Jak działają plastry antykoncepcyjne i o czym warto pamiętać? Wady i zalety ich stosowania

Plastry antykoncepcyjne są jedną z hormonalnych metod zapobiegania ciąży. Dawka hormonów, która hamuje owulację, jest stopniowo uwalniana i wchłaniana do krwiobiegu przez skórę. Skuteczność plastrów jest wysoka. Mierzona wskaźnikiem Pearla, wynosi 0,88. Należy pamiętać, że plastry antykoncepcyjne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Wybór odpowiedniej metody antykoncepcji jest niezwykle ważną kwestią dla par, które rozpoczęły współżycie. Powinna być ona przede wszystkim skuteczna, wygodna i bezpieczna dla zdrowia kobiety, czyli nie wpływać na jej samopoczucie i powodować jak najmniej skutków ubocznych. Plastry antykoncepcyjne są dostępne tylko na receptę po konsultacji ginekologicznej. Jak każda inna forma zapobiegania ciąży, mają wady i zalety.

Jak działają plastry antykoncepcyjne?

Plaster antykoncepcyjny, nazywany także transdermalnym systemem antykoncepcyjnym, ma postać niewielkiego kwadratowego przylepca (4,5 cm na 4,5 cm) w kolorze ciała. Składa się z dwóch warstw – wewnętrznej, bezpośrednio stykającej się ze skórą, która zawiera hormony i specjalny klej, oraz z warstwy zewnętrznej, wykonanej z poliestru, dzięki czemu jest odporny na uszkodzenia mechaniczne i wodę. Plastry antykoncepcyjne zawierają dwa syntetyczne odpowiedniki żeńskich hormonów estrogenu i progesteronu. Są one stopniowo uwalniane i wchłaniane przez skórę, skąd dostają się następnie do krwiobiegu. Mechanizm działania tej formy antykoncepcji jest podobny jak w tabletce antykoncepcyjnej. Składnik aktywny blokuje wzrost stężenia lutropiny (LH), dzięki czemu zapobiega uwolnieniu komórki jajowej z jajnika, czyli owulacji. Dodatkowo zagęszcza śluz w szyjce macicy, co utrudnia plemnikom poruszanie się. Jeden plaster jest aktywny przez 7 dni, po tym czasie należy przykleić nowy. Po 3 tygodniach stosowania konieczna jest przerwa na krwawienie miesięczne. Ta metoda antykoncepcji jest dostępna na receptę, po wcześniejszej konsultacji ginekologicznej. Lekarz przeprowadza wywiad i badanie fizykalne, aby potwierdzić brak przeciwwskazań do jej stosowania. Cena plastrów antykoncepcyjnych waha się w granicach 40–80 złotych. Plastry antykoncepcyjne zaczynają działać od momentu naklejenia. Pierwszy z nich należy nakleić w 1. dniu cyklu (lub w przedziale między 1. a 5. dniem). W przypadku, kiedy plaster odpadnie przed zmianą, należy przykleić go ponownie lub użyć nowego. Jeżeli nie stykał się ze skórą mniej niż 48 godzin, ochrona jest zachowana.

Skuteczność plastrów antykoncepcyjnych

W aptekach dostępne są różne rodzaje plastrów antykoncepcyjnych. Różnią się przede wszystkim zawartą dawką hormonów, która jest dobierana indywidualnie. Ta metoda zapobiegania ciąży jest uznawana za jedną z najbardziej efektywnych. Skuteczność plastrów antykoncepcyjnych mierzona za pomocą wskaźnika Pearla wynosi 0,7–0,88 przy stosowaniu ściśle według zaleceń. Indeks Pearla wskazuje liczbę ciąż, do których doszło na 100 par w ciągu roku stosowania danej antykoncepcji. Nie ma konieczności używania równolegle innych metod antykoncepcji.

Jak stosować i gdzie przykleić plaster antykoncepcyjny?

Jedno opakowanie zawiera 3 plastry antykoncepcyjne. Każdy z nich wydziela hormony przez 7 dni, dlatego po tym czasie należy je zmieniać. Ważne jest zachowanie regularności – musi to być zawsze ten sam dzień i godzina, ponieważ dzięki temu ich skuteczność nie ulega zmianie. Po wykorzystaniu wszystkich plastrów konieczne jest przerwanie przyklejania na 7 dni (jest to czas miesiączki) i rozpoczęcie kolejnego opakowania, według wcześniejszego schematu. Konieczne jest posiadanie wiedzy, gdzie przykleić plaster antykoncepcyjny. Zalecane są 4 miejsca:

• ramię,
• udo,
• plecy (w okolicy łopatki),
• pośladek.

Skóra w wybranym miejscu powinna być nieowłosiona i czysta – nie może mieć żadnych blizn, uszkodzeń, podrażnień i przebarwień. Nie wolno naklejać plastra na piersi, ponieważ znajdują się w nich receptory szczególnie wrażliwe na hormony i miejscowy wzrost ich stężenia może powodować skutki uboczne.

Skutki uboczne plastrów antykoncepcyjnych

Skutki uboczne plastrów antykoncepcyjnych zdarzają się rzadko. U jednej kobiety może wystąpić kilka jednocześnie lub żaden z nich. Warto je znać, aby wiedzieć, kiedy przerwać ich stosowanie i udać się do lekarza. Należą do nich:

• suchość pochwy,
• krwawienia między miesiączkami,
• ból i tkliwość piersi,
• przyrost masy ciała,
• wzrost apetytu,
• bóle głowy,
• nudności i wymioty,
• zaburzenia nastroju,
• spadek libido,
• podrażnienie lub reakcja alergiczna w miejscu naklejenia plastra.

Do wad plastrów antykoncepcyjnych zalicza się: cenę, brak ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową oraz możliwość wystąpienia reakcji alergicznej.

Zalety stosowania plastrów antykoncepcyjnych

Plastry antykoncepcyjne mają szereg zalet, dlatego są chętnie wybierane przez kobiety:

• nie istnieje potrzeba ich codziennego przyjmowania,
• w przypadku wymiotów lub biegunki nie ma ryzyka zmniejszenia ich działania,
• nie powodują dolegliwości ze strony układu pokarmowego,
• są wysoce skuteczne,
• łagodzą objawy napięcia przedmiesiączkowego, a menstruacja jest mniej obfita.