Przejdź do treści

Czy spirala antykoncepcyjna skutecznie chroni przed ciążą?

Czy spirala antykoncepcyjna skutecznie chroni przed ciążą? Poznaj wady i zalety tej metody  Adobe Stock
Podoba Ci
się ten artykuł?
Podoba Ci
się ten artykuł?

Spirala antykoncepcyjna jest świetnym rozwiązaniem dla kobiet, które chcą w pełni cieszyć się seksem bez ryzyka zajścia w nieplanowaną ciążę. Zaleca się ją między innymi u pacjentek, które nie powinny stosować doustnej antykoncepcji oraz plastrów, czy krążków dopochwowych. W dzisiejszym artykule przybliżę temat skuteczności działania, wad oraz zalet spirali wewnątrzmacicznej. Zapraszam do lektury.

Czym jest spirala antykoncepcyjna? 

Spirala antykoncepcyjna to potoczna nazwa antykoncepcyjnej wkładki domacicznej. Rozróżnia się dwa rodzaje – spiralę hormonalną oraz tradycyjną spiralę domaciczną. Obie charakteryzuje bardzo wysoka skuteczność w ochronie przed ciążą oraz długofalowe działanie.  

Spirala wykonana jest głównie z tworzywa sztucznego (z dodatkiem miedzi lub hormonów) uformowanego na kształt litery T, do której przymocowane są dwie nitki, które umożliwiają jej usunięcie. Zarówno założenie, jak i wyjęcie spirali przeprowadza lekarz ginekolog. Spirala antykoncepcyjna zakładana jest zwykle na okres 3-5 lat.

środki antykoncepcyjne

Spirala antykoncepcyjna – jaki rodzaj wybrać? 

Rynek oferuje dwa rodzaje spirali: z dodatkiem miedzi oraz zawierające hormony. Poniżej znajdziesz ich krótką charakterystykę. 

Miedziana spirala antykoncepcyjna (niehormonalna) 

Miedzianą spiralę antykoncepcyjną charakteryzuje długoterminowe uwalnianie jonów miedzi. Zakłada się ją na okres 5 lat, choć niektóre pacjentki dokonują wymiany dopiero po upływie 10. lat. Skuteczność w zapobieganiu ciąży jest wysoka – w pierwszym roku stosowania wynosi 99,2%.  

Pomimo mitów, które krążą wokół tej metody, jest ona całkowicie bezpieczna. Można stosować ją zarówno u kobiet po porodzie, jak i u nieródek – jej działanie jest całkowicie odwracalne. Oznacza to, że po wyjęciu spirali miedzianej płodność powraca w kolejnym cyklu menstruacyjnym. Co więcej, nie musisz czekać na konkretny dzień cyklu – lekarz usuwa wkładkę w dowolnym momencie. 

Do najczęściej zgłaszanych działań niepożądanych należą bardziej obfite miesiączki oraz silny, skurczowy ból podbrzusza podczas okresu. Miej jednak na uwadze, że każda z nas jest inna. Wspomniane skutki uboczne nie pojawiają się u każdej kobiety, która zdecydowała się na spiralę miedzianą. Jest to kwestia całkowicie indywidualna, więc nie powinnaś się zrażać.

Antykoncepcja niehormonalna – przegląd dostępnych metod; na zdjęciu całująca się para- Hello Zdrowie

Hormonalna spirala antykoncepcyjna 

Hormonalna spirala antykoncepcyjna odznacza się bardzo wysoką skutecznością na poziomie 99,8%. Wszystko za sprawą hormonów (progestagenów, najczęściej levonorgestrel), które, uwalniając się do organizmu, wywołują trojakie działanie antykoncepcyjne: 

  • hamują cykliczne przemiany endometrium (błony śluzowej macicy), uniemożliwiając tym samym zagnieżdżenie się zarodka, jeśli dojdzie do zapłodnienia; 
  • hamują owulację, więc nie dochodzi do cyklicznego dojrzewania i uwalniania komórek jajowych gotowych na zapłodnienie; 
  • zwiększają gęstość i lepkość śluzu szyjkowego, tworząc mechaniczną barierę trudną do pokonania dla plemników. W efekcie nie są one w stanie dotrzeć do komórki jajowej. 

Spirala hormonalna powinna być wymieniana co 3-5 lat. Jest to bardzo wygodne i oszczędza kobiecie wielu stresów związanych z codziennym pilnowaniem określonej pory przyjęcia pigułki. Podobnie do innych hormonalnych metod zapobiegania ciąży, spirala może powodować występowanie pewnych skutków ubocznych. Najczęściej związane są one z nieregularnością krwawień menstruacyjnych oraz występowaniem plamień śródcyklicznych.  

Po założeniu wkładki twoje miesiączki mogą pojawiać się rzadziej i być bardziej skąpe. U niektórych kobiet okres całkowicie zanika, co część pań traktuje jako zaletę, a nie wadę. Działanie hormonu obecnego w spirali może również przyczynić się do wystąpienia bólu głowy, tkliwości piersi, wahań nastroju oraz obniżenia libido. Po usunięciu hormonalnej spirali antykoncepcyjnej płodność powróci w kolejnym cyklu menstruacyjnym.

Przeciwwskazania do założenia spirali wewnątrzmacicznej 

Jeśli rozważasz założenie spirali antykoncepcyjnej, udaj się na wizytę do ginekologa i porozmawiaj z nim na temat swojego stanu zdrowia. Choć spirala jest metodą niezwykle  skuteczną i wygodną w stosowaniu, istnieje sporo sytuacji, w których nie należy jej stosować. Przeciwwskazania obejmują: 

  • nowotwór szyjki macicy; 
  • wady anatomiczne macicy; 
  • wysokie ryzyko lub aktywna choroba zakrzepowo-zatorowa; 
  • aktywne choroby przenoszone drogą płciową (np. chlamydioza, rzęsistkowica, rzeżączka); 
  • nowotwory narządu rodnego; 
  • stan zapalny i dysplazja szyjki macicy; 
  • krwawienie z dróg rodnych o nieznanej etiologii; 
  • stan zapalny przydatków; 
  • stan zapalny endometrium; 
  • wysokie ryzyko lub aktywne nowotwory hormonozależne; 
  • choroby wątroby, 
  • ciąża i podejrzenie ciąży; 
  • nadwrażliwość na składnik czynny spirali – miedź lub levonorgestrel.

Jak przygotować się do założenia spirali? 

Zabieg zakładania spirali antykoncepcyjnej przeprowadza się w gabinecie ginekologicznym. Zanim jednak udasz się na wizytę, powinnaś wykonać następujące badania: 

  • badanie ginekologiczne i ocena szyjki macicy we wziernikach; 
  • szczegółowy wywiad lekarski; 
  • pomiar ciśnienia tętniczego; 
  • USG transwaginalne macicy i przydatków; 
  • badanie piersi – zarówno palpacyjne, jak i USG (lub mammografia); 
  • cytologia szyjki macicy – najlepiej cytologia na podłożu płynnym (ang. liquid based cytology, LBC).
O jakich badaniach pamiętać, jeśli zażywasz pigułki antykoncepcyjne?

Wady i zalety spirali antykoncepcyjnej 

Jakie zalety ma spirala antykoncepcyjna? 

Spirala antykoncepcyjna jest przede wszystkim bardzo wygodna w stosowaniu. Możesz zapomnieć o przyjmowaniu pigułek każdego dnia o tej samej porze, nie musisz również sięgać po prezerwatywy (choć powinnaś pamiętać o nich, jeśli często zmieniasz partnerów seksualnych, bo spirala nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową). Jest to metoda odwracalna, więc możesz zrezygnować z jej stosowania w dowolnym momencie. Po usunięciu wkładki płodność powraca niemal natychmiast. 

Co więcej, spiralę mogą założyć kobiety, u których przeciwwskazane jest stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej, jak również mamy karmiące piersią. U pacjentek z predyspozycją do polipów endometrialnych oraz mięśniaków macicy założenie spirali może hamować rozrost wspomnianych zmian. 

Czy odstawienie antykoncepcji może mieć poważne konsekwencje- na zdjęciu czarnowłosa kobieta- Hello Zdrowie

Jakie są wady spirali wewnątrzmacicznej? 

Jedną z wad, którą zgłaszają pacjentki, jest konieczność stosowania podpasek w trakcie okresu. Nie każda z nas jest ich zwolenniczką. Tampony powinny pójść w odstawkę”, ponieważ podczas ich wyciągania może dojść do przemieszczenia się spirali. Nie ma natomiast przeciwwskazań do stosowania kubeczka menstruacyjnego, który jest bardzo wygodną i ekonomiczną alternatywą. 

Kolejną wadą jest gorsze samopoczucie w pierwszych dniach po założeniu spirali. Przygotuj się na bóle podbrzusza oraz niewielkie krwawienie. Nieprzyjemne objawy są jednak przejściowe i powinny minąć w krótkim czasie. U części kobiet miesiączki mogą być bardziej obfite i trwać dłużej, z kolei inne pacjentki krwawią mniej i krócej. U niektórych kobiet krwawienia mogą całkowicie zniknąć. Bóle miesiączkowe nasilają się szczególnie w pierwszych dniach. Ponadto, na początku mogą występować nieregularne śródcykliczne plamienia. 

Skąd się biorą krwawienia śródcykliczne przy antykoncepcji, na zdjęciu kobieta na tle czerwonego budynku- Hello Zdrowie

Ile kosztuje założenie spirali antykoncepcyjnej? 

Do wad spirali antykoncepcyjnej należy niewątpliwie jej koszt. Może się on wydawać duży – sama wkładka, zależnie od rodzaju, kosztuje od 100 zł do nawet 900 zł. Do tego należy doliczyć cenę jej założenia w gabinecie oraz koszt wszystkich niezbędnych badań dodatkowych.  Suma nie jest mała, natomiast podzielona przez liczbę miesięcy, w ciągu których będzie chroniła cię przed ciążą, kwota nie jest już tak ogromna. Koszt miesięczny jest taki sam lub niższy, w porównaniu z cenami tabletek antykoncepcyjnych.

Spirala na NFZ 

Choć niestety mało która z nas jest tego świadoma, wkładkę domaciczną można założyć oraz wyjąć za darmo w ramach NFZ (Narodowego Funduszu Zdrowia). Każdy gabinet ginekologiczno-położniczy mający kontrakt z NFZ ma obowiązek wykonać to świadczenie bezpłatnie. W razie odmowy możesz m.in. złożyć skargę w wojewódzkim oddziale NFZ lub zadzwonić bezpośrednio na infolinię i poprosić o interwencję.

Jaka jest skuteczność spirali antykoncepcyjnej? 

Spirala antykoncepcyjna jest jedną z najbardziej skutecznych metod zapobiegania ciąży dostępnych na rynku. Wskaźnik Pearl’a dla spirali miedzianej wynosi 0,6-0,8, a dla spirali hormonalnej 0,1-0,2. Najlepsze efekty daje więc spirala hormonalna, której skuteczność wynosi 99,8%. W ciągu pierwszego miesiąca po założeniu wkładki zadbaj o zastosowanie dodatkowej metody antykoncepcji, aby uchronić się przed niechcianą ciążą, bowiem skuteczność w tym okresie może być obniżona. 

 

Bibliografia: 

  1. Bręborowicz G. H., Położnictwo i ginekologia, tom 2, PZWL, Warszawa 2014, s. 951-961. 
  2. Hatcher R. A., Trussel J., Nelson A., Cates W. Jr., Kowal D., Policar M., Contraceptive technology, New York 2011, 249-342. 
  3. https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/mirena/about/pac-20391354 [dostęp 11.10.2023]. 
  4. https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/paragard/about/pac-20391270 [dostęp 11.10.2023]. 
  5. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej, Ginekologia i Położnictwo, 2014, 85, 234-239. 

Podoba Ci się ten artykuł?

Powiązane tematy:

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.