5 min.
Stan zapalny – kiedy organizm walczy z drobnoustrojami. Jakie są objawy zapalenia?

fot. Andrey Popov/AdobeStock
12.08.2022
Masz problemy z jelitami? Wypróbuj „Metodę 5R”, czyli plan naprawczy polecany przez dietetyka
12.08.2022
5 razy TAK dla wakacyjnego seksu
12.08.2022
„Treść, która ma trafić do polskich szkół, krzywdzi, szkaluje i poniża”. Małgorzata Rozenek-Majdan o nowym podręczniku HiT
12.08.2022
Łódzcy lekarze uratowali bliźniaki z syndromem podkradania. Ich matka uciekła przed wojną
11.08.2022
Ziewasz, swędzi cię skóra, masz zimne dłonie? To mogą być objawy zaburzeń lękowych
Aby działać prawidłowo, ludzki organizm jest zdolny do różnego rodzaju mechanizmów oraz reakcji chemicznych. Należy do nich również stan zapalny – uporządkowany i złożony proces, który ma na celu uchronienie przed bakteriami, wirusami i innymi szkodliwymi drobnoustrojami. Nie wszystkie rodzaje zapaleń są jednak dobroczynne – czasem konieczne jest ograniczenie reakcji zapalnej.
Spis treści
Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami
Marta Dąbrowska
lekarz
Niektóre niewielkie zapalenia przebiegają bezobjawowo, a człowiek nawet o nich nie wie. Inne dają objawy wyłącznie uogólnione, które ciężko przypisać konkretnym schorzeniom. Z pomocą przychodzą wtedy badania obrazowe i laboratoryjne. Należą do nich m.in. Odczyn Biernackiego i CRP. Markerem zapalnym jest również prokalcytonina. W badaniach obrazowych tkanki zajęte stanem zapalnym są wyraźnie zmienione. Reakcja zapalna, mimo że jest naszym sprzymierzeńcem, może czasem przybierać niebezpieczne formy, szczególnie wtedy, kiedy objawy zapalne zaczynają zagrażać życiu – np. pojawia się bardzo wysoka gorączka. Istnieje również stan zapalny całego organizmu – bardzo niebezpieczny.
Objawy stanu zapalnego
Objawy zapalenia, zależnie od zajętego narządu, układu czy tkanek, mogą być do siebie podobne. Odczuwa się je jednak inaczej. Wszystko zależy od ukrwienia i unerwienia danego narządu, pełnionych przez niego funkcji i rozległości reakcji zapalnej. Przykładowo stan zapalny pochwy objawia się wydzielaniem przez nią nieprawidłowej wydzieliny, tzw. upławów, a także pieczeniem, swędzeniem i zaczerwienieniem. Stan zapalny dziąsła za to objawia się opuchlizną, zaczerwienieniem i bólem. Objawy zapalenia w ujęciu ogólnym można podzielić na miejscowe i ogólnoustrojowe. Objawy miejscowe stanu zapalnego pojawiają się bezpośrednio w miejscu zajętym reakcją zapalną i należą do nich:
- zaczerwienienie, będące wynikiem wzmożonego przepływu krwi w chorym miejscu, np. stany zapalne skóry,
- opuchlizna – powstaje na skutek wycieku komórek i białek z naczyń krwionośnych do tkanki, przykładowo stany zapalne w jamie ustnej z opuchniętymi dziąsłami,
- ciepło – miejsce zajęte zapaleniem jest cieplejsze niż reszta ciała przez zwiększone ciśnienie krwi w tym miejscu, np. o stanie zapalnym kolana może świadczyć jego zwiększona ciepłota,
- ból – pojawia się poprzez podrażnienie nerwów migrującymi komórkami odpornościowymi oraz przez pobudzenie receptorów bólowych mediatorami reakcji zapalnej. Przykładem jest tu stan zapalny zęba, a konkretnie jego miazgi,
- dysfunkcja narządu – całkowita lub częściowa, zależnie od nasilenia zapalenia. Zajęty reakcją zapalną narząd działa nieprawidłowo lub w ogóle nie działa. Przykład – stan zapalny jelit wywołuje zaburzenia wchłaniania witamin.
Do ogólnoustrojowych objawów stanu zapalnego należą:
- gorączka,
- uczucie rozbicia,
- osłabienie.
W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:
Stan zapalny – na czym polega?
Stan zapalny to szereg mechanizmów, mających na celu rozpoczęcie walki z niechcianymi drobnoustrojami. W wyniku skomplikowanych reakcji komórkowych i wydzielania określonych substancji naczynia krwionośne w miejscu zajętym np. bakteriami poszerzają się i zaczyna przepływać przez nie więcej krwi. Komórki odpornościowe, leukocyty, przenikają z krwi do zajętego bakteriami śródbłonka. Tam rozpoczyna się walka ze szkodliwymi patogenami. Jej skutkiem jest między innymi wytwarzanie się ropy – substancji składającej się z bakterii i uszkodzonych przez nie komórek, a także zużytych komórek odpornościowych. Objaw wydzielania się ropy obserwujemy np. przy zapaleniu gardła lub zatok.
Stan zapalny w organizmie – skąd się bierze?
Reakcja zapalna organizmu może mieć różne przyczyny. Na jej wywołanie mogą mieć wpływ czynniki chemiczne, biologiczne lub fizyczne. Do czynników chemicznych należą substancje ze środowiska zewnętrznego człowieka, które działają toksycznie na organizm – np. metale ciężkie, kwasy, różnego rodzaju gazy, jad zwierząt czy substancje wydzielane przez rośliny. Toksyny wprowadzane do organizmu człowieka, w zależności od rodzaju, mogą wywoływać reakcję zapalną. Przykładem jest ukąszenie owada, np. osy, które wywołuje swoisty odczyn zapalny w postaci ocieplenia i opuchlizny. Biologiczne czynniki stanu zapalnego to najczęściej wirusy, bakterie i grzyby, które wnikają do ludzkiego organizmu i wywołują chorobę, np. zapalenie płuc lub oskrzeli. Przykładem czynników biologicznych wywołujących zapalenie jest również zakażenie rany bakteriami, np. poprzez zabrudzenie jej lub niewłaściwą zmianę opatrunku. Przykładem może być również grzybicze zapalenie pochwy. Do stanów zapalnych mogą doprowadzać również czynniki fizyczne, np. wysoka temperatura lub promieniowanie. Najprostszym przykładem są tutaj poparzenia słoneczne, a więc stan zapalny skóry wywołany wystawieniem jej na działanie promieniowania.
Zobacz także

Badanie histopatologiczne – kluczowy element w diagnostyce nowotworów oraz zmian o charakterze zapalnym i zwyrodnieniowym

Bezobjawowe zapalenie płuc charakteryzuje się stanem zapalnym miąższu płuc, przy braku charakterystycznych objawów.

Co to jest gorączka reumatyczna – objawy, przyczyny i metody leczenia układowej choroby zapalnej
Stan zapalny – leczenie
Leczenie poszczególnych stanów zapalnych jest zależne od ich nasilenia, umiejscowienia, objawów i czynnika, który wywołał zapalenie. W przypadku zapaleń wywołanych bakteriami stosowane są antybiotyki, przy zapaleniach grzybiczych leki antygrzybiczne. W lżejszych przypadkach można stosować zioła na stany zapalne np. w przypadku skóry, zapaleń w jamie ustnej itp. Zioła o działaniu przeciwzapalnym to np. szałwia i rumianek. W reakcjach zapalnych organizmu stosuje się również leczenie objawowe – leki przeciwbólowe i przeciwobrzękowe. Istnieje również grupa leków przeciwzapalnych, pomagających zwalczać np. infekcje górnych dróg oddechowych. Powstała również specjalna dieta przeciwzapalna, która wspiera organizm w zwalczaniu zapalenia. Znajdują się w niej tłuste ryby, zielone warzywa, orzechy, świeże owoce i warzywa.
Najnowsze w naszym serwisie

09.08.2022
Ćwiczenia na pelikany – 8 ćwiczeń na ramiona, dzięki którym wyrzeźbisz mięśnie i pozbędziesz się obwisłych ramion

09.08.2022
Jak zagęścić brwi? Profesjonalne zabiegi, naturalne sposoby, makijażowe triki

09.08.2022
Odparzenia pod piersiami. Maść, krem – co stosować, kiedy boli, swędzi i piecze?

06.08.2022
Depilacja wąsika – plastry do depilacji, pasta cukrowa czy wosk?
Udostępnij
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Podoba Ci się ten artykuł?
Tak
Nie
Powiązane tematy:
Polecamy

12.08.2022
Katarina Hellstrom: „Obecnie modne jest posiadanie twardego, wciągniętego i płaskiego brzucha. Przepraszam za mocne słowa, ale to powolne samobójstwo”

11.08.2022
„Jeśli kobieta opowiada koleżankom, że jej partner dochodzi wyłącznie, kiedy się masturbuje, zwykle nie kojarzy tego z przemocą. A powinna” – mówi Anna Jastrzębska

10.08.2022
Miażdżące wyniki monitoringu gabinetów ginekologicznych. „W Polsce lekarze zdają się mieć bardzo dużą władzę nad kobietami” – alarmuje Aleksandra Magryta z Fundacji FEDERA

09.08.2022