Eksperymentalna szczepionka przeciw HIV wywołuje odpowiedź immunologiczną we wczesnych badaniach klinicznych. „To ważny krok naprzód”

Eksperymentalna szczepionka przeciwko HIV może być prawdziwym przełomem w profilaktyce tej choroby. Naukowcy, prowadzący nad nią badania, zaznaczają, że powoduje ona wytwarzanie na szeroką skalę neutralizujących przeciwciał, co wcześniej się nie udawało. „Mamy nadzieję, że jeśli uda się wywołać tego rodzaju odporność u ludzi, można ich chronić przed niektórymi z tych wirusów, dla których bardzo trudno było zaprojektować skuteczne szczepionki” – podkreślił dr Timothy Schacker. 

Prawdziwy przełom

Wyniki najnowszego badania sugerują, że dwudawkowy schemat szczepionki, podany w odstępie ośmiu tygodni, może wywołać odpowiedź immunologiczną przeciwko HIV. Przypomnijmy: na wirus ten nie ma lekarstwa, a może on wywoływać zespół nabytego niedoboru odporności, znany jako AIDS.

Badanie sprawdzające skuteczność i bezpieczeństwo szczepionki eOD-GT8 60mer rozpoczęło się w 2018 r. i objęło łącznie 48 zdrowych osób dorosłych w wieku od 18 do 50 lat. Trzeba pamiętać, że to dopiero pierwsza faza badań z małą grupą ochotników. Jednak dotychczasowe odkrycia, opublikowane w Światowym Dniu AIDS w czasopiśmie „Science” są bardzo obiecujące.

Naukowcy udowodnili, że szczepionka, nazwana eOD-GT8 60mer, ma „korzystny profil bezpieczeństwa” i powoduje wytwarzanie szeroko neutralizujących przeciwciał u 97 proc. osób, które ją przyjęły (czyli 35 na 36 uczestników badania). Do wniosków takich doszli badacze z kilku ośrodków naukowych w Stanach Zjednoczonych i Szwecji, m.in. Scripps Research, Fred Hutchinson Cancer Center i National Institutes of Health.

„Ważny krok naprzód”

Co istotne, kandydat na szczepionkę przeciw HIV jest ukierunkowany na linię zarodkową. Oznacza to, że został zaprojektowany do indukowania produkcji szeroko neutralizujących przeciwciał poprzez celowanie we właściwe komórki i stymulowanie ich.

„Nauczenie się, jak indukować szeroko neutralizujące przeciwciała przeciwko patogenom o wysokiej różnorodności antygenowej, takim jak HIV, grypa, wirus zapalenia wątroby typu C lub rodzina betakoronawirusów, stanowi wielkie wyzwanie dla racjonalnego projektowania szczepionek. Projekt szczepionki ukierunkowanej na linię zarodkową oferuje jedną potencjalną strategię, aby sprostać temu wyzwaniu” – napisali naukowcy biorący udział w badaniach.

Jak zauważył dr Timothy Schacker, prodziekan ds. Badań i dyrektor programowy w dziedzinie medycyny HIV na Uniwersytecie Medycznym w Minesocie, który nie był w nie zaangażowany, obecny kandydat na szczepionkę może być przełomowy nie tylko jeśli chodzi o profilaktykę HIV, ale też innych wirusów.

„W przypadku HIV, kiedy projektowaliśmy i testowaliśmy szczepionki w przeszłości, z jakiegoś powodu nie powodowały one wytwarzanie szeroko neutralizujących przeciwciał” – powiedział . „Można nazwać je superciałami, ponieważ przeciwciała szeroko neutralizujące działają wydajniej” – dodał.

„Mamy nadzieję, że jeśli uda się wywołać tego rodzaju odporność u ludzi, można będzie ich chronić przed niektórymi z tych wirusów, dla których bardzo trudno było zaprojektować skuteczne szczepionki. Jest to więc ważny krok naprzód” – podkreślił Schacker.

HIV – objawy i leczenie

Wirus HIV raczej nie daje od razu symptomów wskazujących jednoznacznie na rozwój AIDS. Typowe wczesne objawy to stan podgorączkowy bądź gorączka, bóle mięśni i stawów, złe samopoczucie, zmęczenie, uczucie rozbicia. Może pojawić się także powiększenie węzłów chłonnych, opryszczka, afty, a także ból gardła.

We wczesnym etapie wirus HIV jest niewykrywalny poprzez badania serologiczne. Jednocześnie jest wtedy wyjątkowo zakaźny.

Jeśli masz podstawy, aby sądzić, że zostałaś narażony na kontakt w wirusem HIV, przede wszystkim powinnaś nie dopuścić do dalszego rozprowadzania wirusa. Dotyczy to głównie kontaktów seksualnych, które są najpowszechniejszym sposobem rozprowadzania wirusa. Jeśli decydujesz się na kontakty seksualne pomimo podejrzenia zakażenia wirusem HIV, konieczne jest stosowanie antykoncepcji mechanicznej.

Zakażenie wirusem HIV jest nieuleczalne, istnieją jednak leki hamujące namnażanie się wirusa i znacząco poprawiające komfort życia chorych. To między innymi leki antyretrowirusowe, ale także szereg leków na choroby towarzyszące, gdyż wyjątkowo niska odporność wymaga zazwyczaj ciągłego nadzoru ze strony lekarza. Współcześnie średnia długość życia osób zakażonych wirusem HIV zbliża się do średniej długości życia ogółu populacji.