Wazektomia – co to jest, ile kosztuje, czy jest odwracalna?

Wazektomia, czyli zabieg  przecięcia nasieniowodów to forma antykoncepcji mężczyzn. Skuteczność wazektomii sięga 99 proc. Główna wątpliwość związana z tą metodą antykoncepcji dotyczy tego, czy wazektomia jest legalna i czy jest odwracalna. Wykonanie zabiegu rewazektomii jest możliwe, wykonuje go wiele prywatnych klinik. Zarówno wazektomia, jak i rewazektomia nie są refundowane.

Wazektomia – co to jest?

Wazektomia to procedura mikrochirurgiczna polegająca na pocięciu i podwiązaniu nasieniowodów. Nasieniowody to przewody wyprowadzające plemniki z jąder, przebiegające od nasieniowodów do prostaty. Nasieniowody mają długość 50 cm i średnicę zewnętrzną około trzech milimetrów, a wewnętrzną – pół centymetra. Przecięcie i podwiązanie nasieniowodów uniemożliwia przedostanie się plemników do ejakulatu, przez co niemożliwe jest zapłodnienie. Wazektomia może być wykonywana metodą tradycyjną z użyciem skalpela, choć ostatnio na popularności zyskuje tzw. wazektomia bez skalpela.

Wazektomia nie wypływa w żaden sposób na sprawność seksualną mężczyzny, nie oddziałuje na gospodarkę hormonalną, poziom testosteronu czy możliwość osiągnięcia erekcji. A jaka jest zależność – wazektomia a wytrysk? Zabieg nie wpływa na objętość ejakulatu, jedyna różnica dotyczy braku obecności plemników.

Wskazania do wazektomii

Wazektomia to zabieg uznawany za odwracalną metodę antykoncepcji, jednak nie zawsze możliwe jest ponowne przywrócenie płodności. Z tego względu należy rozważyć wszystkie korzyści i ryzyko związane z zabiegiem wazektomii. Na zabieg wazektomii warto zdecydować się w przypadku:

• występowania u obu rodziców nosicielstwa ciężkich chorób genetycznych,
• podjęcia świadomej decyzji o braku chęci posiadania potomstwa,
• występowania u partnerki schorzeń, w przebiegu których ciąża mogłaby stanowić zagrożenie życia.

Na czym polega wazektomia?

Wazektomia polega na przecięciu i podwiązaniu nasieniowodów, co uniemożliwia przedostanie się plemników z jąder do ejakulatu. Zabieg wazektomii wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym. Jedną z technik jest wykonanie skalpelem nacięcia skóry moszny oraz nasieniowodu. Nacięcie wykonywane jest około trzech centymetrów za najądrzem, a przecięte nasieniowody poddawane są elektrokoagulacji lub zakładane są szwy. Coraz popularniejsza staje się wazektomia bez skalpela, czyli znacznie mniej inwazyjna procedura. Zabieg polega na rozwarstwienia skóry, wysunięciu na zewnątrz nasieniowodu i jego przecięciu. Wolne ujścia poddawane są mikrokoagulacji i podwiązuje, mocując przy pomocy klipsów. Po wszystkim zakładany jest opatrunek. Wazektomia wykonywana tradycyjną metoda trwa około godziny, a wazektomia bez skalpela – połowę krócej.

Przygotowanie do wazektomii i postępowanie po zabiegu

Aby móc wykonać zabieg wazektomii, konieczne jest przygotowanie pacjenta. Jak przed każdym zabiegiem chirurgicznym, konieczne jest wykonanie badania antygenu HbS. Wskazane jest także ogolenie okolicy krocza, co ułatwia lekarzowi wykonanie zabiegu. Po wazektomii pacjent od razu wraca do domu. Przez kilka dni po zabiegu odczuwalna może być niewielka bolesność i tkliwość, rzadziej pojawia się opuchlizna czy zasinienie. Przez tydzień po zabiegu należy powstrzymać się od aktywności fizycznej oraz współżycia seksualnego.

Wazektomia – skutki uboczne

Możliwe powikłania po zabiegu wazektomii to przejściowy obrzęk, stan zapalny i gorączka. Takie objawy ustępują samoistnie po kilku dniach. Inne możliwe powikłania, pojawiające się zaraz po zabiegu to stan zapalny najądrza lub jądra. Z kolei powikłania późne dotyczą rekanalizacji, czyli odtworzenia ciągłości nasieniowodu, co wiąże się z przywróceniem płodności, a także ziarniniaka spermy.

Wazektomia – gdzie najlepiej wykonać, koszt wazektomii

Wazektomia w Polsce wykonywana jest w wielu prywatnych klinikach. Zabieg nie jest wykonywany w ramach refundacji NFZ. Ile kosztuje wazektomia? Cena zabiegu to około 2000 zł. Znacznie drożej kosztuje rewazektomia – koszt zabiegu sięga nawet 12-15 tysięcy złotych.

Skuteczność wazektomii

Wazektomia uznawana jest za bardzo skuteczną metodę antykoncepcji, chroniącą przed niepożądaną ciążą nawet w ponad 99 proc. Pełna ochrona przed zapłodnieniem pojawia się po trzech miesiącach od wykonania zabiegu. Takie opóźnienie wynika z faktu, że nasieniowody muszą oczyścić się z plemników. Kilkanaście tygodni po wykonaniu zabiegu wykonywane jest badanie nasienia w celu określenia, czy plemniki są jeszcze obecne.

Po zabiegu wazektomii istnieje ryzyko rekanalizacji, czyli ponownego pojawienia się plemników w nasieniu, co jest konsekwencją niewłaściwie przeprowadzonego zabiegu.

Wazektomia – odwracalna czy nie?

Wazektomia nie jest uznawana za trwały, nieodwracalny zabieg. Wynika to z możliwości wykonania rewazektomii, czyli ponownego zespolenia nasieniowodów. Jest to zabieg kilkukrotnie droższy niż sama wazektomia – i znacznie bardziej skomplikowany. Podczas rewazektomii konieczne jest bardzo precyzyjne połączenie nasieniowodów i drobnych naczyń krwionośnych, a zabieg wykonywany jest pod kontrolą specjalnego mikroskopu. Operacja trwa ok. 4 godzin. Chirurg wykonuje nacięcia na mosznie, przez które wydobywa się końce przeciętych masieniowodów, a następnie dokonuje ich zespolenia przy pomocy precyzyjnego mikroskopu.

Powodzenie zabiegu rewazektomii zależy m. in. od takich czynników jak wiek pacjenta oraz czas, jaki ubiegł od wazektomii. Skuteczność rewazektomii określana jest na 40 – 70 proc.

Czy wazektomia jest legalna?

Podwiązanie nasieniowodów w Polsce to zabieg legalny, ponieważ  nie upośledza funkcji jąder, które dalej mogą produkować plemniki, ani nie upośledza satysfakcji ze stosunków płciowych.

W polskim prawie nie ma przepisów, które jednoznacznie zakazywałby wykonywania wazektomii. Można jednak spotkać się z odmiennymi opiniami, wynikającymi z interpretacji art. 156 par. 1 pkt 1 Kodeksu Karnego, w którym uważa się, że wazektomia to ciężki uszczerbek na zdrowiu. Wiadomo jednak powszechnie, że przecięcie i podwiązanie nasieniowodów nie upośledza produkcji plemników. Można pobrać je za pomocą biopsji i wykorzystać podczas zapłodnienia pozaustrojowego.

Jak też wskazaliśmy powyżej, jest to zabieg odwracalny – rewazektomia jest wykonywana w wielu polskich klinikach prywatnych.

Bibliografia:

1. Kupis Ł., Wazektomia jako metoda antykoncepcji dla mężczyzn i jej odwrócenie, Przegląd Urologiczny, 2015