Czym jest wampiryzm? Co oznacza w medycynie i w psychologii?

Wampiryzm, nazywany również porfirią, to choroba genetyczna, której najważniejszą cechą charakterystyczną jest zaburzona biosynteza hemu. W psychologii mówimy z kolei o wampiryzmie emocjonalnym, energetycznym, odnoszącym się do pewnego zespołu zachowań i uczuć. Dowiedz się więcej na temat tych dwóch pojęć i poznaj je lepiej. 

Wampiryzm w medycynie, czyli porfiria

Porfiria to choroba hematologiczna, która zwykle jest dziedziczona, a mimo to trudna do zdiagnozowania i leczenia. Wampiryzm powoduje następujące objawy: 

• bóle brzucha, biegunki, wymioty, 
• zmiany skórne, przebarwienia wytworów naskórka, 
• światłowstręt, 
• depresja, agresja, nadmierny smutek, 
• niepokój, drgawki, tachykardia.

Wyżej opisane symptomy są niespecyficzne, a więc mogą dotyczyć także wielu innych chorób. Właśnie dlatego szczególne znaczenie ma odpowiednia diagnostyka porfirii. Nazwa wampiryzm nie jest oficjalną w terminologii medycznej, natomiast odnosi się ona do konkretnych objawów, a więc zmian skórnych, światłowstrętu oraz przebarwień zębów i paznokci.  

Leczenie porfirii

Niestety nie ma skutecznego lekarstwa na porfirię, a więc jest to choroba nieuleczalna. Diagnoza ma jednak znaczenie o tyle, że możliwe jest łagodzenie symptomów wampiryzmu, a tym samym zmniejszenie nieprzyjemnych dolegliwości. Bardzo istotne jest też unikanie czynników wyzwalających nowe objawy porfirii, a więc alkoholu, mocnego światła i silnego stresu. Cała terapia opiera się natomiast na podawaniu leków minimalizujących trudności osoby chorej.  

Wampiryzm emocjonalny w psychologii 

W psychologii i innych naukach społecznych mówi się o wampiryzmie emocjonalnym, nazywanym także energetycznym. Pojęcie to charakteryzowane jest przez następujące zachowania: 

• manipulowanie drugą osobą, 
• wykorzystywanie innych, 
• wchodzenie w rolę ofiary, 
• wykorzystywanie uczucia litości, które udało się wywołać u innych.

Wampir energetyczny pozbawia innych ludzi radości i przyjemności życia, zmniejsza ich samoocenę, stosuje szantaż emocjonalny, manipuluje uczuciami i emocjami, aby osiągnąć własne cele. W zdecydowanej większości przypadków osoba, która przejawia tego typu zachowanie, cierpi na pewną dysfunkcjonalność wynikającą przede wszystkim z czynników środowiskowych, a więc na przykład ze zbyt małej ilości miłości i zainteresowania w okresie dzieciństwa.

Wampiryzm emocjonalny opiera się na przekonaniu, że to manipulacje są w stanie pomóc w osiągnięciu konkretnego celu, a nie wywoływanie pozytywnych emocji oraz działanie na rzecz utrzymania pozytywnych kontaktów społecznych. Wampir energetyczny cały czas stara się uzyskać jak najwięcej zainteresowania ze strony innych ludzi, aby zasłużyć na ich litość i współczucie. W niektórych przypadkach prowadzi to do pożyczania pieniędzy czy zaspokajania swoich potrzeb kosztem innych. 

Działania wampirów energetycznych

Ofiarami wampirów energetycznych najczęściej są osoby o niskiej samoocenie, a także te z nastrojami depresyjnymi. Po wspólnych spotkaniach tacy ludzie zwykle czują się tak, jakby były wypompowane z energii życiowej, nie mają na nic siły ani ochoty. Właśnie dlatego warto bronić się przed wampirami emocjonalnymi. Najlepszym rozwiązaniem jest po prostu zrezygnowanie z jakichkolwiek kontaktów z nimi, wyrzucenie ich ze swojego życia. Czasami dobrą opcją jest również demaskowanie manipulacji i gier prowadzonych przez wampiry energetyczne, rozbierając je na czynniki pierwsze.

Współcześnie można mówić także o wampirach emocjonalnych w kulturze celebrytów i influencerów. Pojęcie to odnosi się do takich osób, które osiągnęły sukces, ponieważ starały się wzbudzić zainteresowanie innych ludzi, ich litość, zdobyć uwagę na siłę, często w głupi sposób. W takiej sytuacji influencerzy robią wszystko, aby inni o nich mówili, jednak zwykle nie krzywdzą konkretnych osób, tylko raczej koncentrują się na sobie.

Można jednak uznać, że wampiry energetyczne traktują innych ludzi instrumentalnie. Chcą, aby inni załatwiali za nich różne sprawy, opłacali ich rachunki, chodzili na zakupy. Jednocześnie prezentują się jako jednostki skrzywdzone, bezradne, które nie potrafią poradzić sobie w życiu samodzielnie.

Działania wampirów energetycznych

Ofiarami wampirów energetycznych najczęściej są osoby o niskiej samoocenie, a także te z nastrojami depresyjnymi. Po wspólnych spotkaniach tacy ludzie zwykle czują się tak, jakby były wypompowane z energii życiowej, nie mają na nic siły ani ochoty. Właśnie dlatego warto bronić się przed wampirami emocjonalnymi. Najlepszym rozwiązaniem jest po prostu zrezygnowanie z jakichkolwiek kontaktów z nimi, wyrzucenie ich ze swojego życia. Czasami dobrą opcją jest również demaskowanie manipulacji i gier prowadzonych przez wampiry energetyczne, rozbierając je na czynniki pierwsze.

Współcześnie można mówić także o wampirach emocjonalnych w kulturze celebrytów i influencerów. Pojęcie to odnosi się do takich osób, które osiągnęły sukces, ponieważ starały się wzbudzić zainteresowanie innych ludzi, ich litość, zdobyć uwagę na siłę, często w głupi sposób. W takiej sytuacji influencerzy robią wszystko, aby inni o nich mówili, jednak zwykle nie krzywdzą konkretnych osób, tylko raczej koncentrują się na sobie.

Można jednak uznać, że wampiry energetyczne traktują innych ludzi instrumentalnie. Chcą, aby inni załatwiali za nich różne sprawy, opłacali ich rachunki, chodzili na zakupy. Jednocześnie prezentują się jako jednostki skrzywdzone, bezradne, które nie potrafią poradzić sobie w życiu samodzielnie.

Jak leczyć wampira energetycznego? 

Leczenie wampiryzmu opiera się przede wszystkim na psychoterapii. Dobrze jednak pamiętać o tym, że wampir emocjonalny może nie chcieć zdecydować się na kontakt z psychologiem, psychiatrą lub psychoterapeutą, ponieważ w jego opinii nic mu nie dolega.  

Szczególne znaczenie ma indywidualna motywacja do leczenia swoich zachowań, postaw i emocji. W trakcie terapii poznawczo-behawioralnej lub psychodynamicznej wampir energetyczny może poznać mechanikę swoich działań, a następnie wyeliminować manipulacje. Wymaga to jednak sporo pracy, wysiłku i chęci ze strony pacjenta.

Bibliografia:

1. Dziemianko I., Piszko P., Simon K., Gładysz A., Patologie wątroby w przebiegu porfirii skórnej późnej, Advances in Clinical and Experimental Medicine 2004, 13: 833-838. 
2. Piaścik-Gromada M., Neurological symptoms of porphyrias, Postępy Nauk Medycznych 2005.  
3. Tomczyk J., Swoistość ludzkiej kultury-wampiryzm, Studia Ecologiae et Bioethicae 2008, 6: 77-91.