Oliguria (skąpomocz) – przyczyny i objawy

Oliguria jest jedną poważną dolegliwością, której nie powinniśmy bagatelizować, gdyż może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. 

Oliguria — czym jest?

Oliguria to zmniejszone oddawanie moczu w ciągu doby. Nie jest ona samodzielną chorobą — samą w sobie, lecz objawem towarzyszącym przy wielu innych dolegliwościach. Oliguria występuje zarówno u dorosłych, dzieci oraz niemowląt. U dorosłej osoby oliguria to dzienne wydalanie moczu na poziomie poniżej 500 ml. Suma ta obliczana jest w odniesieniu do osoby o wadze 70 kg i wzroście 170 cm. Granica oligurii może różnić się zatem w zależności od cech fizycznych dorosłej osoby. U dzieci do stwierdzenia oligurii przelicza się oddawanie moczu na godzinę oraz jeden kilogram masy ciała. W takiej sytuacji u dzieci oliguria oznacza oddawanie moczu na poziomie 0,5 ml / 1 kg / 1h a u niemowląt 1ml / 1kg / 1h. Skąpomocz występuje jako główny bądź jeden z głównych objawów danej choroby. Oliguria to oprócz zmniejszonego oddawania moczu czasami także ogólne osłabienie, problemy z łaknieniem, bóle brzucha, krwiomocz oraz nudności i wymioty.

Oliguria dzieli się na trzy rodzaje. Każdy rodzaj to inna grupa dolegliwości, która powoduje wystąpienie skąpomoczu. Nieleczona oliguria jest poważnym zagrożeniem dla organizmu. Może ona wywoływać poważne zmiany w gospodarce wodno – elektrolitowej, a co za tym idzie uszkodzenie układu sercowo – naczyniowego, zaburzenia żołądkowe czy zwiększone ciśnienie tętnicze krwi. Przy skąpomoczu nie istnieje profilaktyka, gdyż oliguria jest tylko objawem innej choroby i trudno przewidzieć z jakiej przyczyny powstanie.

Oliguria — przyczyny

Oliguria dzieli się na trzy typy — przednerkową, nerkową i pozanerkową. Każdy typ skąpomoczu będzie wywołany innymi przyczynami. Oliguria przednerkowa spowodowana może być odwodnieniem, wymiotami czy gorączką. Drugą przyczyną oligurii przednerkowej jest niewydolność serca, której towarzyszą duszności czy przyspieszone tętno. Skąpomocz obecny jest również przy oligowolemii spowodowanej krwotokiem lub oparzeniem. Oliguria przednerkowa spowodowana może zostać także przez wstrząs septyczny lub kardiogenny. Skąpomocz przednerkowy związany jest z zaburzeniem krążenia nerkowego.

Skąpomocz nerkowy – drugi rodzaj dolegliwości spowodowany jest uszkodzeniem nerek. Wydalanie małych ilości moczu jest spowodowane kłębuszkowym lub śródmiąższowym zapaleniem nerek, mocznicą, ostrym i przewlekłym zapaleniem nerek lub wodonerczem. Oliguria pozanerkowa z kolei spowodowana może być guzami nerkowymi, przerostem lub rakiem prostaty, pęcherzem neurogennym lub kamicą nerkową. Przyczyny skąpomoczu pozanerkowego związane są z utrudnionym odpływem moczu z dróg moczowych.

Oliguria — leczenie

Oliguria jest leczona docelowo, co oznacza, że przy tej dolegliwości ustala się i leczy przyczynę dolegliwości. Jako że oliguria nie jest sama w sobie chorobą, nie ma konkretnych schematów postępowania przy jej wystąpieniu. Jeśli skąpomocz występuje z powodu biegunek, wymiotów i ogólnego odwodnienia podaje się płyny oraz elektrolity w celu odbudowania gospodarki wodno elektrolitowej. Jeśli przyczyny skąpomoczu nie są znane lub wynikają z poważniejszych chorób przy tego typu objawach, należy udać się do lekarza. Na podstawie wywiadu — analizy i innych chorób, przyjmowania leków czy uwarunkowań genetycznych ustali on przyczynę oligurii i zastosuje odpowiednie leczenie. W celu diagnostyki wykonywane są również badanie moczu, które pozwala wykryć infekcje czy uszkodzenia nerek, powodujące zmniejszone oddawanie moczu. Kolejnymi — bardziej zaawansowanymi badaniami, które również służą do diagnozowanie przyczyn i leczenia skąpomoczu jest tomografia komputerowa, badanie ultrasonograficzne czy morfologia.