Udar mózgu (apopleksja) – objawy, przyczyny, leczenie

Udar mózgu (dawniej: apopleksja) to uszkodzenie, obumarcie fragmentów tego narządu spowodowane zatrzymaniem dopływu krwi do tkanki mózgowej. Co warto wiedzieć o udarze mózgu? I jakie objawy daje apopleksja? Wyjaśniamy. 

Apopleksja, czyli udar mózgu – co to jest?

Udar mózgu (inaczej apopleksja) to uszkodzenie, obumarcie fragmentów tego narządu spowodowane zatrzymaniem dopływu krwi do tkanki mózgowej. 

Udar mózgu, dawniej zwany apopleksją, to stan chorobowy polegający na nagłym zaburzeniu krążenia. Powoduje go nieprawidłowa ilość krwi, która dostaje się do mózgu.

Rodzaje apopleksji

Wyróżniamy dwa typy choroby:

• udar niedokrwienny, który powodowany jest przez zmniejszenie dopływu krwi na skutek zwężenia lub zamknięcia tętnicy,
• udar krwotoczny, który oznacza uszkodzenie mózgu wywołane krwotokiem mózgowym.

W rezultacie udaru bardzo często dochodzi do obumierania komórek nerwowych, które zostały odcięte od tlenu i składników odżywczych.

Przyczyny udaru mózgu

Jakie są przyczyny udaru mózgu? Występowaniu udarów sprzyjają m.in.:

• wiek,
• genetyczne predyspozycje do wystąpienia miażdżycy,
• nieprawidłowa dieta,
• palenie tytoniu,
• mała aktywność fizyczna,
• podwyższone ciśnienie tętnicze,
• zbyt wysoki poziom cholesterolu,
• otyłość.

Szczególnie narażone na występowanie udaru są jednak osoby z nieleczonym nadciśnieniem tętniczym.

Udar niedokrwienny

Udar niedokrwienny występuje wskutek niedrożności tętnicy, która zaopatruje mózg w krew. W następstwie krew nie przepływa tak, jak powinna, a komórki nie otrzymują jej odpowiedniej ilości.

Częstą przyczyną pojawienia się udaru niedokrwiennego jest miażdżyca – choroba, w której blaszki miażdżycowe odkładają się w ścianach naczyń krwionośnych, zatykając coraz bardziej światło tętnicy. W konsekwencji dochodzi do jej całkowitego zablokowania.

Udar niedokrwienny to około 85 –90 proc. wszystkich przypadków udarów.

Udar krwotoczny

Udar krwotoczny mózgu jest następstwem pęknięcia ściany tętnicy mózgowej i wylewu krwi. W efekcie krew nie dociera do tkanki mózgowej w miejsce zaopatrywane przez uszkodzoną tętnicę.

W udarach krwotocznych wyróżnia się: krwotoki śródmózgowe (wewnątrz mózgu) oraz krwotoki podpajęczynówkowe (na powierzchni mózgu).

Udary krwotoczne są niebezpieczniejsze od udarów niedokrwiennych.

Objawy apopleksji

Objawy udaru mózgu to przede wszystkim:

• niedowład i zaburzenie czucia po jednej stronie ciała,
• wykrzywienie twarzy,
• zaburzenia widzenia i mowy,
• nagłe zawroty głowy połączone z osłabieniem kończyn,
• niespodziewany i bardzo silny ból głowy.

Udar mózgu stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia – wymaga hospitalizacji, najlepiej na wyspecjalizowanym oddziale udarowym. Im szybciej rozpoczniemy leczenie, tym lepiej dla chorego. Podstawowe narzędzia umożliwiające zdiagnozowanie udaru to: tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny.

Diagnostyka udaru mózgu

Diagnostyka udaru mózgu polega na interpretacji wyników badań obrazowych – rezonansu magnetycznego głowy bądź tomografii komputerowej. Specjaliści zwracają także uwagę na objawy występujące u pacjenta.
U osoby z podejrzeniem udaru mózgu wykonuje się również USG tętnic szyjnych, echokardiografię i badanie krwi.

Skutki udaru mózgu

Najczęstszymi skutkami udaru mózgu są:

• niesprawność ruchowa,
• zaburzenia czucia,
• zaburzenia mowy (afazja),
• problemy z widzeniem,
• apraksja, czyli zaburzenie neurologiczne, które polega na niezdolności do wykonania zamierzonych ruchów czy gestów,
• zaburzenia psychiczne.

Leczenie udaru mózgu

Osoba z udarem wymaga specjalistycznej opieki na oddziale neurologii. Najskuteczniejszym sposobem udrożnienia naczynia krwionośnego jest tromboliza, która rozpuszcza zakrzep zamykający lub zwężający światło naczynia. Zabieg stosowany może być jedynie przy udarze niedokrwiennym i podlega mocnym ograniczeniom czasowym – lek podaje się do trzech godzin od wystąpienia udaru. Nie istnieją jednak środki, które mogą „wyleczyć” udar.

Rehabilitacja po apopleksji

A co po udarze? Osoba po udarze często jest nieprzytomna. Należy zapewnić jej więc wykwalifikowaną pomoc. Chorzy wymagają karmienia i mycia. Należy także zapobiegać zakrzepicy żył głębokich, zakażeniom i odleżynom. W procesie leczenia konieczna jest rehabilitacja.

Profilaktyka udaru mózgu

W celach profilaktycznych należy prowadzić zdrowy i aktywny tryb życia. Ryzyko udaru mózgu zmniejsza także prawidłowa dieta oraz ograniczenie picia alkoholu i palenia papierosów.