Czym jest jaglica oczu? Przyczyny jej powstawania, objawy oraz sposoby leczenia egipskiego zapalenia spojówek

Jaglica oczu należy do chorób zakaźnych. Nazywana bywa również egipskim zapaleniem spojówek. Wywołuje ją bakteria Chlamydia trachomatis. Rozwija się głównie w biedniejszych krajach Azji i Afryki. W związku z migracją ludzi można ją jednak spotkać również w krajach rozwiniętych, także w Europie.

Jaglica oczu charakteryzuje się przewlekłym zapaleniem rogówki i spojówek. Inne określenia choroby to egipskie zapalenie spojówek i przewlekłe pęcherzykowe zapalenie rogówki. Jaglicę oczu wywołują bakterie z rodzaju Chlamydia trachomatis serotypów A, B i C. Schorzenie występuje głównie na obszarze krajów słabo rozwiniętych gospodarczo i dotyczy w największym stopniu Azji i Afryki. Zakażenie bakterią odbywa się na skutek kontaktu z wydzieliną z nosa lub oczu zainfekowanej osoby. Może do niego dojść także poprzez kontakt z przedmiotami, które wcześniej zostały zakażone przez takie wydzieliny. Bakterie mogą także przenosić owady. W związku z tym niezwykle łatwo dochodzi do rozprzestrzeniania się schorzenia zwłaszcza w regionach z ograniczonym dostępem do wody i złymi warunkami higienicznymi. Choroba może mieć ciężki przebieg i prowadzić do ślepoty.

Epidemiologia jaglicy

Jaglica to choroba, którą spotykamy głównie w krajach Afryki, w Azji południowo-wschodniej oraz w Indiach. Szacuje się, że dotyczy ona około 150 milionów ludzi na świecie. Jest to najczęstsza przyczyna ślepoty w krajach o niskim poziomie gospodarczym. Według danych jaglica spowodowała całkowitą utratę wzroku u 6 milionów osób na świecie. Jej rozprzestrzenianiu się i infekowaniu nowych chorych sprzyja łatwość zakażenia, które odbywa się przez bezpośredni lub pośredni (przez przedmioty) kontakt z wydzieliną z oczu i z nosa. Ze względu na coraz bardziej dynamiczny rozwój krajów Afryki i Azji oraz wdrażaniu programów podkreślających znaczenie higieny w codziennym funkcjonowaniu pacjentów, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zakłada, iż uda się całkowicie zwalczyć chorobę. Do zakażenia jaglicą może dojść w każdym okresie życia. Wiele przypadków dotyczy także niestety dzieci, u których powstałe w narządzie wzroku blizny są podstawą poważnych zaburzeń widzenia w późniejszym okresie.

Jaglica – choroba o podstępnym przebiegu

Pierwsze objawy jaglicy oka często bywają mylnie interpretowane – jako niegroźny stan zapalny. Początkowo może pojawić się uczucie ciała obcego pod powieką, świąd oka oraz zaczerwienienie i nadmierne łzawienie. Następnie w przebiegu choroby możemy wyróżnić cztery okresy jej rozwoju. Pierwszy charakteryzuje się powstawaniem grudek jagliczych, które mają żółtawe zabarwienie i zbudowane są z limfocytów i plazmocytów. Grudki te pękają, uniemożliwiają prawidłowy wzrost rzęs i przyczyniają się do zmian w rogówce. Następnie dochodzi do przerostu brodawkowatego spojówek. Powoduje to nawarstwianie się nabłonka i daje obraz tak zwanej łuski jagliczej. Następnym etapem jest powstawanie włóknistych blizn, które są świadectwem gojenia, jednakże tkanka bliznowata nie zachowuje własności spojówek i rogówki. W późniejszym etapie rozwijają się następstwa, takie jak bielmo czy podwinięcie pozbawionych rzęs powiek. Zmiany te powodują owrzodzenie i zniekształcenie rogówki, które prowadzą do poważnych i nieodwracalnych wad widzenia, a także do ślepoty. Do rozwoju jaglicy dochodzi przede wszystkim wskutek złych warunków sanitarnych. Największe znaczenie ma tutaj brak lub ograniczony dostęp do bieżącej wody. Jaglica dotyka trzykrotnie częściej kobiet niż mężczyzn, ponadto bardzo wrażliwe na jej rozwój są dzieci między 3 a 6 rokiem życia.

Jak przebiega leczenie jaglicy?

Leczenie jaglicy polega w dużej mierze na antybiotykoterapii i przestrzeganiu zasad higieny osobistej. Antybiotyk zwykle podawany jest doustnie przez okres kilku tygodni – zazwyczaj przepisywane są erytromycyny i tetracykliny. Ponadto bardzo istotna jest antybiotykoterapia miejscowa (która powinna trwać co najmniej 8 tygodni) w postaci kropli i maści do worka spojówkowego. Maść powinna być również nakładana na powiekę. Często efektem choroby są zniekształcenia powiek, które mogą wymagać leczenia operacyjnego celem odtworzenia ich wyglądu i przywrócenia właściwości anatomicznych. Jeżeli u pacjenta nie rozwinęło się bielmo, a po leczeniu farmakologicznym stan rogówki i zdolność widzenia wciąż są ograniczone, jedynym zabiegiem mogącym przywrócić wzrok jest przeszczep rogówki.