Przepuklina pępkowa u niemowlaka – kiedy operować dziecko?

Przepuklina pępkowa u niemowląt jest częstą przypadłością. Objawia się wypukłością w okolicy pępka, która powiększa się podczas płaczu i krzyku. Zwykle nie powoduje żadnych dolegliwości bólowych. Nie jest to groźne schorzenie, mimo że niekiedy jedynym sposobem leczenia przepukliny pępkowej jest operacja.

Przepuklina pępkowa u dziecka jest niewielką anatomiczną wadą wrodzoną. Dotyczy głównie wcześniaków i dzieci z niską masą urodzeniową, ponieważ ich mięśnie brzucha są osłabione i nie do końca ukształtowane. Schorzenie może powstać w pierwszych miesiącach życia lub być obecne już podczas narodzin. Każdy przypadek przepukliny pępkowej wymaga konsultacji lekarskiej i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Przepuklina pępkowa u niemowląt – przyczyny

Nieprawidłowo zbudowane i osłabione mięśnie brzucha nie spełniają swojej funkcji, jaką jest ochrona narządów wewnętrznych jamy brzusznej. Z tego powodu dochodzi do powstania przepukliny pępkowej u niemowląt, czyli guza w okolicy pępka, w którym znajduje się fragment jelita. Schorzenie zwykle nie jest groźne. Występuje u około 10% dzieci, najczęściej u wcześniaków i noworodków z niską masą urodzeniową.

Na początku życia płodowego jelita rozwijają się na zewnątrz jamy brzusznej. Po 3. miesiącu ciąży rozpoczyna się proces wejścia narządów układu pokarmowego do brzucha przez tak zwany pierścień pępkowy. U niektórych dzieci nie następuje jego całkowite zrośnięcie przed porodem. Podczas długotrwałego płaczu, krzyku lub wypróżniania się z wysiłkiem w jamie brzusznej wytwarza się ciśnienie, w wyniku którego dochodzi do wypchnięcia jelit i wydostania się ich fragmentu lub tkanki tłuszczowej przez lukę w pierścieniu pępkowym. Na powłokach brzusznych w okolicy pępka pojawia się wtedy wypukłość lub obrzęk, które zmniejszają się po ucisku.

Jak wygląda przepuklina pępkowa – objawy

Objawem przepukliny pępkowej u niemowlaka jest wypukłość, guz, balonik lub obrzęk w okolicy pępka, który pojawia się zwykle w sytuacji intensywnego płaczu, długotrwałego krzyku lub wypróżniania się dziecka i w każdej sytuacji, gdy brzuszek jest napięty. Powstała zmiana zmniejsza się lub zanika samoistnie, kiedy dziecko jest spokojne i zrelaksowane. Można ją także łatwo wepchnąć palcem z powrotem do środka jamy brzusznej.

Przepuklina pępkowa u dziecka może być niewielka na tyle, że wyczuć ją można tylko opuszkiem palca, może też mieć średnicę kilku centymetrów. Od jej rozmiaru zależy zwykle postępowanie lecznicze. Wielu rodziców zastanawia się, czy przepuklina pępkowa boli. Nawet duży guz nie powinien powodować dolegliwości bólowych i dyskomfortu.

Leczenie przepukliny pępkowej u niemowląt

Każdy przypadek przepukliny pępkowej u niemowlaka wymaga konsultacji lekarskiej w celu potwierdzenia diagnozy i dobrania odpowiedniego sposobu leczenia. Małe wypukłości w większości przypadków ustępują samoistnie w ciągu pierwszych dwóch lat życia, a jedyne postępowanie terapetuyczne polega na obserwacji, wzmacnianiu mięśni dziecka poprzez częste kładzenie go na brzuchu i podawaniu maluchowi do jedzenia produktów spożywczych, które nie powodują zaparć.

Plastrowanie przepukliny pępkowej jest jedną z mniej polecanych metod leczenia. Polega na oklejaniu brzucha dziecka specjalnymi plastrami, które podtrzymują mięśnie i zapobiegają powstawaniu wypukłości. Nie wykazują dużej skuteczności, a substancja klejąca, którą zawierają, jest często przyczyną alergii skórnych.

Przepuklina pępkowa u niemowlaka – operacja

Lekarz decyduje, kiedy operować przepuklinę pępkową, na podstawie jej wielkości i ryzyka uwięźnięcia jelit. Zwykle zabiegowi chirurgicznemu poddawane są zmiany, które osiągają wielkość powyżej 2,5 cm lub te, które nie zniknęły samoistnie po ukończeniu przez dziecko 5. roku życia.

Operacja przepukliny pępkowej u dziecka jest przeprowadzana w znieczuleniu ogólnym. Zabieg trwa około pół godziny. Polega na wykonaniu niewielkiego nacięcia, wprowadzeniu worka przepuklinowego do jamy brzusznej i zszyciu mięśni.

Rekonwalescencja po operacji przepukliny pępkowej

Dziecko może opuścić szpital zwykle na drugą dobę po zabiegu. Rekonwalescencja po leczeniu operacyjnym przepukliny pępkowej trwa kilka tygodni. W tym czasie należy pilnować, aby niemowlę nie płakało intensywnie i nie prężyło się do tyłu. Starsze dzieci powinny ograniczyć aktywność fizyczną. Warto zadbać o lekką dietę, aby nie wystąpiły problemy z zaparciami. Rana pooperacyjna goi się w pełni po upływie 14 dni, a blizna, którą po sobie pozostawia, jest ledwo widoczna.

Czy przepuklina pępkowa jest groźna?

Przepuklina pępkowa u dziecka jest zwykle niegroźnym schorzeniem, przez wielu lekarzy określanym jako wada kosmetyczna. Jednak w sytuacji, gdy wypukłość jest bardzo duża i nie cofa się pod wpływem nacisku, może dojść do uwięźnięcia jelit, które prowadzi do poważnych komplikacji – niedokrwienia i martwicy trzewi. Objawy, które powinny zaniepokoić rodziców, to: ból, wzdęcie brzucha, wymioty, zatrzymanie stolca i gazów, gorączka, rozdrażnienie, zaczerwienienie lub bladość powłok skórnych dookoła przepukliny.