Na czym polega ajurweda – zasady i efekty. Jak działają ajurwedyjskie okulary?

Ajurweda to jedna z postaci medycyny alternatywnej, wywodząca się z Indii. Jest praktykowana również współcześnie. Zgodnie z doniesieniami historyków, pierwsze informacje na temat ajurwedy pojawiły się już 1800 lat przed naszą erą. Na czym polega ajurweda? Jakie przynosi efekty? Czy stosując się do jej zasad, można wyzdrowieć?

Medycyna ajurwedyjska – historia  

Pierwsze pisemne źródła potwierdzające stosowanie ajurwedy datuje się II wiek przed naszą erą. To czas, kiedy podstawy omawianego systemu medycznego zostały opisane w świętych księgach hinduizmu. Jednak zdaniem niektórych badaczy, o ajurwedzie zaczęto mówić w Indiach już w VI lub V wieku przed naszą erą.

Nazwa ajurweda pochodzi od dwóch słów sanskryckich: ajur (życie) oraz weda (nauka). Współcześnie często pojęcie to tłumaczy się jako „naukę o życiu” lub „naukę o długowieczności”. Najbardziej charakterystyczne dla tej postaci medycyny alternatywnej jest holistyczne podejście do organizmu człowieka, a także uwzględnianie w tej harmonii różnych uwarunkowań medyczno-filozoficznych.

Ajurwedę kwalifikuje się raczej jako pseudonaukę, jednak w 1979 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opisała ten system jako „koncepcję zdrowia i terapii”, a tym samym oficjalnie potwierdziła jej znaczenie dla medycyny. Zdaniem wielu dyplomowanych lekarzy nie można jednak stawiać ajurwedy na równi z innymi metodami leczenia. 

Ajurweda – charakterystyka  

Medycy ajurwedyjscy zwracają uwagę na to, że ludzie żyją w ścisłym związku z resztą kosmosu. W momencie przyjścia na świat każdy człowiek ma energię w pierwotnej równowadze, dzięki czemu może swobodnie eksplorować świat i cieszyć się zdrowiem.

Niestety wiele czynników wpływa negatywnie na tę energię, a do najważniejszych można zakwalifikować złe jedzenie, stres, a także dążenie do tego, co niepotrzebne lub niemożliwe. Ludzie, starając się naśladować innych, tracą pierwotną harmonię, gubią siebie, a więc stają się coraz słabsi, chorują, tracą odporność.

Każdy człowiek składa się z różnych humorów, czyli tzw. dosz, do których można zakwalifikować trzy różne żywioły: 

• wata − powietrze, eter; 
• pitha − ogień, woda; 
• kapha − woda, ziemia. 

U każdego człowieka dominuje zwykle jedna dosza, chociaż u niektórych rywalizują ze sobą dwie lub nawet trzy. 

Dosze można opisać znacznie dokładniej i scharakteryzować je biorąc pod uwagę charakter człowieka oraz typowe przypadłości i dietę. W internecie dostępne są testy z zakresu ajurwedy, które pozwalają na sprawdzenie, którą doszą jesteś. Oczywiście wyniki takich zabaw należy traktować z przymrużeniem oka.

Zgodnie z założeniami ajurwedy, choroby u ludzi rozwijają się na skutek braku harmonii między doszami, poszczególnymi siłami. Właśnie dlatego tak ważne jest uzupełnienie swojego życia i zadbanie o masaże, gimnastykę, odpowiednią dietę, unikanie stresu lub inne, brakujące elementy.

Wata  

Wata – domena powietrza i eteru – to energia rządząca systemem nerwowym, biciem serca oraz przepływem krwi. Człowiek z dominującą watą jest osobą, która mówi szybko, porusza się bardzo dynamicznie, a także bywa dosyć niepewny siebie. Takie osoby zwykle jedzą niewiele, wolą kwaśne i słone potrawy, a często cierpią na zaparcia i bezsenność.  

Pitha 

Pitha stanowi domenę ognia, w mniejszej części wody. Odpowiada za trawienie i metabolizm. Osoby z dominującą energią pitha mówią szybko i wyraźnie, a także są inteligentne i pełne złości. Najczęściej pojawiają się u nich choroby związane z nadwagą, nadkwasotą oraz problemy z błonami śluzowymi. 

Kapha 

Kapha jest domeną wody i ziemi, odpowiada za budowę ciała, a także rozwój komórek. Człowiek z tą dominującą doszą jest powolny, spokojny, troskliwy oraz wolno się uczy. Według założeń takiej osobie bardzo trudno jest schudnąć, dlatego powinien zwracać uwagę na swoją dietę.

Choroby a ajurweda 

Zgodnie z podejściem medyków ajurwedy, na choroby wpływać może mieć wiele czynników, ale przede wszystkim jest to wspomniany brak harmonii między doszami. Kolejne kwestie to zmiany pór roku, stres, a także brak zwracania uwagi na swoje zmysły. Ten ostatni aspekt dotyczy na przykład zbyt mocnego masażu (zmysł dotyku), objadania się (zmysł smaku) lub częsty kontakt z nieprzyjemnymi zapachami (zmysł zapachu). 

Metody ajurwedy są z powodzeniem stosowane w przypadku wielu chorób, w tym zarówno przy problemach somatycznych, jak i psychicznych. Równowaga w ajurwedzie ma szczególne znaczenie w kontekście wszystkich aspektów życia, a więc ciała, ducha, a także umysłu − zadbanie o siebie zawsze przynosi dobre efekty i nie ma znaczenia, czy robisz to w duchu ajurwedy, czy po prostu masz taką potrzebę. Zdaniem medyków ajurwedy, zdrowie ciała nie jest możliwe, jeśli duch nie będzie zdrowy. Tym samym stan psychiki i ciała są ze sobą ściśle powiązane.

Ajurweda – korzyści i metody 

Ajurweda jest naturalną koncepcją bazującą na filozofii i powrocie do natury, jednak ma w swoich źródłach również przesłanki naukowe. Kompleksowe podejście do ducha i ciała może przynosić wiele korzyści oraz daje nadzieję na wyzdrowienie. Zabiegi ajurwedyjskie są uznawane za metody pozytywnie wpływające na ludzką kondycję psychosomatyczną, a do najpopularniejszych należą masaże oraz joga.

Masaż ajurwedyjski – co to jest? 

Ajurweda zakłada – tak samo, jak filozofia indyjska – istnienie siedmiu czakr, które są odpowiedzialne za odbieranie i magazynowanie życiowej energii – to na tym założeniu bazują masaże ajurwedyjskie. Dodatkowo masażysta bierze pod uwagę również dosze, dlatego na początku będzie musiał określić twój typ sylwetki i osobowość. Dopiero wtedy będzie mógł dobrać właściwą metodę przeprowadzenia zabiegu, która sprawdzi się najlepiej. 

Zdecydowanie najpopularniejszym rodzajem masażu ajurwedyjskiego jest abhjanga, czyli masowanie ciała w siedmiu różnych pozycjach. Zwykle taki zabieg wykonują dwie osoby, które synchronizują ze sobą poszczególne ruchy. Często wybierany jest również specjalny masaż stóp, który ma pomagać w usprawnieniu funkcjonowania całego ciała.  

Masaż ajurwedyjski nie powinien zastępować innych form terapii lub rehabilitacji, jednak może być doskonałym sposobem na wspomaganie leczenia. Co więcej, jeżeli jesteś zdrowa, ale potrzebujesz rozluźnienia, pozwoli ci się po prostu zrelaksować, zwłaszcza że podczas zabiegu wykorzystywane są różne olejki aromatyczne, a powtarzane mantry pozwalają na wejście w stan głębokiego odprężenia.

Czym są okulary ajurwedyjskie? 

Ajurweda może pomagać także w ćwiczeniu wzroku dzięki specjalnym okularom. Wygląd takich okularów ajurwedyjskich odbiega od tego, do czego większość ludzi jest przyzwyczajona – zamiast typowych soczewek, mają czarne zasłonki z niewielkimi otworami o średnicy około 1 milimetra. Zgodnie z główną zasadą należy spoglądać przez te otwory po to, aby poprawić swój wzrok i ćwiczyć prawidłowe widzenie.

Okulary są polecane osobom z zezem, dalekowzrocznością, krótkowzrocznością, astygmatyzmem, a także początkami zaćmy. W pierwszych dniach terapii należy je zakładać na kilka minut dziennie, a później można wydłużać czas, jednak nie wolno przekraczać trzech godzin na dobę. 

Pamiętaj o tym, że nie ma badań naukowych potwierdzających skuteczność działania okularów ajurwedyjskich, jednak zdaniem wielu użytkowników przynoszą efekty, a z pewnością im nie szkodzą. Tak naprawdę nie wiadomo więc, na jakiej zasadzie te okulary miałyby działać, ale są polecane przez medyków ajurwedyjskich.

Odżywianie w zgodzie z zasadami ajurwedy 

Zgodnie z podejściem ajurwedy, kluczowe znaczenie dla funkcjonowania człowieka ma harmonia i równowaga, a ich osiągnięcie jest możliwe również dzięki stosowaniu odpowiednich zasad żywienia. Dieta musi być dostosowana do doszy, a dodatkowo ważne są: 

• regularność jedzenia, co 3-6 godzin; 
• włączenie posiłków wegańskich; 
• spożywanie produktów naturalnych, nieprzetworzonych; 
• jedzenie powolne, niczym niezakłócone.

Dodatkowo ajurweda wskazuje, że spożywanie cukru w nadmiarze wpływa niekorzystnie na ludzki organizm, a szczególnym problemem staje się w momencie pojawienia się cukrzycy lub insulinooporności. Jednocześnie w omawianym nurcie zwraca się uwagę na to, że cukier podnosi energię i poprawia nastrój tylko krótkotrwale, dlatego większe znaczenie ma ogólna równowaga w życiu. Tak naprawdę, te wyżej wspomniane zasady są podstawą wielu współczesnych diet.

Według ajurwedyjskich medyków świetnym rozwiązaniem jest oczyszczenie organizmu, dzięki któremu można powrócić do naturalnej harmonii i przerwać błędne koło, zgodnie z którym cukier poprawia nastrój krótkotrwale, jednak ten efekt szybko znika, więc znowu trzeba sięgnąć po coś słodkiego. Należy więc zwrócić szczególną uwagę na dobrostan ciała, ducha i umysłu i w ten sposób zadbać o swoje zdrowie.

Czy ajurweda jest bezpieczna? 

Ajurweda to system medyczny uznawany za bezpieczny, a nawet pozytywnie wpływający na ludzkie zdrowie. Co prawda nie ma dużo dowodów na jego skuteczność w postaci opublikowanych badań naukowych, jednak wiele osób zwraca uwagę na korzyści płynące z ajurwedy. Dodatkowo metoda ta została oficjalnie uznana za odpowiednią przez Światową Organizację Zdrowia. Ajurweda może być więc świetnym wsparciem metod konwencjonalnych, a także stanowić dobrą profilaktykę zdrowia.

Bibliografia

1. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/172564 [dostęp 12.03.2023].
2. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/210477 [dostęp 12.03.2023].
3. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/198050 [dostęp 13.03.2023].
4. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/241183 [dostęp 13.03.2023].