się ten artykuł?
Ostre zapalenie zatok to choroba częsta zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Przewlekłe zapalenie zatok rozwija się latami, głównie na skutek nawracających ostrych infekcji zatok. Obydwu chorobom towarzyszy katar zatokowy. Zazwyczaj jest on gęsty, zalega w nosie i powoduje jego niedrożność. Dolegliwości bywają bardzo uciążliwe.
Zatoki to struktury anatomiczne, które posiada każdy człowiek. Są to powietrzne przestrzenie zlokalizowane w obrębie kości twarzoczaszki. Wyróżniamy zatoki czołowe, sitowe, klinowe i szczękowe. Każda zatoka uchodzi do jamy nosowej. Drożność tzw. kompleksów ujściowo-przewodowych jest warunkiem prawidłowego funkcjonowania i drenażu wydzieliny z zatok. W przypadku narażenia na patogeny środowiska zewnętrznego, którymi mogą być bakterie, wirusy i grzyby, dochodzi do rozwoju infekcji. Ponieważ kontakt z patogenami mają głównie struktury układu oddechowego, dolegliwości i stan zapalny często obejmuje właśnie je. Jeżeli dojdzie do infekcji w obrębie zatok, rozwija się ostre zapalenie zatok. W przypadku kiedy stany zapalne dotyczące zatok powtarzają się, ponadto występują inne czynniki sprzyjające, pojawiają się stałe zmiany w błonie śluzowej zatok i mówimy wówczas o przewlekłym zapaleniu zatok. Przy obu schorzeniach podstawowym objawem jest katar zatokowy.
Ostre zapalenie zatok
Najczęstszym czynnikiem etiologicznym są bakterie. Do rozwoju stanu zapalnego może dojść w obrębie każdej struktury. Nasilenie procesu, który obejmuje kilka lub wszystkie zatoki, określamy mianem pansinusitis. Objawem zapalenia zatok jest katar zatokowy. Najpierw jest on przezroczysty, wkrótce zmienia się w podbarwiony na żółto lub zielono, ma bardzo gęstą konsystencję i trudno jest go ewakuować, dlatego pojawia się niedrożność nosa. Podrażnione zatoki z zebraną wewnątrz wydzieliną są powodem dolegliwości bólowych. Najczęściej bóle zlokalizowane są w okolicy czołowej, na nasadzie nosa lub w obrębie policzków. Mogą towarzyszyć im bóle zębów i szczęki. Dolegliwości bólowe nasilają się przy pochylaniu głowy i jej nagłych zmianach położenia. Zapaleniu zatok może towarzyszyć gorączka lub stany podgorączkowe. Dodatkowo gęsty katar zatokowy ścieka po tylnej ścianie gardła, co podrażnia jego struktury i sprawia wrażenie „kluski w gardle”. O ostrym zapaleniu zatok mówimy, jeżeli trwa ono do 3 tygodni. Każde dolegliwości związane z potencjalnym zapaleniem zatok powinny być skonsultowane z lekarzem, gdyż nieleczone ostre zapalenie zatok może być przyczyną wielu groźnych powikłań.
Przewlekłe zapalenie zatok
W przypadku nawracających zapaleń zatok, a także czynników dodatkowych, takich jak alergia, astma, w obrębie śluzówki zatok może dochodzić do trwałych zmian. Polegają one na przeroście błony śluzowej i zatraceniu jej prawidłowego funkcjonowania. Przerośnięta śluzówka może wypełniać całą powierzchnię zatoki, a także wychodzić poza światło zatoki i wpuklać się do jamy nosa w postaci polipów. Zgrubienia błony śluzowej powodują również niedrożność kompleksów ujściowo-przewodowych, co w znaczny sposób utrudnia, a wręcz uniemożliwia sprawowanie fizjologicznych funkcji zatok. Dolegliwości związane z przewlekłym zapaleniem zatok to przede wszystkim bóle głowy, niedrożność i suchość nosa, uporczywy katar. O przewlekłym zapaleniu zatok mówimy, jeśli takie dolegliwości trwają ponad 3 miesiące. Leczenie musi być prowadzone przez lekarza specjalistę laryngologii, gdyż wymaga ono farmakoterapii, diagnostyki obrazowej w postaci tomografii komputerowej, a nierzadko leczenia operacyjnego.
Zobacz także
Domowe sposoby na katar zatokowy
Katar zatokowy spotykamy u dorosłych, ale zdarzają się także objawy kataru zatokowego u dziecka. Warto jest wiedzieć, co na katar zatokowy możemy zastosować, aby złagodzić dolegliwości. Przy katarze zatokowym leki powinny być zastosowane możliwie szybko, gdyż wówczas zapobiega się dalszemu rozwojowi infekcji. Pierwszym domowym sposobem łagodzącym dolegliwości są inhalacje. Najlepiej sprawdzają się takie, do których używamy ziół i olejków eterycznych. Podstawowym działaniem inhalacji ma być rozrzedzenie wydzieliny zalegającej w nosie i ułatwienie jej ewakuacji. Ponadto powodują obkurczanie śluzówki, co przekłada sie na zmniejszenie produkcji wydzieliny. Przy katarze zatokowym leczenie w warunkach domowych wspomagają również ciepłe okłady na okolicę czołową i na policzki. Do okładów można użyć także podgrzanych ziaren gorczycy. Ponadto dobrze sprawdzają się dostępne bez recepty maści rozgrzewające, np. zawierające olejek eukaliptusowy. Zabiegi te mają na celu przede wszystkim rozgrzanie błony śluzowej, co ułatwia drenaż wydzieliny i powoduje, że jest ona łatwiejsza do usunięcia. Zastosować można także tabletki na katar i krople na katar. Tabletki to często połączenie preparatów ziołowych z lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi. Krople natomiast zawierają najczęściej xylometazolin, który udrażnia nos i obkurcza obrzęknięte ujścia zatok. W przypadku braku skuteczności leczniczych metod domowych i utrzymywaniu się dolegliwości powinna odbyć się konsultacja lekarska, gdyż stan zapalny może być wskazaniem do farmakoterapii w postaci antybiotyków czy sterydów donosowych.
