Woreczek żółciowy. Objawy i leczenie pęcherzyka żółciowego

Pęcherzyk żółciowy, nazywany potocznie woreczkiem żółciowym, to niewielki narząd zlokalizowany obok wątroby. Służy do magazynowania żółci, która jest wykorzystywana podczas procesu trawienia. Objawy chorób woreczka żółciowego są w większości przypadków spowodowane obecnością kamieni żółciowych.

Woreczek żółciowy (pęcherzyk żółciowy) – jego rola w organizmie

Woreczek żółciowy to potoczna nazwa pęcherzyka żółciowego, niewielkiego narządu położonego po prawej stronie jamy brzusznej, tuż pod wątrobą. Jest jednym z elementów dróg żółciowych, czyli zespołu przewodów, które łączą wątrobę z dwunastnicą. Jego funkcją jest magazynowanie i zagęszczanie żółci – wydzieliny produkowanej przez komórki wątroby, wspomagającej proces trawienia i wchłaniania tłuszczów z pokarmu.

Pęcherzyk żółciowy zawiera w sobie cholesterol, fosfolipidy, kwasy żółciowe, bilirubinę, toksyny oraz pozostałości po spożytych lekach. Po zjedzeniu tłustego posiłku, skurcze pęcherzyka żółciowego powodują uwalnianie żółci, która przewodami żółciowymi przemieszcza się do dwunastnicy.

Pęcherzyk żółciowy ma około 10 cm długości. Składa się z szyjki, trzonu i dna. Kształtem przypomina gruszkowaty woreczek, stąd wzięła się jego powszechnie używana nazwa. Niekiedy dochodzi do odkładania się w nim złogów cholesterolu i innych substancji, które tworzą tzw. kamienie żółciowe.

Są one przyczyną bólu i innych objawów chorobowych woreczka żółciowego. Patologie mogą dotyczyć samego narządu lub całych dróg żółciowych.

Przyczyny chorego pęcherzyka żółciowego

Pierwszym objawem chorego pęcherzyka żółciowego jest zwykle charakterystyczny ból pod prawym żebrem, który pojawia się do kilku godzin po obfitym posiłku, a także nudności i wymioty.

Przyczyną są kamienie, które blokują odpływ żółci. Tworzą je złogi cholesterolu, soli żółciowych i innych składników wytrąconych z żółci. Nie do końca wiadomo, dlaczego dochodzi do ich powstania, znane są jednak czynniki, które do tego predysponują:

• wysokie stężenie cholesterolu we krwi,
• otyłość,
• nieodpowiednia dieta (bogata w tłuszcze zwierzęce),
• predyspozycje rodzinne,
• nagła utrata wagi (po intensywnej kuracji odchudzającej lub zabiegu zmniejszenia żołądka).

Objawy zapalenia woreczka żółciowego

W wyniku zablokowania odpływu żółci przez kamienie, rozwija się stan zapalny wywołany podrażnieniem błony śluzowej oraz zmianami biochemicznymi. Jest to tzw. zapalenie pęcherzyka żółciowego. Objawami zapalenia pęcherzyka żółciowego są najczęściej:

• znaczne pogorszenie samopoczucia,
• gorączka,
• dreszcze,
• utrzymujący się ponad 6 godzin bardzo silny i wyczerpujący ból w prawym podżebrzu, który promieniuje do łopatki i nasila się podczas oddychania (kolka żółciowa),
• nudności i wymioty,
• w badaniu palpacyjnym wyczuwalny i tkliwy pęcherzyk żółciowy.

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego wymaga hospitalizacji. W celu złagodzenia objawów doraźnie podaje się leki przeciwbólowe i rozkurczowe.

Kamienie w pęcherzyku żółciowym – objawy kamicy żółciowej

Kamica żółciowa jest jedną z najczęstszych chorób pęcherzyka żółciowego. W jego wnętrzu dochodzi do powstawania pojedynczego lub licznych kamieni, które powstały z wytrąconych składników żółci. Złogi mogą blokować także przewody żółciowe, przez co dochodzi do zatrzymania wydzieliny.

Objawy kamicy pęcherzyka żółciowego są wywołane najczęściej spożyciem zbyt obfitego i tłustego posiłku. Należą do nich:

• tzw. triada Charcota: silny ból w nadbrzuszu (który może promieniować do łopatek), gorączka, żółtaczka mechaniczna,
• brak apetytu,
• nudności i wymioty (po których następuje znaczna ulga).

Leczenie chorego woreczka żółciowego

W łagodzeniu objawów bólowych kolki wątrobowej stosuje się środki farmakologiczne:

• rozkurczowe,
• przeciwbólowe,
• przeciwzapalne. 

Woreczek żółciowy – dieta

Duże znaczenie przypisuje się odpowiedniej diecie (tzw. diecie wątrobowej). Polega ona na spożywaniu lekkostrawnych pokarmów i ograniczeniu tłuszczów.

Osoba chora powinna spożywać 5 posiłków dziennie o umiarkowanej objętości, które mogą być gotowane na parze, duszone lub pieczone. Należy bezwzględnie unikać smażenia.

W całodziennej diecie powinno znaleźć się 60–90 gramów białka, 40 gramów tłuszczu, 350 gramów węglowodanów i 25 gramów błonnika.

Nie zaleca się spożywania:

• niedojrzałych owoców,
• jabłek i gruszek ze skórką,
• kapusty,
• świeżego chleba,
• tłustych ryb (łososia, karpia, śledzia, tuńczyka w oleju),
• naleśników, racuchów i innych dań smażonych na patelni,
• słodyczy,
• tłustych serów,
• jajek ugotowanych na twardo,
• ostrych przypraw,
• orzechów i migdałów,
• mocnej kawy i herbaty,
• alkoholu.

Objawy chorego woreczka żółciowego łagodzą napary z ziół, takich jak: ziele dziurawca, kwiat jarzębiny, liście i owoce czarnego bzu, ziele rdestu ptasiego oraz kora kruszyny. Są to substancje, które mają działanie żółciopędne. W trakcie ataku dużą ulgę przynosi przyjęcie odpowiedniej pozycji, najlepiej leżącej. Zalecane jest także przyłożenie termoforu lub ciepłego okładu w okolicę prawego nadbrzusza.