityna; 
• dopamina; 
• histamina. 

Jakie są objawy alergii po użądleniu przez osy? 

U osób uczulonych na jad os mogą wystąpić poważne symptomy alergiczne, a są to m.in.: 

• silny, paląco-piekący ból w miejscu użądlenia; 
• rumień wokół miejsca ukłucia; 
• obrzęk o średnicy >10 cm, utrzymujący się ponad 24 godziny; 
• ból lub zawroty głowy; 
• gorączka i nudności; 
• uczucie rozbicia; 
• obrzęk krtani; 
• ucisk w klatce piersiowej; 
• utrata przytomności. 

Warto pamiętać, że szczególnie niebezpieczne jest użądlenie przez osę w gardło lub usta –  może to utrudnić oddychanie nawet u osób, które nie są uczulone na jad danych owadów. 

Co robić w przypadku użądlenia przez osę? Pierwsza pomoc

W przypadku użądlenia człowieka przez osę należy zachować spokój i natychmiast oddalić się z miejsca zdarzenia, aby uniknąć kolejnych ataków. Osa może żądlić wielokrotnie, a feromony alarmowe mogą przyciągnąć inne owady. W dalszej kolejności trzeba: 

• oczyścić miejsce użądlenia wodą i mydłem, a następnie osuszyć je; 
• na użądlone miejsce zastosować zimny okład, który zmniejszy obrzęk i złagodzi ból; 
• nie drapać ani nie pocierać użądlonego miejsca, aby nie doszło do nadkażenia ranki. 

Jeśli wystąpi silny świąd, można zastosować maść antyhistaminową lub przyjąć lek antyhistaminowy doustnie. Warto również zaopatrzyć się w maść na ukąszenia owadów z hydrokortyzonem.

Kiedy do lekarza po użądleniu osy? 

Jeśli wystąpią objawy reakcji alergicznej lub wstrząsu anafilaktycznego należy szybko udać się do lekarza. Użądlenie w usta lub gardło może być bardzo niebezpieczne. Taki obrzęk może prowadzić do zablokowania dróg oddechowych. W sytuacji, gdy nie ma możliwości samodzielnego udania się do lekarza – należy wezwać pomoc. W takiej sytuacji ważne jest, aby poszkodowany leżał spokojnie i unikał wysiłku fizycznego. Jeśli ma przy sobie epinefrynę w formie wstrzykiwacza, należy ją jak najszybciej podać.  

Użądlenie osy u dziecka 

Użądlenie osy u małego dziecka stanowi duże wyzwanie. Ważne jest, aby zachować spokój, szybko zabrać dziecko z miejsca ataku i bacznie obserwować reakcje organizmu, by móc natychmiast zadzwonić po pomoc medyczną w przypadku wystąpienia reakcji alergicznej. Dzieci mają bardzo wrażliwą skórę oraz słabszą odporność niż osoby dorosłe, dlatego obserwacja niepokojących objawów po użądleniu jest tutaj bardzo ważna.  

W przypadku niewielkich reakcji miejscowych zaleca się oczyszczenie miejsca użądlenia, zastosowanie zimnego okładu oraz uspokojenie dziecka. 

Domowe sposoby na użądlenie osy 

Domowe sposoby na użądlenie osy mogą pomóc złagodzić ból i obrzęk. Zimny okład (kostka lodu owinięta w ręcznik lub mrożonka z zamrażarki) przyłożony do miejsca ukłucia w celu zmniejszenia obrzęku i złagodzenia bólu. Oprócz niego, warto zastosować: 

• pastę z sody oczyszczonej i wody, która zneutralizuje kwasowy charakter jadu; 
• żel z aloesu, który ma właściwości przeciwzapalne; 
• miód może przyspieszyć gojenie ran, a to wszystko ze względu na swoje właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne; 
• posmarowanie wkłucia octem jabłkowym, który zmniejsza świąd dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym i przeciwhistaminowym. 

Warto wiedzieć, że okład z cebuli nie pomoże, ponieważ to warzywo ma odczyn zasadowy. Jad osy zawiera substancje zasadowe, dlatego do jego neutralizacji zaleca się stosowanie płynów o kwaśnym odczynie. 

Czy użądlenie osy w ciąży stanowi zagrożenie? 

Użądlenie osy w ciąży nie stanowi poważnego zagrożenia dla zdrowia matki ani dziecka, o ile kobieta nie jest uczulona na jad osy. Jednakże istnieje ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej, zwłaszcza w postaci anafilaksji, która może być niebezpieczna dla zdrowia matki i płodu. W takich przypadkach konieczna jest natychmiastowa interwencja medyczna. 

Bibliografia: 

1. Gaszyński W., Wstrząs anafilaktyczny, Komentarze i omówienia wytycznych, Lekarz POZ 2/2017, 2017. 
2. Gkitsaki I. i inni, The transmittable through stinging microbiota differs between honeybees and wasps: a potentially greater microbial risk of the wasp sting for humans, International microbiology : the official journal of the Spanish Society for Microbiology, tom 26.,3, s.663-674, 2023. 
3. Ruwanpathirana P., Priyankara D., Clinical manifestations of wasp stings: a case report and a review of literature, Trop Med Health, 50, 82, 2022. 
4. https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/uzadlenia-ukaszenia-i-uklucia-owadow [dostęp: 17.05.2024]