Wirus HPV – dlaczego jest taki groźny i jak się przed nim bronić?

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) dla organizmu człowieka może być bardzo niebezpieczny. Można się nim zarazić nie tylko podczas kontaktów seksualnych, lecz także przez niewłaściwą higienę osobistą.

Wspólne korzystanie z ręcznika lub przypadkowe kontakty seksualne mogą grozić zakażeniem wirusem. Ten z kolei może powodować m.in. raka szyjki macicy. HPV to wirus zdecydowanie groźniejszy dla kobiet niż mężczyzn. Większość męskich organizmów z reguły dobrze radzi sobie ze zwalczeniem wirusa HPV. Niekiedy jednak może on powodować m.in. raka odbytu lub prącia.

HPV – co to za wirus?

Wirus HPV występuje w co najmniej 120 odmianach, z czego ponad 40 można zarazić się poprzez kontakty seksualne. Większość odmian HPV nie jest groźna, nie wywołuje żadnych objawów, a zakażenie nimi mija samodzielnie po 2 latach. Istnieją jednak odmiany bardzo niebezpieczne dla zdrowia i życia ludzkiego.

Odmiany wirusa HPV dzieli się na:

• niskoonkogenne – wywołują łagodne zmiany brodawkowate narządów płciowych; często powodują powstawanie tzw. kłykcin kończystych. Wiążą się z niskim ryzykiem wystąpienia nowotworu. Zalicza się tutaj m.in.: HPV 6, 11, 13, 30, 32, 34, 30, 42, 43, 44, 53, 53, 55, 57, 61, 62, 64, 66, 68, 69;
• wysokoonkogenne – związane z dużym ryzykiem nowotworowym. Oprócz raka szyjki macicy oraz prącia wirus HPV może wywoływać raka pochwy, sromu, odbytu, a nawet języka i gardła. Zalicza się tutaj m.in.: HPV 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 67.

Wirus HPV – jak można się zarazić?

Brodawczak HPV najczęściej przenosi się drogą kontaktów seksualnych. Trzeba jednak pamiętać, że to nie jedyna możliwość zarażenia HPV. Może do niego dojść również przy używaniu wspólnych przedmiotów higieny osobistej (np. ręcznik, bielizna).

Do najczęstszych przyczyn HPV zalicza się:

• wczesną inicjację seksualną;
• dużą liczbę partnerów seksualnych;
• niski poziom higieny osobistej;
• uzależnienie od nikotyny;
• stosowanie antykoncepcji hormonalnej;
• niski poziom witaminy A;
• osłabiony układ odpornościowy.

HPV – objawy zarażenia

Wirus HPV właściwie nie wiąże się z żadnymi objawami, przynajmniej w fazie utajonej i subklinicznej zakażenia. Stąd też tak duże niebezpieczeństwo zbyt późnego wykrycia. Wirus HPV u mężczyzn, podobnie jak u kobiet, także nie daje żadnych objawów. Te pojawiają się dopiero w momencie, gdy zmiany, za które odpowiada HPV, stają się widoczne. Chodzi tutaj m.in. o:

• zmiany brodawkowate;
• kłykciny;
• zmiany przedrakowe;
• zmiany wczesnorakowe.

Do powyższych objawów dochodzą symptomy, takie jak: świąd, pieczenie, upławy. Co ważne, te objawy HPV wcale nie są związane z samym wirusem, a z towarzyszącymi im zakażeniami bakteryjnymi i grzybiczymi. Bardziej zaawansowane zmiany nowotworowe w przypadku kobiet wywołują także nieprawidłowe krwawienia.

Jak zdiagnozować chorobę? Badanie na HPV

HPV, zarówno u mężczyzn, jak i kobiet, jest trudno wykrywalne we wczesnych stadiach zakażenia. W przypadku gdy istnieje podejrzenie, że mogło dojść do zakażenia, należy wykonać specjalistyczne badania na HPV. Należą do nich:

• badanie cytologiczne;
• badanie kolposkopowe;
• badanie mikrokolpohisteroskopowe.

Do najnowocześniejszych metod badania HPV zalicza się:

• test DNA HPV Necleagena;
• metody molekularne oparte na technologii Real Time PCR.

HPV można wykryć w ten sposób bez większego problemu, także na bardzo wczesnym stadium rozwoju. Dzięki temu leczenie zakażenia wirusem HPV jest możliwe niezwykle szybko, co zwiększa szanse na całkowite wyleczenie, także w przypadku odmiany wysokoonkogennych.

Zakażenie wirusem HPV – leczenie

Leczenie HPV zależy od stadium, w jakim wykryta zostanie choroba. Wcześnie wykryte zmiany można leczyć z wykorzystaniem terapii przeciwzapalnej oraz hormonalnej.

Kłykciny kończyste leczy się często z wykorzystaniem roztworów chemicznych oraz kriokoagulacji. Ta ostatnia polega na waporyzacji laserowej zmian chorobowych. W leczeniu HPV stosuje się również suplementację witaminy A oraz leki wspomagające odporność.

Zmiany dysplastyczne są wskazaniem do zabiegu operacyjnego. W przypadku kobiet mowa o konizacji szyjki macicy, czyli wycięciu zmienionego fragmentu. Wskazaniem do całkowitego usunięcia macicy są rozległe zmiany dysplastyczne oraz inne medyczne powody. W zaawansowanych stadiach choroby nowotworowej konieczne jest usunięcie nie tylko macicy, lecz także węzłów chłonnych miednicy mniejszej. Leczenie HPV w stadium nowotworowym często uzupełnia się o radioterapię lub chemioterapię.

Leczenie HPV u mężczyzn najczęściej odbywa się z wykorzystaniem maści przeciwwirusowych. Natomiast w przypadku stwierdzenia zmian nowotworowych konieczny może okazać się zabieg operacyjny.

Jak chronić się przed zakażeniem HPV?

Infekcja HPV jest szczególnie niebezpieczna dla zdrowia i życia kobiet, choć również mężczyznom grożą poważne powikłania związane z zakażeniem. Warto więc wdrożyć odpowiednią profilaktykę. Przede wszystkim należy unikać przypadkowych kontaktów seksualnych. Warto również pamiętać o odpowiednim zabezpieczeniu, choć należy zdawać sobie sprawę, że prezerwatywa nie gwarantuje 100% ochrony przed HPV. W ramach profilaktyki należy prowadzić dietę bogatą w witaminę A oraz wzmacniającą odporność. Istnieją również coraz skuteczniejsze szczepionki przeciwko HPV, które dają bardzo wysoki poziom ochrony, szczególnie przeciwko wysokoonkogennym odmianom HPV.