Laktoferyna na odporność dorosłych

Laktoferyna jest białkiem, które pełni w naszym organizmie wiele funkcji. Ma nie tylko zdolność do wiązania żelaza, ale także m.in. działa przeciwzapalnie czy przeciwbakteryjnie. Wpływ laktoferyny na układ immunologiczny jest szczególnie istotny – w końcu to jeden z mediatorów łączących wrodzone i nabyte funkcje odpornościowe.

Czym jest laktoferyna i jak wpływa na układ odpornościowy?

Laktoferyna (LF) jest wiążącą żelazo glikoproteiną z rodziny transferyn. Występuje w wydzielinach ustrojowych, np. mleku, łzach, ślinie wszystkich ssaków. Jej największe stężenie odnotowano w siarze – gęstej wydzielinie, która zaczyna powstawać w gruczołach mlecznych jeszcze w czasie ciąży.

Laktoferyna została odkryta w mleku krowim w 1939 roku i nazwana “czerwonym białkiem mleka”, a w 1960 roku została wyizolowana jednocześnie z mleka ludzkiego i krowiego przez trzy niezależne zespoły badawcze. Od tego czasu jest przedmiotem zainteresowania naukowców, którzy wciąż odkrywają jej nowe właściwości.

Laktoferyna jest substancją poliwalentną, która spełnia wiele funkcji. Ma zdolność wiązania żelaza, ale potrafi również np. wchodzić w interakcje z komórkami patogenów i je niszczyć. Właściwości laktoferyny to m.in. działanie:

• przeciwzapalne,
• przeciwbakteryjne,
• przeciwutleniające,
• immunomodulujące.

Wpływ laktoferyny na układ odpornościowy również jest szeroki. To białko jest jednym z mediatorów, które w naturalny sposób łączą wrodzone i nabyte funkcje odpornościowe poprzez regulację odpowiedzi komórek docelowych, w tym tych zaangażowanych w stres oksydacyjny i ogólnoustrojową reakcję zapalną. Przyspieszając dojrzewanie prekursorów limfocytów T do kompetentnych komórek pomocniczych i różnicując niedojrzałe limfocyty B w komórki prezentujące antygen, moduluje odporność nabytą. Laktoferyna efektywnie chroni organizm przed rozwojem infekcji – znajduje się w pierwszej linii kontaktu z drobnoustrojami. Nie tylko niszczy je samodzielnie, ale i wpływa na rozwój odpowiedzi immunologicznej.

Rola laktoferyny w odporności dorosłych

Laktoferyna, wychwytując i wiążąc żelazo, utrudnia do niego dostęp bakteriom, które potrzebują go do przetrwania. Wchodzi również w interakcje z komórkami bakterii, wnikając do ich wnętrza i je niszcząc. Uniemożliwia namnażanie patogenów nie tylko na początku infekcji, ale na każdym etapie – samodzielnie oraz aktywując pozostałe elementy układu odpornościowego. To substancja, która “nakazuje” komórkom zwiększyć lub zmniejszyć aktywność, pomaga także w regeneracji po stanie zapalnym.

Znaczenie laktoferyny dla układu immunologicznego potwierdzają liczne badania. Jedno z nich, przeprowadzone na zdrowych, dorosłych ochotnikach, którzy suplementowali bydlęcą laktoferynę (BLF), wykazało m.in. aktywację limfocytów T oraz zwiększoną aktywność antyoksydacyjną surowicy krwi. Inne przeprowadzone wśród dorosłych pacjentów zaplanowanych do zabiegu operacyjnego na tarczycy, którym BLF podawano profilaktycznie na powikłania pooperacyjne, wykazało m.in. wzrost udziału krążących niedojrzałych form neutrofilów, zwiększoną odpowiedź proliferacyjną limfocytów. Naukowcy przyglądają się także wpływowi laktoferyny na inne choroby. Jedna z analiz badała wpływ laktoferyny na choroby zakaźne występujące latem w Japonii. Badanie wykazało, że łagodzi ona choroby zakaźne, w tym letnie przeziębienia.

Laktoferyna a odporność dorosłych

Laktoferyna i jej wpływ na odporność to nie tylko pobudzanie układu immunologicznego do działania (lub wyciszenie jego aktywności) czy ograniczanie szkodliwym bakteriom pożywienia, czyli żelaza. Laktoferyna wspiera także “dobre” bakterie, poprawiając skład fizjologicznej mikrobioty jelitowej. A przecież i ona pełni różnorodne funkcje, w tym te związane ze stymulowaniem układu odpornościowego.

Kiedy sięgać po preparaty z laktoferyną?

Ze względu na wielozadaniowość tego białka, będzie dla nas wsparciem w wielu sytuacjach. Suplementy z tym składnikiem będą pomocne m.in. w stanach obniżonej odporności, podczas infekcji (nie tylko w czasie przeziębienia, ale i np. infekcji układu pokarmowego), w czasie antybiotykoterapii, biegunki. Warto sięgnąć po nią także wtedy, gdy zmagamy się z zaburzeniami gospodarki żelaza, po przebytych urazach, w stanach zwiększonego stresu.

Jak zwiększyć poziom laktoferyny w organizmie?

Najbogatszym naturalnym źródłem laktoferyny jest mleko kobiece (a przede wszystkim siara), jednak jest ona obecna także m.in. w mleku krowim. Musimy jednak pamiętać, że obróbka termiczna może niszczyć to białko, a dziś raczej nie sięgamy po mleko “prosto od krowy” a po przetworzone produkty. W związku z tym z pożywieniem dostarczamy sobie znikomych ilości laktoferyny (wciąż jednak wytwarzamy ją endogennie).

Jeśli chcemy zwiększyć poziom laktoferyny w organizmie, powinniśmy rozważyć przyjmowanie suplementów diety. W ich składzie najczęściej znajdziemy laktoferynę bydlęcą, która ma analogiczną strukturę i funkcję do tej ludzkiej. Suplementy dostępne są w różnych postaciach: kropli, tabletek, kapsułek, proszku – możemy je połykać lub dodawać do pożywienia. Wybierając suplement, zwróćmy uwagę na skład – najlepiej, aby nie zawierał niepotrzebnych dodatków, takich jak cukier, barwniki. Można za to wybrać laktoferynę w połączeniu np. z witaminą C  .

Laktoferyna została uznana przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) i Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) za substancję bezpieczną dla zdrowia – mogą ją przyjmować dorośli, dzieci, jak i kobiety w ciąży. Nie sięgajmy jednak po suplementy “w ciemno”, przeczytajmy skład, sprawdźmy, czy nie ma tam żadnej substancji, na którą jesteśmy uczuleni.

Źródło:

1. Artym J., Laktoferyna – działanie przeciwmikrobiologiczne i immunomodulacyjne
2. Kowalczyk P., Kaczyńska K., Kleczkowska P., Bukowska-Ośko I., Kramkowski K., Sulejczak D., The Lactoferrin Phenomenon- A Miracle Molecule,  Molecules 2022, 27, 2941
3. Oda H, Wakabayashi H, Tanaka M, Yamauchi K, Sugita C, Yoshida H, Abe F, Sonoda T, Kurokawa M. Effects of lactoferrin on infectious diseases in Japanese summer: A randomized, double-blinded, placebo-controlled trial. J Microbiol Immunol Infect. 2021 Aug;54(4):566-574