Antykoncepcja hormonalna – poznaj skuteczne sposoby zapobiegania ciąży. Dowiedz się, jakie są jej skutki uboczne.

Antykoncepcja hormonalna charakteryzuje się wysoką skutecznością w zapobieganiu ciąży. Najczęściej stosowana jest w postaci tabletek antykoncepcyjnych, ale wśród nowoczesnych metod znajdują się też plastry i zastrzyki hormonalne. Jako ingerencja w organizm ma także skutki uboczne.

Antykoncepcja hormonalna stanowi jedną z najbardziej efektywnych metod zapobiegania ciąży. Jej skuteczność szacuje się na ponad 99%. Z reguły hormony przyjmowane są przez kobiety, niewiele osób wie, że dostępna jest także antykoncepcja hormonalna dla mężczyzn. Obecnie uważa się, że nowoczesna antykoncepcja hormonalna jest stosunkowo bezpiecznym sposobem zapobiegania ciąży i jej stosowanie nie wiąże się z wieloma skutkami ubocznymi. Jednak zanim podejmie się decyzję o takim rodzaju zabezpieczenia, warto poznać argumenty za i przeciw i dowiedzieć się, jakich skutków ubocznych można się spodziewać.

Jak działa antykoncepcja hormonalna?

Przy antykoncepcji hormonalnej działanie i wysoka skuteczność wiążą się z kilkoma mechanizmami. Dochodzi do zablokowania owulacji, utrudniania przedostawania się plemników, a także zaburzania implantacji zarodka. Stosowanie środków antykoncepcyjnych powoduje również uregulowanie czasu trwania cyklu miesiączkowego i zmniejszenie dolegliwości bólowych związanych z menstruacją.

Antykoncepcja hormonalna – rodzaje stosowanych środków

Przy antykoncepcji hormonalnej tabletki są najbardziej popularną i najczęściej stosowaną postacią. Doustna antykoncepcja hormonalna związana jest ze stosowaniem tabletek dwuskładnikowych (zawierają estrogen i progesteron). Występują również tabletki jednoskładnikowe, w skład których wchodzi jedynie progesteron. Poza preparatami doustnymi spotykane są także plastry antykoncepcyjne i pierścienie dopochwowe. Wybór najlepszej metody zależy od wielu czynników. Uwzględnia się wiek pacjentki, to czy ma już dzieci, na jakie schorzenia ogólnoustrojowe cierpi. Ważne są też waga i tryb życia. W wyborze metody bezpiecznej antykoncepcji hormonalnej zawsze powinien kobiecie pomóc lekarz ginekolog, który w czasie wizyty wykona badanie fizykalne, może zlecić badania laboratoryjne i obrazowe, dzięki czemu możliwy będzie indywidualny dobór najlepszej antykoncepcji hormonalnej.

Antykoncepcja – przeciwwskazania do stosowania leków

O wyborze antykoncepcji hormonalnej jako metody zapobiegania ciąży zawsze powinien decydować lekarz po przeprowadzeniu wywiadu i badania fizykalnego pacjentki oraz rozważeniu przeciwwskazań. Szczególną ostrożność należy zachować u kobiet powyżej 35. roku życia, z czynnikami ryzyka zapadalności na schorzenia układu krążenia. Ponadto do przeciwwskazań należą: źle kontrolowane nadciśnienie tętnicze, przebyta choroba zakrzepowa lub genetyczne obciążenie tą chorobą, przebyty nowotwór piersi lub macicy (lub obciążenie rodzinne tą chorobą), niewydolność wątroby. Jeżeli lekarz decyduje się zastosować leczenie hormonalne u pacjentek z grupy ryzyka, konieczny jest regularny monitoring stanu zdrowia kobiety.

Antykoncepcja hormonalna – wady i zalety

Istnieją zarówno wady, jak i zalety antykoncepcji hormonalnej. Do zalet z pewnością zaliczamy uregulowanie cyklu i zmniejszenie dolegliwości bólowych brzucha związanych z menstruacją. Poza tym leki hormonalne zapobiegają anemii i zwiększają gęstość kości. Niewątpliwą zaletą terapii hormonalnej (zwłaszcza trwającej rok i dłużej) jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka endometrium, jajnika, a także jelita grubego. Przy antykoncepcji wady wynikają głównie z tego, że działanie hormonów obejmuje cały organizm, a nie jedynie układ rozrodczy. Najbardziej charakterystyczne przy antykoncepcji skutki uboczne to zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nudności) związane z działaniem estrogenu. Pojawić się też mogą nieregularne plamienia poza właściwym krwawieniem miesięcznym. Bardzo charakterystyczne jest powiększenie piersi wraz z ich tkliwością, a nawet bolesnością. Mogą wystąpić objawy skórne w postaci trądziku lub wysypek (dotyczy to zwłaszcza preparatów starszej generacji). Charakterystyczny, ale niezbyt częsty jest przyrost masy ciała, który czasami może wynosić nawet kilkanaście kilogramów. Wiadomo, że hormony wpływają na nastrój kobiety, a zatem podczas ingerencji w układ hormonalny mogą pojawić się huśtawki nastroju i zmiany w zachowaniu. Zdarzają się też bóle głowy o znacznym nasileniu i dużej częstotliwości, zwłaszcza u kobiet, u których przed rozpoczęciem terapii występowały migreny. Pocieszające jest jednak to, że skutki uboczne nie są częste i zwykle pojawiają się na początku terapii i ustępują po kilku tygodniach.