Ciało szkliste oka – funkcje, zmętnienie, leczenie

Ciało szkliste oka to galaretowata substancja wypełniająca wnętrze gałki ocznej. Funkcją ciałka szklistego jest utrzymanie odpowiedniego kształtu gałki ocznej, a także podtrzymanie funkcjonowania siatkówki. Wraz z upływem lat w ciele szklistym mogą zachodzić zmiany degeneracyjne, które wpływają na jakość widzenia. Inną nieprawidłowością jest tylne oddzielenie ciała szklistego.

Czym jest ciało szkliste w oku?

Ciało szkliste to bezpostaciowa, galaretowata substancja o konsystencji białka jaja kurzego. W skład ciała szklistego wchodzi przede wszystkim woda, która stanowi 95 proc. zawartości. Pozostałe 5 proc. przypada na włókna kolagenowe oraz kwas hialuronowy, czyli składniki odpowiedzialne za nadanie ciałku szklistemu elastyczności i lepkości. Wewnętrzna warstwa ciała szklistego jest nieco rzadsza, zaś warstwa zewnętrzna wyróżnia się większym zagęszczeniem. Ta warstwa stanowi naturalne odgraniczenie ciała szklistego.

Ciałko szkliste zlokalizowane jest w tylnym segmencie oka, pomiędzy soczewką a powierzchnią siatkówki. Taka lokalizacja sprawia, że ciało szkliste utrzymuje stabilny kształt gałki ocznej. Ponadto funkcją ciała szklistego jest utrzymywanie siatkówki we właściwej pozycji. Ma to kluczowe znaczenie dla zachowania prawidłowego widzenia, gdyż ciałko szkliste utrzymuje odpowiednią odległość pomiędzy takimi elementami oka, jak rogówka, siatkówka i soczewka.

Przez ciało szkliste bez problemu może przenikać światło, które pada na powierzchnię oka, po czym dociera do siatkówki. Jest to możliwe dzięki temu, że struktura ciała szklistego jest całkowicie przezroczysta.

Jak powstają męty ciała szklistego?

Zmętnienie ciała szklistego to najczęstsza nieprawidłowość występująca w obrębie tej struktury oka. Męt w ciele szklistym to nic innego, jak konglomeraty substancji organicznych, które rzucają cień na siatkówkę. Męty w oku mogą przyjmować postać nitek, pierścieni, rozproszonych zmętnień o rozmaitej wielkości. Zmętnienia ciała szklistego mogą się wchłonąć lub pozostać, może ich przybywać, istnieje możliwość ich przemieszczania.

Za powstanie zmętnień ciała szklistego oka odpowiadają postępujące wraz z wiekiem zmiany:

• stopniowe odwadnianie ciała szklistego,
• obkurczanie i zagęszczenie ciała szklistego,
• rozpad włókien kolagenowych,
• kumulowanie się rozmaitych produktów przemiany materii,
• denaturacja białek ciała szklistego,
• powstanie wiązań krzyżowych między włóknami kolagenu,
• procesy utleniania pod wpływem promieniowania słonecznego.

Za czynniki zwiększające ryzyko powstawania mętów w ciele szklistym – poza wiekiem – uznaje się m.in. krótkowzroczność, współwystępowanie cukrzycy, stany zapalne, urazy oka, a także operacyjne leczenie zaćmy. Niekiedy osoby cierpiące na nerwicę zgłaszają, że widzą zmętnienia w oku, jednak jak dotąd nie wyjaśniono zależności: męty w ciele szklistym a nerwica. Warto wspomnieć o jeszcze jednym schorzeniu, w którego przebiegu mogą pojawić się męty w ciele szklistym. Borelioza oczna objawia się m.in. obecnością zmętnień w oku.

Męty w ciele szklistym – objawy

Męty widoczne są wówczas, gdy światło przechodzi przez ośrodki optyczne oka, rzucając cień na siatkówkę. Męty w ciele szklistym są zazwyczaj zauważane wówczas, gdy patrzymy na jasne tło, np. w niebo. Osoba dotknięta problemem mętów w oku może dostrzegać ruchome cienie, punkciki, niteczki, które mogą poruszać się wraz z ruchem gałki ocznej. Czy męty w oku znikają? Zmętnienia mogą pojawiać się od czasu do czasu, znikać lub utrzymywać się przez dłuższy czas.

Jak wyleczyć męty w oku?

Sporadyczne powstawanie niewielkiej ilości mętów jest zjawiskiem fizjologicznym, natomiast za stan nieprawidłowy uznawane są duże ilości mętów, które powstają nagle i towarzyszą im dodatkowe objawy, np. błyski światła.

Zabiegiem stosowanym w celu usunięcia zmętnień ciała szklistego jest zabieg laserowy (witreoliza), pozwalający na nieinwazyjne usuwanie mętów w oku. Jak leczyć te zmiany ciałka szklistego? Laser powoduje odparowanie agregatów substancji, które tworzą zmętnienia. Zabieg trwa kilkadziesiąt minut i pozwala na uzyskanie natychmiastowego efektu zredukowania mętów.

Nieco inaczej wygląda postępowanie, gdy w ciele szklistym skumulowane są większe i liczniejsze męty w oczach. Jak leczyć takie cięższe przypadki? Wówczas konieczne jest wykonanie zabiegu operacyjnego – witrektomii. Leczenie mętów w oku szklistym polega wówczas na usunięciu nieprawidłowych zagęszczeń ciała szklistego. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym. Powikłaniem po zabiegowym leczeniu mętów w ciele szklistym może być krwawienie, infekcje, zmętnienie soczewki lub rogówki.

Męty w ciele szklistym – krople do oczu

Stosowanie kropli do oczu ma jedynie znaczenie pomocnicze. W przypadku niewielkich mętów w ciele szklistym, leki aplikowane do oka mogą powstrzymać powstawanie kolejnych złogów. Zazwyczaj krople do oczu zawierają antyoksydanty, które hamują procesy glikacji kolagenu. W skład takich kropli może wchodzić hesperydyna, jodek potasu, L – lizyna czy cynk.

Bibliografia:

1. Halfter W. i in., Cellular origin, formation and turnover of the vitreous; Encyclopedia of the eye, 2010 r.