Szczepionka na Hib – chroni przed groźną pałeczką hemofilną typu b

Hib to skrót od Haemophilus influenzae typ B – to typ bakterii odpowiedzialny za niebezpieczne zakażenia u małych dzieci głównie do 5 roku życia. Jedną z najpoważniejszych konsekwencji jest zapalenie opon mózgowych, które może skończyć się powikłaniami w postaci głuchoty czy padaczki. Zakażenie Hib w niektórych przypadkach prowadzi do sepsy (posocznica), która jest przyczyną bezpośredniego zagrożenia życia. Infekcja może skończyć się także zapaleniem płuc czy nagłośni. Ta ostatnia jednostka chorobowa prowadzi do bardzo nasilonej duszności, którą zwykle trzeba leczyć na OIOM-ie (Oddziale Intensywnej Terapii), nieraz wymaga intubacji.

U starszych dzieci i dorosłych zakażenie może przebiegać bezobjawowo. Jednak, jeśli nieszczepiona osoba będąca nosicielem bakterii jest pobliżu małego dziecka to stanowi dla niego zagrożenie. W jaki sposób szczepionka Hib pomaga je ograniczyć? Wątpliwości rozwiewa Monika Działowska – lekarz Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Warszawie, autorka bloga pediatranazdrowie.pl.

Na co jest szczepionka Hib?

Szczepionka Hib chroni przed najgroźniejszym typem pałeczki hemofilnej, przed typem B.

– Należy rozróżnić 2 typy bakterii Haemophilus influenzae. Ten, przeciwko którym szczepimy to typ B – Hib. Szczepienie zapobiega zakażeniom inwazyjnym: posocznicy, zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych, zapaleniu nagłośni, które są stanem zagrożenia życia. Występują również inne typy Haemophilus influenzae powodujące typowe zakażenia dróg oddechowych, jak zapalenia płuc, uszu czy zatok. Tymi typami bakterii zarażamy się podobnie jak np. pneumokokami, jednak dużo rzadziej powodują one ciężkie zakażenia – wyjaśnia lekarz Monika Działowska.

Przed wprowadzeniem obowiązkowych szczepień przeciwko Hib (szczepienie jest obowiązkowe od 2007 roku) pałeczka hemofilna typu B była odpowiedzialna za 25% bakteryjnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych.

– Powszechne wprowadzenie szczepień przeciwko Hib zmniejszyło liczbę inwazyjnych zakażeń wywołanych tym patogenem o ok. 90 proc. – tłumaczy lekarz Monika Działowska.

Dlaczego warto się szczepić przeciwko Hib?

Skuteczność szczepienia na Hib wśród dzieci sięga 95 proc. Szczepionka chroni przed zachorowaniem i rozprzestrzenianiem się bakterii. Można być bowiem jej nosicielem i nawet o tym nie wiedzieć. Taka osoba jest zagrożeniem dla małych dzieci w swoim otoczeniu i osób z zaburzeniami odporności, które nie mogły zostać zaszczepione.

– Rzeczywiście można być nosicielem Haemophilusa influenzae – wówczas bakteria bytuje w naszych drogach oddechowych i nawet o tym nie wiemy. Niestety w stanie obniżonej odporności dochodzi do zachorowania. Nosiciel może zarazić inną osobę nawet w okresie, gdy sam nie ma objawów – stwierdza lekarz Monika Działowska.

Kiedy podawać szczepionkę Hib?

Zgodnie z kalendarzem szczepień szczepienie na Hib jest obowiązkowe dla dzieci od 6 tyg. do 2. roku życia. Cykl szczepień obejmuje 3 dawki podstawowe (od 6 tygodnia do 6 miesiąca życia w odstępach czasu nie krótszych niż 6 – 8 tygodni) i 1 dawkę uzupełniającą, którą podaje się między 16. a 18. miesiącem życia.

Dzieciom starszym, między 6-12. miesiącem życia, które wcześniej nie zostały zaszczepione podaje się 2 dawki szczepionki w odstępie nie krótszym niż 1 miesiąc oraz dawkę uzupełniającą w 16-18. miesiącu życia. Dzieciom między 1. a 5 rokiem życia podaje się tylko jedną dawkę szczepionki Hib.

Szczepienie podawane jest domięśniowo (udo lub ramię). W Polsce w skład szczepionki wchodzi antygen bakteryjny Hib oraz nośnik zmienny w zależności od producenta preparatu. Refundowane przez NFZ są wyłącznie szczepionki monowalentne chroniące tylko przed Hib. Szczepienie Hib można wykonać także w formie szczepionki skojarzonej, która chroni przed kilkoma patogenami w preparatach 5 w 1 i 6 w 1 np. Pentaxim, Infanrix Hexa, Hexacima.

Kiedy szczepić dorosłego niezaszczepionego?

– Szczepienie przeciwko Hib stosuje się przede wszystkim u małych dzieci (głównie do 5. roku życia), które nie są zdolne do wytwarzania przeciwciał po naturalnym kontakcie z tą bakterią, a także ciężej przechodzą infekcje. U starszych dzieci i dorosłych odporność przeciwko Hib powstaje po naturalnym kontakcie z drobnoustrojem – tłumaczy lekarz Monika Działowska z bloga pediatranazdrowie.pl.

Jednak w wyjątkowych sytuacjach starszym dzieciom i dorosłym zaleca się szczepienie. Dzieje się tak, gdy:

• usunięto śledzionę,
• występują zaburzenia odporności,
• występuje zarażenie wirusem HIV.

Czy szczepienie Hib chroni przez całe życie?

Trudno jest znaleźć dane odpowiadające na to pytanie, ponieważ powszechne szczepienia obowiązują nawet w Europie dopiero od nieco ponad 30 lat (w Polsce od 2007 roku).

Kto nie powinien się szczepić?

Przeciwwskazania do szczepienia przeciw Hib są standardowe i obejmują:

• alergię na którykolwiek składnik danej szczepionki,
• aktywną infekcję wirusową/bakteryjną,
• zaostrzenie choroby przewlekłej.

Powikłania

Nie odnotowano poważnych powikłań po podaniu monowalentnej szczepionki przeciwko Hib. Należy jednak pamiętać, że w przypadku szczepień skojarzonych mogą pojawić się niepożądane odczyny szczepienne związane z innymi składnikami szczepionki.

Skutki uboczne, które mogą pojawić się po podaniu szczepionki na Hib, to ból w miejscu podania i utrzymujące się 1-2 dni rozbicie i gorączka.