Przejdź do treści

Kolka wątrobowa: objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Kolka wątrobowa: objawy, przyczyny i sposoby leczenia
Kolka wątrobowa: objawy, przyczyny i sposoby leczenia Obi Onyeador/Unsplash
Podoba Ci
się ten artykuł?

Jeśli cierpisz na epizodyczny, nagły i silny ból brzucha, występujący po zjedzeniu tłustego posiłku, jego przyczyną może być kolka wątrobowa. Jako objaw nieprawidłowej pracy pęcherzyka żółciowego może wskazywać na poważniejsze choroby. W zapobieganiu kolce wątrobowej istotną rolę odgrywa nie tylko leczenie farmakologiczne ale i odpowiednia dieta. 

Co to jest kolka wątrobowa? 

Kolkę wątrobowa, zwaną też kolką żółciową definiuje się jako nagły, niezwykle silny ból brzucha zlokalizowany w prawym podżebrzu/środkowym nadbrzuszu promieniujący do prawego barku lub okolicy łopatkowej. Ból zwykle pojawia się po zjedzeniu dużego, tłustego posiłku, który powoduje skurcz pęcherzyka żółciowego i ustępuje po około 2-3 godzinach.  Kolka wątrobowa może być jednym z objawów kamicy żółciowej – schorzenia, w którym w pęcherzyku żółciowym gromadzą się złogi w postaci kamieni doprowadzające do zatkania przewodu pęcherzykowego. 

Pokrojone buraki

Kolka wątrobowa – przyczyny 

Tłuste posiłki powodują uwalnianie cholecystokininy (CCK) z dwunastnicy, co doprowadza do skurczu pęcherzyka żółciowego. Skurcz ten może spowodować przesunięcie kamieni z pęcherzyka żółciowego do przewodu pęcherzykowego lub wspólnego przewodu żółciowego. Kamienie żółciowe, które składają się z cholesterolu lub bilirubiny, podrażniają wyściółkę przewodów powodując ból trzewny oraz zamykają światło przewodu pęcherzykowego. 

Kamica żółciowa w 95% jest przyczyną wystąpienia kolki wątrobowej, której czynnikami ryzyka są:

  • Płeć – kobiety chorują znacznie częściej niż mężczyźni
  • Ciąża
  • Nagła utrata masy ciała 
  • Osoby w podeszłym wieku i po przeszczepie wątroby 
  • Osoby ze współistniejącymi chorobami takimi jak cukrzyca, otyłośćhipertriglicerydemia i mukowiscydoza
8 rzeczy, za które pokocha cię twoja trzustka

Kolka wątrobowa – objawy 

Kamienie w pęcherzyku żółciowym zwykle nie powodują żadnych objawów (jest to tzw. kamica żółciowa bezobjawowa). Jeśli pojawi się kolka wątrobowa, bólowi mogą towarzyszyć nudnościwymioty, niepokój oraz nadmierna potliwość, czasem gorączka. 

Kolka wątrobowa – rozpoznanie 

Pojawienie się niepokojących objawów kolki wątrobowej jest wskazaniem do konsultacji lekarskiej. 

Do testów laboratoryjnych, które są wykonywane w przypadku podejrzenia kamicy żółciowej należy pełna morfologia krwi oraz testy czynności wątroby. Dzięki nim można wykluczyć poważniejszą patologię pęcherzyka żółciowego, taką jak ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego lub zapalenie dróg żółciowych. Na te dwa schorzenia może wskazywać podwyższona liczba białych krwinek (WBC). Podwyższone enzymy wątrobowe, takie jak bilirubina bezpośrednia, AST, ALT, ALP i GGT sugerują kamień lub zatkanie wspólnego przewodu żółciowego. 

Wśród badań diagnostycznych mogą być również zlecone USG i tomografia komputerowa (TK) jamy brzusznej. Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ERCP) może być wykorzystana jeśli wszystkie inne obrazowania dają niejednoznaczny wynik.

Dziewczyna nakłada jedzenie

Kolka wątrobowa – leczenie 

Leczenie ostrego napadu kolki wątrobowej polega na:

  • Zaprzestaniu spożywania pokarmów 
  • W przypadku wymiotów uzupełnienia płynów i elektrolitów 
  • Przy braku ustąpienia objawów podaży leków rozkurczowych (papaweryna, drotawerynahioscyna, nitrogliceryna podjęzykowo) oraz przeciwbólowych (paracetamol, niesteroidowe leki przeciwzapalne, petydyna lub pentazocyna, ale nie morfina) 

Objawowa kamica żółciowa może być wskazaniem do wykonania operacji chirurgicznej, w której dochodzi do usunięcia pęcherzyka żółciowego wraz ze złogami. Zabieg taki nosi nazwę cholecystektomii.  Niektórzy pacjenci po wycięciu woreczka żółciowego nadal skarżą się na ból podobny do kolki żółciowej. Jest to tzw. zespół po cholecystektomii, w którym objawy zwykle nie są związane z drogami żółciowymi, a innymi schorzeniami jak choroba wrzodowa, zapalenie trzustki czy nietolerancja pokarmowa. 

kanapka z łososiem i avocado

Kolka wątrobowa – dieta 

Odpowiednia dieta i aktywność fizyczna są kluczowe w zapobieganiu kamicy żółciowej, a więc i jej objawowi jakim jest kolka żółciowa.  Ważnym elementem profilaktyki jest utrzymanie prawidłowej masy ciała. Osoby otyłe i na diecie wysokokalorycznej narażone są bowiem na zastoje żółci w pęcherzyku żółciowym, częstsze pojawianie się kamieni żółciowych, insulinooporność i hiperlipidemie. 

Dieta powinna opierać się na założeniach diety łatwostrawnej z ograniczeniem tłuszczu. Jej celem jest redukcja nadmiernej masy ciała, dostarczanie niezbędnych składników odżywczych, w tym witamin i minerałów oraz eliminowanie produktów przeciwwskazanych.  

Zaleca się  

  • Regularne spożywanie 5-6 posiłków dziennie opartych na urozmaiconych i nieprzetworzonych produktach. 
  • Zadbanie o odpowiednią podaż błonnika wapnia (adekwatną do norm dla wieku i płci), które obniżają poziom kwasów żółciowych w organizmie. 
  • Spożywanie dużej ilości  płynów, aby utrzymać dobre nawodnienie organizmu. Ograniczenie spożycia kofeiny i alkoholu. 
  • Unikanie produktów bogatych w cukry proste, w tym słodyczy i napojów słodzonych. 
  • Wyeliminowanie produktów i potraw wysokotłuszczowych, zawierających kwasy tłuszczowe nasycone i cholesterol. Zastąpienie ich produktami o wysokiej zawartości zdrowych nienasyconych kwasów tłuszczowych. 

Produkty i potrawy wskazane i przeciwwskazane w diecie przedstawia poniższa tabela. 

Nazwa produktu lub potrawy  Produkty i potrawy dozwolone  Produkty i potrawy przeciwwskazane 
Pieczywo  Pieczywo pszenne, sucharki, grzanki  Pieczywo razowe, chrupkie 
Mięso, ryby  Chuda cielęcina, wołowina, indyk, kurczak, dorsz, pstrąg  Wieprzowina, baranina, kaczka, dziczyzna, podroby, tłuste ryby: makrelaszprotkonserwy mięsne i rybnepasztety 
Warzywa  Warzywa gotowane bez skórki  Warzywa kapustne, ogórki, rzodkiewka, cebula, czosnek, suche nasiona roślin strączkowych 
Owoce  Dojrzałe, gotowane bez skórki i pestek, jabłka, brzoskwinie, winogrona  Niedojrzałe i surowe, gruszki, czereśnie, orzechy, owoce suszone 
Napoje  Kawa zbożowa, słaba herbata, woda niegazowana, soki owocowe i warzywne  Mocna herbata i kawa, kakao, napoje gazowane, alkoholowe, słodzone 
Desery  Kompoty, kisiele, galaretki, budynie  Tłuste ciasta, lody, batony 
Przyprawy  Łagodne: koperek, pietruszka, cynamon  Pieprz, papryka, musztarda, czosnek, ketchup 
Tłuszcz  Oleje roślinne, masło  Smalec, słonina, boczek, margaryny twarde 

 

Bibliografia:

[1] David F. SigmonNalin DayalMarcelle Meseeha, “Biliary colic,” StatPearls Publ., 2020. 

[2] Dzieniszewski Jan and Godziemba– Maliszewska Ewa, “Kolka żółciowa – banalny problem czy poważna choroba?,” Med. i pasje, 2009. 

[3] Hartleb Marek i wsp., “Rekomendacje postępowania u chorych z zaburzeniami czynności wątroby i kamicą dróg żółciowych dla lekarzy POZ,” Lek. POZ, vol. 4, 2017. 

[4] Ciborowska Helena and Rudnicka Anna, Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka. PZWL.2014.

Zobacz także

Podoba Ci się ten artykuł?

Powiązane tematy:

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Podoba Ci
się ten artykuł?