Ból kostki – przyczyny, objawy i metody diagnostyczne. Co na skręconą kostkę?

Ból kostki to częsty objaw urazu stawu skokowego, powstałego przede wszystkim podczas aktywności fizycznej. Jednak skręcona kostka to nie jedyna przyczyna dolegliwości bólowych. Bolesność stawu skokowego może towarzyszyć takim schorzeniom jak niewydolność żylna, ostroga piętowa czy reumatoidalne zapalenie stawów. Jak zdiagnozować przyczynę bólu kostki i w jaki sposób go leczyć?

Ból kostki przy urazach stawu skokowego 

Staw skokowy, stanowiący połączenie kości skokowej z piętową i zapewniający ruchliwość stopy jest narażony na rozmaite urazy. Wynika to z jego znacznej ruchomości, a także ryzyka przeciążenia. Najbardziej na tego typu kontuzje narażone są osoby prowadzące aktywny tryb życia i uprawiające sporty, zwłaszcza biegi, piłkę nożną. Czynnikiem ryzyka jest także nadmierna masa ciała.  

Najczęstsze urazy stawu skokowego, którym może towarzyszyć ból kostki to: 

• skręcenie kostki, 
• zwichnięcie stawu skokowego, 
• złamanie stawu skokowego. 

Skręcona kostka 

Skręcenie kostki to przekroczenie fizjologicznego zakresu ruchu w stawie skokowym, doprowadzające do uszkodzenia torebki stawowej oraz więzadeł. W zależności od stopnia zaawansowania urazu, wyróżnić można: 

• skręcenie I stopnia (lekkie), czyli nieznaczne naciągnięcie torebki stawowej i więzadeł; towarzyszy mu nieznaczny ból kostki i niewielki obrzęk stawu; 
• skręcenie II stopnia (umiarkowane), gdy częściowo przerwana zostaje ciągłość torebki stawowej i więzadeł; ból ma średnie natężenie, obrzęk pojawia się szybko i jest dość spory; 
• skręcenie II stopnia (ciężkie), przebiegające z całkowitym przerwaniem torebki stawowej i więzadeł; ból kostki ma duże nasilenie, obrzęk jest znaczny; chodzenie jest znacznie utrudnione. 

Zwichnięcie kostki 

Zwichnięcie stawu skokowego często jest mylone z jego skręceniem. Jednak w rzeczywistości są to dwa różne typy urazów – skręcenie dotyczy jedynie tkanek miękkich, z kolei zwichnięcie to uraz obejmujący powierzchnie stawowe. Polega on na przesunięciu się względem powierzchni kości skokowej i piszczelowej tworzących staw skokowy. Towarzyszy temu przerwanie więzadeł i torebki stawowej, a także znaczna bolesność. 

Złamanie kostki 

Złamanie wiąże się z przerwaniem ciągłości kości w efekcie działania na nią znacznych sił mechanicznych. Wyróżnić można złamanie jedno-, dwu- lub trójkostkowe, różniące się ilością kości, które ulegają uszkodzeniu. Może to być kość strzałkowa tworząca kostkę boczną, a także kość piszczelowa tworząca kostkę przyśrodkową oraz kostkę tylną.  

Objawy złamania kostki to: 

•  silny ból,  
•  zasinienie i obrzęk, 
•  zniekształcenie widoczne w miejscu złamania kości, 
•  znaczne ograniczenie ruchomości stawu. 

Ostrogi piętowe a ból kostki 

Możliwą przyczyną bólu odczuwanego w okolicy kostki może być ostroga piętowa, czyli zmiana zwyrodnieniowa w obrębie rozcięgna podeszwowego. Jest to struktura łącznotkankowa, biegnąca od guza kości piętowej do nasady palców stopy. Zwyrodnienie zazwyczaj ma postać nietypowych narośli kostnych, generujących przewlekły stan zapalny.  

Objawy ostrogi to przede wszystkim ból w okolicy pięty, który nasila się podczas chodzenia i może promieniować w kierunku kostki. Wraz ze wzrostem zaawansowania choroby, ból może występować także w spoczynku.

Ból kostki w przebiegu RZS 

Reumatoidalne zapalenie stawów RZS to schorzenie o podłożu autoimmunologicznym. Ta przewlekła choroba zapalna stawów rozwija się na drodze syntezy autoprzeciwciał, które atakują komórki własnego organizmu, niszcząc chrząstkę stawową, a także przylegające do niej struktury (kości, więzadła oraz ścięgna).  

W przebiegu RZS najbardziej charakterystycznym objawem jest ból stawów. Początkowo pojawia się on tylko nad ranem i towarzyszy mu obrzęk oraz sztywność stawów. Z czasem dolegliwości bólowe oraz ograniczenie ruchomości stawów występują także w ciągu całego dnia. Ból stawów w przebiegu RZS występuje symetrycznie i najczęściej obejmuje niewielkie stawy dłoni i stóp, w tym staw skokowy. Ponadto bólowi stawów towarzyszyć może ogólne rozbicie, osłabienie, stan podgorączkowy, bóle mięśniowe oraz brak apetytu. 

Inne przyczyny bólu kostki 

Bolesność stawów skokowych może towarzyszyć niewydolności żylnej. Wówczas zaburzony zostaje przepływ krwi przez naczynia żylne, co zaburza dostarczanie odpowiedniej ilości tlenu i substancji odżywczych do dystalnych części kończyny dolnej. Wówczas najpierw może pojawić się ból kostki i obrzęk, a z czasem – ból goleni.  

Kolejna przyczyna bólu kostek to choroba Haglunda, czyli jałowa martwica kości piętowej. Jest to obumieranie tkanki kostnej w konsekwencji zaburzenia przepływu krwi tętniczej. Choroba objawia się początkowo dyskomfortem podczas chodzenia czy biegania, potem pojawia się silny ból i obrzęk, nasilający się po założeniu zabudowanego obuwia.

Diagnostyka przyczyny bólu kostki 

Ból nóg, który utrzymuje się przez dłuższy czas wymaga przede wszystkim konsultacji z ortopedą. Specjalista wykonuje badanie przedmiotowe, a także odpowiednie badania obrazowe: 

•  RTG stawu skokowego, 
•  USG kostki, 
•  rezonans magnetyczny stawu skokowego. 

Przy podejrzeniu niewydolności żylnej zalecane jest wykonanie USG naczyń żylnych kończyn dolnych, czyli badanie Dopplera, pozwalające ocenić przepływ krwi przez naczynia. Natomiast reumatoidalne zapalenie stawów może być zdiagnozowane na drodze oznaczenia we krwi poziomu czynnika reumatoidalnego RF oraz przeciwciał przeciwko cyklicznemu peptydowi cytrulinowemu antyCCP.  

Pomocniczo można wykonać także USG stawu skokowego. W przypadku podejrzenia choroby Haglunda wskazane jest wykonanie palpacyjnego badania dystalnego odcinka ścięgna Achillesa. Natomiast badania obrazowe (RTG, rezonans magnetyczny) pozwalają na zobrazowanie narośli kostnej w obrębie kości piętowej.  

Źródło:

Choroby wewnętrzne. Kompendium Medycyny Praktycznej pod red. A. Szczeklika i P. Gajewskiego; Warszawa, 2010