Pletyzmografia – rodzaje, wskazania, przygotowanie do badania

Pletyzmografia, określana też mianem bodypletyzmografii, to badanie, które w ostatnich latach zdobywa coraz większą popularność. Dzięki niej można sprawdzić wydolność układu krwionośnego i oddechowego. Pozwala ona w ten sposób ocenić, czy płuca oraz układ krwionośny działają prawidłowo. Badanie jest bezbolesne i bezinwazyjne.

Co to jest pletyzmografia?

Pletyzmografia polega na pomiarach zmian objętości danej okolicy ciała – na zmiany te mogą wpływać ruchy oddechowe oraz krążenie krwi. W ten sposób można określić przepływ krwi, ciśnienie w naczyniach krwionośnych oraz parametry związane z oddychaniem.

Pletyzmografia – rodzaje

Istnieją dwa główne rodzaje pletyzmografii:

1. pletyzmografia płuc – pozwala ocenić wydolność oddechową płuc,
2. pletyzmografia kończyn dolnych (głównie podudzia) i kończyn górnych – umożliwia sprawdzenie wydolności układu krwionośnego.

Można wyróżnić również pletyzmografię klasyczną i segmentalną.

Pletyzmografia płuc – co to za badanie?

Pletyzmografia płuc to badanie czynności płuc, które umożliwia ocenę ich pojemności. Przeprowadza się je w zamkniętej komorze, połączonej z czujnikami ciśnienia. Zapisują one zmiany objętości klatki piersiowej, które związane są ze stopniem wypełnienia jej powietrzem. Urządzenia zapisują również długość faz wdechu i wydechu. Dzięki temu lekarz może ocenić wydolność płuc oraz poziom upośledzenia ich wentylacji.

Pacjentom odradza się wykonywanie jakichkolwiek ruchów oraz napinanie mięśni podczas badania – może to wpłynąć na jego nieprawidłowy wynik. Pacjenci otrzymają czasem podczas badania polecenie wykonywania różnych ćwiczeń. Po zakończeniu całego badania powinni oni powoli wstać z kozetki, tak aby nie pojawiły się u nich zawroty głowy.

Na czym polega pletyzmografia kończyn?

Pletyzmografia kończyn pozwala ocenić wydolność układu krwionośnego. Do badania wykorzystuje się mankiety pneumatyczne, pozwalające na pomiar ciśnienia tętniczego. Podłącza się je do miernika, który zapisuje zmiany ciśnienia, będące z kolei efektem zmiany objętości (średnicy) kończyny.

Wyróżnia się pletyzmografię klasyczną oraz segmentalną.

• W przypadku pletyzmografii klasycznej, przy pomocy miernika porównuje się przepływ krwi kończyny, która jest badana z kończyną, która jest zdrowa. Jeśli różnica ciśnień jest bardzo wyraźna, oznacza to upośledzenie ciśnienia tętniczego.
• W przypadku pletyzmografii segmentalnej porównuje się ciśnienie w poszczególnych częściach kończyny, np. przedramię z górną i dolną częścią ramienia. Duże różnice ciśnienia świadczą o tym, że tętnice nie działają prawidłowo.

Wskazania do pletyzmografii

Najważniejsze wskazania do pletyzmografii kończyn górnych to:

• stany zapalne żył,
• zatory żylne,
• zmiany związane z cukrzycą,
• miażdżyca,
• zarostowe zapalenie tętnic,
• niewydolność żył głębokich,
• zwężenie tętnic,
• niewydolność zastawek z refluksem żylnym,
• powikłania po urazach naczyń krwionośnych,
• powikłania po zabiegach chirurgicznych.

Pletyzmografię wykonuje się także w przypadku bólu i drętwienia nóg, obrzęków oraz żylaków, jak i tzw. uczucia ciężkich nóg. Może być ona wskazana również w sytuacji, gdy na skórze pojawią się owrzodzenia. Badanie wykonuje się również po to, aby ocenić działanie określonych leków na obwodowe krążenie krwi.

Jeśli chodzi o pletyzmografię płuc, wykonuje się ją w przypadku podejrzeń:

• gruźlicy,
• włóknienia płuc,
• przerzutów nowotworowych,
• zmian obturacyjnych,
• odruchowego zwężenia oskrzelików.

Wszystkie te choroby lub zmiany związane z chorobami mogą przyczyniać się do zmniejszania objętości płuc.

Przeciwwskazania do pletyzmografii

U niektórych pacjentów nie powinno przeprowadzać się pletyzmografii. Szczególną ostrożność powinno się zachować w przypadku osób z klaustrofobią.

Najważniejsze przeciwwskazania do pletyzmografii to:

• tętniaki aorty lub mózgu,
• nadciśnienie tętnicze,
• krwioplucie (jeśli nie wiadomo, jaka jest jego przyczyna),
• przebyta niedawno operacja głowy,
• przebyta niedawno operacja naczyń krwionośnych,
• wykonany niedawno zabieg okulistyczny,
• przebyty niedawno zawał serca.

Przeciwwskazaniem mogą być również rozległe owrzodzenia.

Pletyzmografia – przygotowanie do badania

Przed pletyzmografią należy się odpowiednio przygotować. Przede wszystkim trzeba ograniczyć substancje, które mogą wpłynąć na zaburzenie przepływu krwi, zaburzenie rytmu serca czy też podniesienie ciśnienia. Chodzi tu głównie o kawę, herbatę, alkohol i papierosy. Na dwie godziny przed badaniem nie należy spożywać obfitych posiłków. Osoby przygotowujące się do pletyzmografii powinny również przed jej wykonaniem zrezygnować z intensywnej aktywności fizycznej.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC522260/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1884751/
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5120321/
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21356587/
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25797588/