Skurcze brzucha – objawy, przyczyny i leczenie. Kiedy skurcze w jamie brzusznej wymagają pilnej pomocy medycznej?

Skurczowe bóle brzucha są subiektywnym odczuciem związanym z fizjologicznymi procesami w organizmie. Często zdarzają się podczas owulacji. Mogą być odczuwane z prawej bądź z lewej strony podbrzusza, rzadziej z obu stron naraz.

Uczucie bolesnych skurczów w brzuchu lub ogólnie bólu zlokalizowanego między klatką piersiową a pachwinami może być spowodowane wieloma czynnikami, zarówno fizjologicznymi, jak i patologicznymi. Skurcze w brzuchu często są związane z niestrawnością. Nierzadko zdarza się, iż po zjedzeniu jakiegoś pokarmu po krótkim czasie odczuwany jest dyskomfort. Może to wynikać z tego, iż fragment pokarmu osiadł na śluzówce wyściełającej przewód pokarmowy, a skurcze są naturalną reakcją organizmu, który próbuje usunąć resztkę zalegającego produktu.

Skurcze brzucha po jedzeniu

Jeśli skurcze brzucha występują po jedzeniu, mogą odpowiadać za nie m.in. alergie pokarmowe, zakażenie salmonellą lub zapalenie błony śluzowej żołądka.

Nietolerancja pokarmowa objawia się biegunką, wzdęciami, bolesnymi skurczami jelit oraz uczuciem „przelewania” się w jelitach. Po wypróżnieniu się zazwyczaj odczuwana jest ulga. Konieczne jest znalezienie patogenu alergizującego, tzw. alergenu, np. owocu, przyprawy. Należy obserwować organizm i jego reakcje na poszczególne potrawy. Po zidentyfikowaniu alergenów trzeba je niestety wyeliminować z diety.

Zakażenie bakterią z rodziny Salmonella to poważna infekcja, która daje o sobie znać chwilę po spożyciu pokarmu, w którym znajdował się patogen. Występują zimne poty, biegunka, wymioty oraz charakterystyczny ból jelit o charakterze skurczowym. Chory odczuwa przelewanie w jelitach. Nie należy stosować żadnych środków przeciwwymiotnych oraz przeciwbiegunkowych, gdyż nie wolno zahamowywać torsji, bo tą drogą wydostanie się bakteria na zewnątrz organizmu. Ważne, aby pić dużo wody oraz uzupełniać elektrolity, ponieważ organizm się odwadnia w wyniku biegunki i wymiotów.

Skurczowy ból żołądka pojawia się w wyniku zapalenia błony śluzowej żołądka wywołanego ciężkostrawnymi potrawami, lekami oraz alkoholem. Towarzyszą mu wówczas charakterystyczne objawy ze strony przewodu pokarmowego, typu nudności, wymioty czy zaparcia. Należy zadbać o odpowiednią dietę, nawadniać organizm, stosować leki osłonowe na śluzówkę żołądka oraz rozkurczowe.

Skurcze brzucha w chorobach jelit

Skurcze brzucha spowodowane chorobami jelit występują bardzo często, niezależnie od wieku. Do ich powstania przyczyniają się głównie stres, brak aktywności fizycznej oraz zła dieta.

Wrzodziejące zapalenia jelita grubego charakteryzują się naprzemiennymi zaparciami i biegunkami, w których może pojawić się krew. Głównym objawem jest odczuwanie skurczów jelit. Ze względu na ryzyko perforacji jelita i zakażenia otrzewnej ten stan wymaga regularnej konsultacji z gastroenterologiem, a niekiedy interwencji chirurgicznej.

Osoby żyjące w ciągłym stresie lub cierpiące na nerwicę narażone są na zespół jelita drażliwego. Choroba atakuje zazwyczaj ludzi w średnim wieku. Pojawia się ból jelit o charakterze skurczowym, obecne są zarówno uciążliwe zaparcia, jak i biegunki. Aby zminimalizować objawy zespołu jelita drażliwego, należy przede wszystkim ograniczyć spożywanie produktów wzdymających, mleko, czekoladę czy inne drażniące potrawy oraz nauczyć się radzić sobie ze stresem.

Endometrioza jako przyczyna skurczów brzucha

Endometrioza to choroba występująca u kobiet, polega na przedostawaniu się komórek endometrium (błony śluzowej macicy) do jamy brzusznej, zamiast wydostaniu się ich na zewnątrz organizmu przez pochwę. Ektopowe endometrium złuszcza się i krwawi zgodnie z cyklem miesiączkowym, tworzą się torbiele oraz zrosty, które powodują ból „pulsujący”, przypominający skurcze. Powikłaniem endometriozy często jest niepłodność.

Choroby wywołujące nagłe skurcze brzucha

Nagłe skurcze brzucha występują najczęściej w tzw. ostrym brzuchu, czyli zapaleniu wyrostka robaczkowego. Jest to poważny stan, wymagający interwencji chirurgicznej w znieczuleniu ogólnym. W bardzo poważnym przypadku może dojść do perforacji, czyli pęknięcia woreczka robaczkowego. Jego zawartość wypływa do otrzewnej i może wywołać zakażenie zagrażające życiu. Zapalenie wyrostka objawia się tkliwością w okolicy prawego dołu biodrowego oraz skurczowym bólem brzucha. Oprócz tych objawów występują często: gorączka, zaparcia, nudności oraz wymioty.

Zapalenie uchyłku jelita grubego to zakażenie jelita grubego wynikające z obecności cech stanu zapalnego w fałdach jelit. Jest to poważny stan medyczny ze względu na ryzyko pęknięcia jelita grubego i przedostania się mas kałowych do otrzewnej. Wywołuje to ogólnoustrojowe zakażenie zagrażające życiu, dlatego konieczna jest interwencja chirurgiczna.

Ból brzucha zlokalizowany pod żebrami, nierzadko promieniujący w okolicę kręgosłupa, może być oznaką kamicy pęcherzyka żółciowego. Nasila się podczas chodzenia, parcia lub śmiechu. Wynika to z faktu, iż w drogach żółciowych obecne są kamienie. Kamica pęcherzyka żółciowego objawia się często żółtaczką ze względu na zatkane drogi żółciowe. Czasami konieczna jest cholecystektomia, czyli usunięcie pęcherzyka żółciowego.