Podwyższone ciśnienie w oku – jakie są jego przyczyny, objawy i dostępne metody leczenia?

Ciśnienie w oku odpowiada za zachowanie kulistego kształtu narządu oraz za uwodnienie struktur układu optycznego, który bierze udział w procesie widzenia. Przyczyną wysokiego ciśnienia w oku mogą być liczne choroby. Szczególnie niebezpieczna jest jaskra, która prowadzi do uszkodzenia włókien nerwu wzrokowego, co skutkuje obecnością ubytków w polu widzenia.

Wysokie ciśnienie w oku najczęściej przebiega bezobjawowo. Szczególną uwagę zwraca się więc na osoby znajdujące się w grupie ryzyka wystąpienia jaskry. Obniżenie wysokiego ciśnienia w oku wymaga pomocy lekarza okulisty.

Rola ciśnienia wewnątrz oka

Prawidłowe ciśnienie w oku jest zależne od stosunku produkcji cieczy wodnistej do jej wchłaniania. Ciecz wodnista jest produkowana przez ciało rzęskowe, które otacza tęczówkę i w głównej mierze jest utworzone przez mięsień rzęskowy. Odpowiada on za napięcie i kształt soczewki. Ciecz wodnista, będąca przesączem z naczyń krwionośnych, powstaje w nabłonku ciałka rzęskowego i jest wydzielana zarówno czynnie, jak i w procesie ultrafiltracji. Ciecz przepływa przez źrenicę z tylnej do przedniej komory oka. Wchłania się w kącie przesączania (kącie rogówkowo-tęczówkowym). Tam przechodzi kanałem Schlemma (zatoka żylna twardówki) do żył wodnych, które łączą się z układem krwionośnym. Wszelkie utrudnienia w odpływie cieczy wodnistej prowadzą do wzrostu ciśnienia w gałce ocznej. Ich przyczyną najczęściej są zmiany w budowie tkankowej struktur układu odprowadzającego. Wtórne zwężenie drogi odpływu występuje rzadziej i jest spowodowane obecnością przeszkody mechanicznej. Badaniem, które umożliwia ocenę kąta przesączania, jest gonioskopia.

Jakie powinno być ciśnienie w oku?

Norma ciśnienia w oku zawiera się w przedziale 10–21 mm Hg. Średni poziom ciśnienia populacji wynosi ok. 16 mm Hg. Wartość przekraczająca 24 mm Hg jest sygnałem alarmowym i wymaga przeprowadzenia dokładnej oceny hydrodynamiki oka. Istnieje indywidualna tolerancja podwyższonego ciśnienia w oku. Zdarza się, że u niektórych osób nie obserwuje się ubytków w polu widzenia ani objawów uszkodzenia nerwu wzrokowego pomimo występowania wartości ciśnienia dochodzących nawet do 30 mm Hg. Bywa i odwrotnie – objawy jaskry obserwuje się u osób bez uchwytnego nadciśnienia w oku.

Badanie ciśnienia w oku to tonometria. Polega ona na przyłożeniu tonometru do rogówki i zarejestrowaniu jej odkształcenia. Przed badaniem rogówka jest znieczulana oraz powlekana barwnikiem – fluoresceiną. Tonometrię aplanacyjną, która pozwala uzyskać bardzo dokładne wyniki wartości ciśnienia, wykonuje się w lampie szczelinowej. Alternatywnym badaniem jest tonometria bezkontaktowa (będąca rodzajem aplanacyjnej. Podczas niej pod wpływem strumienia powietrza spłaszcza się rogówkę. Ten rodzaj pomiaru jest przeprowadzany bez znieczulenia oka i wykorzystywany do przeprowadzania badań masowych.

Przyczyny wysokiego ciśnienia w oku

Ze względu na przyczyny nadciśnienie w oku dzieli się na dwie grupy – z zamkniętym lub otwartym kątem przesączania. W pierwszym przypadku przyczyną może być stan zapalny/uraz oka, na który wpływa między innymi nagły wypływ barwnika z tęczówki. Przyjmowanie niektórych leków również może prowadzić do zamknięcia kąta przesączania (szczególnie środków rozszerzających źrenicę). Nadciśnienie otwartego kąta jest spowodowane nadmierną produkcją cieczy wodnistej. Przyczyną tego stanu może być nadciśnienie tętnicze i przyjmowanie niektórych leków.

Jaskra jest chorobą, która może przebiegać zarówno z otwartym, jak i zamkniętym kątem przesączania (zależy od postaci schorzenia). Jej istotą jest postępujące uszkodzenie nerwu wzrokowego. Choroba może wystąpić również u osób z prawidłowym ciśnieniem w oku. Wówczas mówimy o tzw. jaskrze normalnego ciśnienia.

Objawy wysokiego ciśnienia w oku

Utrzymujące się podwyższone ciśnienie w oku zazwyczaj nie daje żadnych uchwytnych dolegliwości. Możliwe, choć mało swoiste objawy wysokiego ciśnienia w oku to ból głowy lub oka. Nagłemu i wysokiemu wzrostowi ciśnienia towarzyszą takie symptomy jak zaburzenia widzenia (mroczki, ograniczenie pola widzenia), nudności i wymioty, nasilony ból głowy/oka oraz intensywne poty. Stan ten wymaga pilnej interwencji lekarskiej.

Jak obniżyć ciśnienie w oku?

Podstawą leczenia dużego ciśnienia w oku jest farmakoterapia. Leki obniżają ciśnienie poprzez zmniejszenie produkcji cieczy wodnistej i wzrostu jej wchłaniania. Medykamenty są najczęściej przyjmowane w postaci kropli do oczu. Leczenie zabiegowe wysokiego ciśnienia w oku jest stosowane w cięższych przypadkach.