Przejdź do treści

Po co stosuje się probiotyki? Jak działają bakterie probiotyczne?

Kapsułka probiotyku trzymana w palcach
Fot. Romario Ien / stock.adobe.com
Podoba Ci
się ten artykuł?
Podoba Ci
się ten artykuł?

Probiotyki stanowią wsparcie organizmu w walce z niedoborem tzw. dobrych bakterii. Mogą być podawane nawet niemowlętom. Ich wybór uzależniony jest od indywidualnych potrzeb organizmu.

lek. Marta Dąbrowska

Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami

Marta Dąbrowska

lekarz

Probiotyki to leki i suplementy diety zawierające mikroorganizmy uznawane za pożyteczne w jelitach (bakterie symbiotyczne), a także ich produkty przemiany materii. Przyjmując probiotyk, staramy się zasiedlić jelita „dobrymi lokatorami”. Rodzaj i formę leku należy dopasować do wieku i potrzeb. Inne są probiotyki dla niemowląt (zwykle podaje się im probiotyki w kroplach), inne dla starszych dzieci.

Klasyfikacja probiotyków

Probiotyki występują w czterech podstawowych postaciach:

  • jednoskładnikowe probiotyki zawierają tylko jeden typ mikroorganizmów, np. bifidobakterie, pałeczki kwasu mlekowego, colibacterie itp.
  • wieloskładnikowe probiotyki obejmują kilka rodzajów mikroorganizmów
  • synbiotyki – probiotyki „dwa w jednym” – zawierają probiotyki i pożywkę, na której bakterie lepiej się rozwijają
  • rekombinowane (modyfikowane genetycznie) – podczas wytwarzania korzystne geny wszczepiane są bakteriom, dzięki czemu wprowadza się do nich nowe właściwości.

Kiedy brać probiotyk?

Bakterie probiotyczne, dostawszy się do jelit, natychmiast rozpoczynają wojnę ze szkodliwymi (chorobotwórczymi) drobnoustrojami o przestrzeń życiową. Gęsto kolonizują ścianę jelita, nie pozostawiając wolnej przestrzeń dla patogenów. Po zasiedleniu jelit korzystne bakterie zmieniają pH środowiska na kwaśny, a mikroorganizmy wywołujące infekcje jelitowe nie znoszą „kwaśnego życia” i w takich warunkach umierają. Wreszcie niektóre bakterie potrafią syntetyzować naturalne antybiotyki, które wyrządzają szkodę tylko szkodliwym mikrobom. Na tej zasadzie opiera się działanie np. probiotyków dopochwowych.

Dobry probiotyk rozwiązuje problemy z trawieniem. Zatrzymuje fermentację i procesy gnilne w jelitach, uczestniczy w trawieniu pokarmu, absorbuje gazy, zmniejszając w ten sposób wzdęcia i poprawiając trawienie. Bakterie probiotyczne wydzielają szereg substancji, które wzmacniają i leczą ścianę jelit w różnych procesach zapalnych. Dlatego stosuje się probiotyki na jelita przy zaburzeniach wydalania (biegunka i zaparcie), wzdęciach i bólu w jamie brzusznej.

Probiotyki to niemal druga wątroba. Korzystne bakterie probiotyczne są w stanie zneutralizować wiele substancji – od toksycznych produktów przemiany materii po antybiotyki, metale ciężkie i czynniki rakotwórcze. Są one w stanie wchłonąć toksyny i wirusy, które są następnie wydalane na zewnątrz, dzięki czemu organizm oczyszcza się z zanieczyszczeń.

Zobacz także

Kiedy probiotyki zawodzą…

Probiotyki nie poradzą sobie, gdy próbujemy pozbyć się symptomu (biegunki, zaparcia, wzdęcia, bólu brzucha itp.) bez wcześniejszej eliminacji przyczyn dolegliwości. Za nieprzyjemne objawy odpowiadają zazwyczaj:

  • przewlekłe choroby i infekcje, zaburzenia hormonalne
  • długotrwałe niedobory żywieniowe (niewystarczające spożycie błonnika roślinnego, diety jednoskładnikowe)
  • długoterminowe przyjmowanie antybiotyków (7–14 dni i dłużej), środków przeczyszczających, kortykosteroidów, doustnych środków antykoncepcyjnych, a także środków konserwujących, barwników, wzmacniaczy smaku
  • niedobór odporności.

Jaki probiotyk wybrać?

Probiotyki można podzielić na dwie grupy, zasadniczo różniące się mechanizmem działania.

Najpowszechniejszymi probiotykami są preparaty zawierające naturalną mikroflorę ludzkiego jelita: żywe bakterie coli-, lakto- i bifido-. Są stosowane w medycynie od dziesięcioleci i dobrze przebadane. Dają łagodny efekt fizjologiczny i są prawie całkowicie wolne od przeciwwskazań i efektów ubocznych. Jednak ich efekt terapeutyczny wiele zależy od trudnego procesu zasiedlania jelita. Ponadto dane bakterie probiotyczne okazały się słabymi przeciwnikami dla patogenów infekcji jelitowych.

Naukowcy opracowują nową grupę probiotyków zawierających przetrwalniki mikrobów, które nie są częścią normalnej mikroflory człowieka: bakterie Bacillus, Clostridium, drożdże itp. Nie zawierają one żywych bakterii, ale zarodniki – spoczynkowe, nieaktywne formy. Dlatego leki te mogą być przechowywane przez długi czas. Zarodniki w trakcie przechodzenia przez żołądek są mniej niszczone przez sok trawienny i w większych ilościach docierają do jelita niż żywe bakterie. Działanie probiotyków tworzących przetrwalniki rozpoczyna się niemal natychmiast po spożyciu, w ciągu 10–15 minut, co pozwala na wykorzystanie ich jako natychmiastową pomoc w przypadku zaburzeń wydalania (np. probiotyki na zaparcia) i ostrych infekcji. Ponadto skutecznie niszczą patogenne drobnoustroje i grzyby, jednocześnie stymulując wzrost prawidłowej mikroflory. Nie pozostają w jelicie i po 1–2 miesiącach są usuwane z organizmu. Przez ten czas tworzą warunki dla dalszego przywracania naturalnej mikroflory. Ponadto jako ciało obce silnie stymulują układ odpornościowy.

Najnowsze w naszym serwisie

Podoba Ci się ten artykuł?

Powiązane tematy:

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.