Co oznacza krew w kale u dzieci i dorosłych? Przyczyny, diagnostyka, choroby

Krew w kale może świadczyć o nieprawidłowościach w układzie pokarmowym, a zwłaszcza w jego końcowym odcinku. Krew może pojawić się na papierze toaletowym lub w stolcu, także w postaci skrzepów. Dolegliwość nigdy nie powinna być bagatelizowana. Zawsze należy skonsultować się z lekarzem i wykonać badania, aby określić, jaka jest przyczyna krwi w kale.

Co oznacza krew w kale?

Krew w kale u dorosłych to objaw, który może pojawić się z wielu powodów. Nigdy nie powinno się jej bagatelizować, ponieważ niekiedy jest sygnałem informującym o poważnych procesach patologicznych, które toczą się w organizmie. O przyczynie krwi w kale dużo może powiedzieć jej wygląd oraz dolegliwości towarzyszące.

Jak wygląda krew w kale?

Krwawienie z przewodu pokarmowego może być stwierdzone w stolcu pod kilkoma postaciami:

• jasna i świeża krew w kale lub na papierze toaletowym,
• czerwone pasma krwi powlekające stolec,
• ciemna krew lub smoliste (czarne) stolce,
• śluz i krew w kale,
• skrzepy krwi w kale,
• utajona krew w kale.

Niekiedy krew w stolcu nie jest widoczna gołym okiem, jednak pojawiają się objawy (bóle brzucha, biegunki, spadek masy ciała, anemia), które sugerują możliwość występowania krwawienia z przewodu pokarmowego lub innych patologii w jego obrębie. Jest to tak zwana utajona krew w kale. Jej obecność stwierdza się w przypadku polipów jelita grubego. Są to łagodne zmiany, jednak może powstać z nich rak jelita grubego. Jednym z objawów tego nowotworu jest krwawienie z przewodu pokarmowego, które w 80% przypadków jest utajone. Dlatego test na utajoną krew w kale jest badaniem przesiewowym, które powinno być wykonywane raz w roku po 40. roku życia.

Krew w kale u dzieci i dorosłych

Krew w kale u dzieci również powinna być objawem niepokojącym, jednak zwykle jego przyczyna nie jest groźna. Warto zwrócić uwagę także na obecność innych dolegliwości, takich jak: biegunka, wodniste stolce, bóle brzucha, osłabienie, bladość skóry, spadek masy ciała, wysoka gorączka.

Zabarwienie stolca na czerwono zmienia się często pod wpływem pożywienia, zwłaszcza po spożyciu dużej ilości buraków i czerwonych owoców. Jednorazowa krew w kale lub na papierze toaletowym jest wynikiem podrażnienia odbytu, zwłaszcza gdy jednocześnie występują zaparcia. Krew w kale u niemowlaka lub dziecka może świadczyć także o alergii pokarmowej, zakażeniach bakteryjnych i chorobach zapalnych jelit.

Krew w kale – przyczyny

Pojawienie się krwi w kale zawsze powinno być powodem wykonania podstawowych badań laboratoryjnych i wizyty u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Częstą przyczyną tej dolegliwości są hemoroidy, jednak to także jeden z objawów raka jelita grubego – nowotworu złośliwego, który jest jednym z najczęściej diagnozowanych nowotworów. Z tego powodu osoby po 40 roku życia powinny raz w roku wykonywać test na krew utajoną w kale.

Jasna, świeża krew w kale lub na papierze toaletowym jest charakterystyczna dla guzków krwawniczych, powszechnie znanych jako hemoroidy. Jest to przerost splotów żylnych w okolicy odbytu. Dochodzi do niego u osób, które cierpią na częste zaparcia i biegunki, prowadzą siedzący tryb życia, są otyłe lub chorują na marskość wątroby. Hemoroidom najczęściej towarzyszy świąd i pieczenie odbytu. Krew w kale po porodzie także jest związana z guzkami krwawniczymi, ponieważ bardzo często podczas parcia dochodzi do ich rozciągnięcia.

Ciemna krew w kale lub smoliste (czarne) stolce oznaczają, że patologia występuje na wyższym odcinku układu pokarmowego, a wygląd krwi jest spowodowany jej częściowym strawieniem.

Krew w kale – choroby

Krew w kale może być objawem wielu schorzeń występujących w obrębie narządów wchodzących w skład układu pokarmowego. Wiele z tych dolegliwości jest bardzo powszechnych, a  hemoroidy czy zapalenie uchyłków okrężnicy, uważa się za choroby cywilizacyjne.

Krew w kale – hemoroidy

Krew w kale jest jednym z najbardziej charakterystycznych objawów hemoroidów, czyli guzków krwawiczych odbytu. ich zadaniem jest uszczelnianie odbytu, dzięki któremu możemy kontrolować wypróżnienia stolca i wydalanie gazów. Guzki krwawicze, jak nazwa wskazuje, wypełnione są krwią. Większa ilość krwi w guzkach w odbycie jest efektem wzrostu ciśnienia albo zastoju w splotach żylnych. Ich przyczyną mogą być zaparcia, biegunka, ciążą, siedzący tryb życia.  Hemoroidy niekiedy towarzyszą także marskości wątroby i guzom miednicy małej. Krwawienie przy hemoroidach może skutkować niedokrwistością a niekiedy także anemią.

Krew w kale – choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy

Krew w kale to jeden z objawów powikłania w przebiegu choroby wrzodowej, może być także wywołane perforacją jelita lub zwężeniem odźwiernika. Nieleczona choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji. Najbardziej charakterystycznym objawem chorób wrzodowych jest piekący ból w nadbrzuszu, który występuje na czczo lub 1-3 godziny po posiłku. Kał przy krwawieniu z wrzodów żołądka lub dwunastnicy ma ciemny, smolisty kolor. Chorobie mogą także towarzyszyć wymioty wyglądające jak fusy po kawie.  Smolistej biegunce często towarzyszy także świeża krew, widoczna w stolcu.

Warto pamiętać, że choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy przebiegająca z krwawieniem jest bardzo niebezpieczna, bo utrata krwi jest duża i szybka. Prowadzi to do obniżenia ciśnienia, zaburzeń pracy serca i utratą przytomności. Mamy wówczas do czynienia ze wstrząsem krwotocznym.

Krew w kale – wrzodziejące zapalenie jelita grubego

Nieswoista choroba zapalna jelit ma charakter przewlekły, a krwawienie z odbytu podczas wypróżniania jest jednym z jej objawów. Charakterystycznym objawem wrzodziejącego zapalenia jelita grubego jest biegunka, w której występuje krew. Dodatkowymi objawami są bóle brzucha, gorączka, zmniejszenie masy ciała i osłabienie.

Krwista biegunka nawet do sześciu razy na dobę jest charakterystycznym objawem ostrego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Towarzyszy mu niekiedy obniżone ciśnienie tętnicze krwi, zaburzenia rytmu pracy serca i niskie stężenie albumin w krwi.

Krew w kale a choroby zapalne jelit i choroba Leśniewskiego-Crohna

Schorzenia zapalne jelit objawiają się występowaniem śluzu, biegunki i silnego bólu brzucha. Przy wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego, oprócz krwi i śluzu obecna jest także ropa.

Choć choroba Leśniowskiego-Crohna nie dotyczy tylko jelit, najczęściej stan zapalny rozwija się w końcowym odcinku jelita krętego, a także grubego.  Objawem stanów zapalnych w jelitach mogą być krwiste biegunki.

Krew w kale – uchyłki jelita grubego

Uchyłki jelita grubego występują na zewnątrz okrężnicy i występują u osób stosujących dietę ubogą w błonnik pokarmowy.  Chorobę tę zalicza się do chorób cywilizacyjnych.

Oprócz obecności krwi w kale w przebiegu schorzenia jelita grubego obserwuje się także skrzepy krwi w kale. Występowaniu uchyłków okrężnicy towarzyszą także bóle brzucha i zaburzenia rytmu wypróżnień.

Krew w kale – infekcja bakteryjna

Infekcji bakteryjnej jelit towarzyszy świeża krew w stolcu a wypróżnienie jest wodniste. Na złe samopoczucie przy infekcji bakteryjnej  wpływają także inne objawy, takie jak nudności i ból brzucha. Jeśli objawy i biegunka z krwią nie ustąpią samoistnie po kilku dniach, wskazana jest konsultacja lekarska w celu określenia rodzaju bakterii chorobotwórczej zasiedlającej organizm.  Biegunka z krwią często towarzyszy zakażeniu gronkowcem, durem brzusznym i salmonellą, a także pałeczkami okrężnicy.

Krew w kale – rak jelita grubego

Krew w kale, a zwłaszcza krew utajona w kale może być objawem nowotworu w jelicie grubym. Zmiany występują w jednej z części jelita, np. kątnicy, wstępnicy, poprzecznicy, zstępnicy albo odbytnicy. Wczesnym objawem raka jelita grubego jest krew w kale. Pacjenci mają także, występujące naprzemiennie, zaparcia i biegunki. Objawom tym towarzyszą bóle i skurcze brzucha, a także niedokrwistość. W przebiegu choroby obserwuje się także osłabienie, brak apetytu i utratę kilogramów.

Nowotwór jelita grubego częściej dotyczy mężczyzn, zazwyczaj występuje po 40. roku życia.

Krew w kale w ciąży

Krew kale u kobiet w ciąży wzbudza uzasadniony niepokój. Nie jest to objaw niepokojący. Jego przyczyną  mogą być hemoroidy, szczelina odbytu, czyli pęknięcie w obrębie błony śluzowej odbytu, które związane jest ze zbyt dużym naciskiem na zwieracz. Przyczyną krwawienia mogą być także mechaniczne uszkodzenia przełyku pod wpływem nasilonych nudności i wymiotów. Krew z przełyku wydalana jest w postaci smolistego stolca.

Krew w kale – badania

W przypadku stwierdzenia obecności krwi w kale należy udać się do lekarza w celu wykonania badań diagnostycznych, zwłaszcza gdy obecne są także inne niepokojące objawy ze strony układu pokarmowego. Podstawowym testem jest morfologia krwi z rozmazem. Jeżeli wynik będzie nieprawidłowy, zwykle zalecane jest także:

• badanie per rectum (przez odbyt),
• rektoskopia,
• kolonoskopia,
• gastroskopia.

W przypadku występowania dolegliwości ze strony układu pokarmowego o nieznanej przyczynie wykonuje się także badanie kału na krew utajoną. Wynik dodatni sugeruje najczęściej polipy odbytu, raka żołądka lub raka odbytu.

Ważnym diagnostycznie badaniem, jest także badanie na krew utajoną w kale. Do testu pobiera się próbkę kału wielkości ziarnka grochu. Zazwyczaj zaleca się trzykrotne pobranie próbek przez trzy kolejne dni, ponieważ test jednorazowy może nie być wiarygodny.

Do badania na krew utajoną w kale przygotowujemy się przez co najmniej dwa dni, przechodząc na dietę mleczną i eliminując jedzenie produktów spożywczych zawierających ziarna, np. winogrona, jabłka, maliny, truskawki, a także:  buraków, grzybów, bananów,  melonów, czerwonej papryki, czerwonego mięsa, brokułów, kalafiora, fasoli. Dozwolone jest jedzenie produktów mlecznych i niewielkich ilości kurczaka, indyka lub ryby.

Krew w kale – leczenie

Leczenie schorzeń, których objawem jest krew w kale zależy od ustalonej przyczyny. Jeżeli przyczyną krwawienia z odbytu są hemoroidy, stosowane są czopki, kremy na bazie diosminy czy chlorowodorku lidokainy, a także leki uszczelniające naczynia krwionośne. W niektorych przypadkach leczenie hemoroidów odbywa się z wykorzystaniem zabiegów takich jak:

• krioterapia,
• skleroterapia,
• fotokoagulacja,
• gumkowania guzków.

Choroby wrzodowe można leczyć farmakologicznie. Natomiast zdiagnozowane nowotwory, a także uchyłki jelita grubego zazwyczaj leczy się chirurgicznie.

Ważną rolę w leczeniu chorób objawiających się krwią w kale odgrywa dieta. Powinno się spożywać posiłki zawierające błonnik pokarmowy i pić duże ilości płynów.