Monocyty – o czym świadczy ich poziom?

Monocyty będące największymi komórki krwi, należą do leukocytów, czyli białych krwinek. Ich liczba oceniana jest podczas rozmazu krwi obwodowej. Ich za wysoki lub za niski poziom może sugerować poważne choroby. Kiedy i w jakiej sytuacji wynik monocytów powinien zaniepokoić?

Monocyty – czym są?

Monocyty to komórki zaliczane do grupy leukocytów, czyli krwinek białych i stanowią około 3-8 proc. całej ich populacji. Są to największe komórki krwi, które odpowiadają za regulację działania naszego układu immunologicznego. Powstają w szpiku, skąd następnie uwalniane są do naczyń krwionośnych. Tam przebywają 2-3 dni. Potrafią dokładnie zlokalizować stan zapalny toczący się w organizmie. Przekształcają się wtedy w komórki żerne nazywane makrofagami. Aby pełnić swoją rolę monocyty na swojej powierzchni posiadają receptory dla cząsteczek sygnałowych nazywanych chemokinami. Ponadto, monocyty są zdolne do fagocytowania, czyli „pożerania” obumarłych tkanek organizmu, przekraczania błon komórkowych czyli tak zwanej diapedezy oraz wytwarzania interleukin, które regulują pracę innych leukocytów.

Jak badana jest liczba monocytów?

Liczba monocytów i ich odsetek w ludzkim organizmie oceniane są na podstawie badania krwi obwodowej z rozmazem automatycznym lub ręcznym. Badanie określające ilość monocytów jest powszechnie dostępne w prawie każdym laboratorium w Polsce. Do badania należy przystąpić na czczo, unikając jednocześnie odwodnienia. Krew pobierana to krew żylna pochodząca najczęściej z żyły łokciowej.

Norma monocytów, czyli ich prawidłowa ilość, waha się od 200-800/µl co jest równoznaczne z 3-8% krwinek białych.

Podwyższone monocyty – co oznaczają?

Podwyższone monocyty u dorosłych

Za wysoki poziom monocytów, zwany inaczej monocytozą, to sytuacja, w której liczba monocytów przekracza 1000/µl. Zdarza się to stosunkowo rzadko. Przyczyny podwyższonych monocytów mogą być jednak różne i być spowodowane zarówno łagodnymi czynnikami, jak i poważnymi chorobami. Do tych pierwszych zaliczają się lekkie infekcje wirusowe czy bakteryjne. Są one jednocześnie najczęstszą przyczyną monocytozy.  Podwyższone monocyty mogą wystąpić również na przykład w sytuacji zdrowienia po infekcji. Do poważniejszych przyczyn zaliczamy gruźlicę, infekcyjne zapalenia wsierdzia, nieswoiste zapalenie jelit, niewydolność wątroby czy choroby autoimmunologiczne.

Ponadto, monocyty podwyższone do wartości >1500/µl są wskazaniem do pilnej diagnostyki w kierunku chorób rozrostowych. Spowodowane jest to faktem, że liczba monocytów może być „sztucznie” zawyżona, gdy we krwi człowieka pojawiają się nowotworowo zmienione limfocyty, które rozmiarem przypominają właśnie monocyty. W takiej sytuacji monocytozie towarzyszy limfocytoza (podwyższone limfocyty i monocyty). Niewielkie podwyższenie poziomu monocytów zaś powinno być skontrolowane po kilku miesiącach.

Podwyższone monocyty u dziecka

Podwyższone monocyty u dziecka najczęściej są wynikiem toczącej się aktualnie, bądź niedawno przebytej, infekcji wirusowej lub bakteryjnej. W razie jakichkolwiek niejasności czy też podejrzeń wskazujących poważniejszą przyczynę monocytozy, lekarz może zlecić ponowne badanie połączone z rozmazem ręcznym krwi, gdyż w rozmazie automatycznym dochodzić może do błędnego odczytu i mylenia monocytów z innymi komórkami krwi.

Obniżone monocyty – co oznaczają?

Monocytopenia, czyli obniżony poziom monocytów to sytuacja, w której liczba monocytów nie przekracza 200/µl. Wynik taki sugeruje obniżenie odporności, które może być wrodzone lub nabyte. Znacznie częściej są to przyczyny nabyte, do których zaliczamy m.in. zespół AIDS. Innym, bardzo ważnym czynnikiem wpływającym przewlekle na naszą odporność jest stosowanie leków, szczególnie glikokortykosteroidów. Stanowią one podstawę terapii immunosupresyjnej stosowanej w chorobach autoimmunologicznych czy też po przeszczepach narządów. Stosowanie ich może prowadzić do monocytopenii.

Do rzadszych przyczyn obniżonego poziomu monocytów zalicza się aplazję szpiku czy też stany poinfekcyjne przebiegające z neutropenią np. po przechorowaniu grypy. Obniżone monocyty można zaobserwować również przy silnym i długotrwałym stresie oraz chorobach psychicznych takich jak depresja czy nerwica. Do monocytopenii dochodzi również u osób starszych, wyniszczonych i niedożywionych. Sytuacja gdy obniżone są poza białymi krwinkami, też czerwone (erytrocyty) i płytki krwi (trombocyty) nazywa się pancytopenią.

Monocyty to bardzo ważny element naszego organizmu. Zarówno stan, w którym monocyty są powyżej normy jak i ten, gdy są obniżone, może wskazywać na poważne dolegliwości. Warto pamiętać, że ocena ilości monocytów zawsze powinna być wykonywana razem z pozostałymi parametrami krwi, a każdy nieprawidłowy wynik musi być skonsultowany z lekarzem.

Bibliografia:

Diagnostyka laboratoryjna pod red. U. Demkow 2015 TOM I
„O czym świadczy zwiększenie odsetka monocytów krwi obwodowej?”, dr n. med. Małgorzata Salamonowicz, Pediatria MP