się ten artykuł?
Kamień nazębny nie jest wyłącznie problemem natury estetycznej. Jeśli nie jest regularnie usuwany, doprowadza do paradontozy, a w skrajnych przypadkach – utraty zębów. Stosowanie się do zaleceń profilaktycznych i coroczne wizyty kontrole w gabinecie stomatologicznym mogą uchronić przed tym problemem, z którym boryka się ok. 70 proc. Polaków. Jak usunąć kamień z zęba? Czy domowe metody są skuteczne?
Przyczyny i konsekwencje powstawania kamienia na zębach
Kamień nazębny tworzą zwapniałe lub wapniejące złogi, które pokrywają powierzchnię zębów nadziąsłowo lub również poddziąsłowo. 70-90 proc. jego składu stanowią związki nieorganiczne takie jak fosforan. Pozostałe części są organiczne – białko, lipidy i węglowodany. Nawarstwianie się płytki bakteryjnej już po dwóch tygodniach przybiera postać twardej struktury. Dlatego tak ważne jest prawidłowe czyszczenie zębów i przestrzeni międzyzębowych.
Jeśli kamień nie jest regularnie usuwany, wówczas wywołuje nieprzyjemny zapach z jamy ustnej oraz doprowadza do stanów zapalnych dziąseł i rozwoju próchnicy.
Najczęstszą przyczyną powstawania złogów na zębach jest niewłaściwa higiena jamy ustnej, a także nadużywanie tytoniu oraz kawy. Wpływ na rozwój kamienia ma również lekceważenie profilaktyki stomatologicznej, która zaleca, by przynajmniej raz w roku usuwać płytkę bakteryjną, zanim ta przekształci się w zmineralizowane i twarde struktury, będące siedliskiem bakterii próchniczych. Pacjenci borykający się ze stanami zapalnymi w obrębie jamy ustnej powinni natomiast odwiedzać gabinet dentystyczny nieco częściej, bo aż trzy do sześciu razy w ciągu roku.
Jak usunąć kamień z zębów?
Ściąganie kamienia z zębów w gabinecie stomatologicznym każdorazowo jest poprzedzone diagnostyką, która umożliwia określenia stopnia zaawansowania skystyalizowanego osadu. Struktury nadziąsłowe oceniane są wizualnie oraz w czasie zgłębnikowania z wykorzystaniem unitu i lupy. Natomiast zbadanie kamienia poddziąsłowego wymaga zastosowania sondy periodontologicznej, urządzenia fluorescencyjnego lub wykorzystującego technologię LED. Niekiedy wykonuje się także zdjęcie radiologiczne i wewnątrzustne albo przeprowadza badanie endoskopowe. Dopiero po ocenie stanu uzębienia możliwe jest oczyszczenie ich powierzchni z kamienia nazębnego.
Usuwanie kamienia nazębnego w gabinecie stomatologicznym
Czyszczenie kamienia nazębnego przeprowadzane jest współcześnie metodą skalingu z użyciem bezpiecznych dla szkliwa ultradźwięków i płukanki, zapobiegającej zakażeniu.
Do wykruszenia twardych struktur z kieszonek zębowych do głębokości około czterech milimetrów stosuje się specjalne urządzenie do usuwania kamienia nazębnego nazywane kiretem (ręcznym lub ultradźwiękowym). Po wyeliminowaniu kamienia powierzchnia zęba zwykle jest nierówna i szorstka. Z tej przyczyny konieczne jest wykonanie polerowania przy pomocy kątnicy, pilniczków diamentowych lub wolframowych oraz pasty polerskiej. Uzupełnieniem skalingu jest piaskowanie zębów. Zabieg ten polega na czyszczeniu trudno dostępnych miejsc przy pomocy środka czyszczącego aplikowanego pod ciśnieniem przez specjalne urządzenie zwane potocznie piaskarką.
Czy skaling boli? Sam zabieg jest całkowicie bezbolesny. W przypadku stosowania skalera poddziąsłowo możliwe jest uczucie dyskomfortu, dlatego stosuje się wówczas znieczulenie miejscowe. Ponadto po polerowaniu może wystąpić nadwrażliwość. Aby ją zmniejszyć, nakłada się na zęby żel lub lakier z fluorem. W zależności od tego, jak duży jest kamień, zabieg może trwać od pół godziny do nawet 60 minut.
Warto również podkreślić, że usuwanie kamienia z zębów z wykorzystaniem ultradźwięków jest wykluczone u:
- nosicieli wirusa HIV,
- zakażonych WZW,
- osób z wszczepionym rozrusznikiem serca,
- chorujących na osteoporozę,
- kobiet w ciąży.
W tych przypadkach stosuje się skaling laserowy, ręczny lub chemiczny, w zależności od zaleceń medycznych.
Usuwanie kamienia nazębnego – cena
Cena skalingu jest uzależniona przede wszystkim od wielkości kamienia nazębnego, zastosowanego znieczulenia i ewentualnych dodatkowych usług jak choćby fluoryzacja. Ile kosztuje usunięcie kamienia nazębnego w przypadku wykonywania tego zabiegu regularnie co 12 miesięcy? Koszt waha się od 150 do 200 zł.
W przypadku skalingu wykonywanego u dzieci należy się liczyć z nieco wyższą ceną, ponieważ zabieg trwa dłużej i wymaga większej precyzji.
Usuwanie kamienia nazębnego w domu – czy jest możliwe?
Nie istnieją skuteczne domowe sposoby na kamień nazębny. Twardych i zwapniałych lub wapniejących złogów nie można bowiem usunąć samodzielnie. Niezbędne są do tego specjalne urządzenia i substancje odkażające, stosowane w gabinecie stomatologicznym.
Można się niekiedy spotkać z opinią o dużej skuteczności wody utlenionej na kamień nazębny. Metoda ta pomaga zwalczać bakteryjną płytkę nazębną, jednak jest całkowicie nieskuteczna przy zwalczaniu skrystalizowanego osadu.
Analogicznie rzecz się ma z wodorowęglanem sodu – poszukiwanie informacji na temat tego, jak usunąć kamień nazębny sodą ma sens tylko w odniesieniu do płytki bakteryjnej, lecz nie do wapniejących lub zwapniałych złogów.
Jak zapobiegać powstawaniu kamienia nazębnego?
Najskuteczniejszym sposobem walki z kamieniem nazębnym jest profilaktyka. Prawidłowe czyszczenie jamy ustnej i coroczne kontrole w gabinecie stomatologicznym uchronią przed rozwojem zwapniałych złogów zarówno na dziąsłach, jak i pod nimi (w kieszonkach zębowych).
Podstawowym zaleceniem dentystycznym jest czyszczenie zębów szczoteczką i nicią dentystyczną.
Ważne jest również, by stosować pasty na kamień nazębny oraz płyny zapobiegające osadzaniu się płytki bakteryjnej na powierzchni szkliwa. To ona jest bowiem podstawą do rozwoju twardych struktur. Preparaty higieniczne powinny mieć ponadto w składzie pirofosforany, bifosforany sodu i sole cynku. Ich skuteczność jest wówczas zdecydowanie większa.
Kamień nazębny rozwija się również wolniej u osób, które regularnie żują gumę z dodatkiem witaminy C – kwas askorbinowy utrudnia rozwijanie się krystalicznych osadów.
Bibliografia:
- Paulina Mintzberg-Wachowicz, „Złogi nazębne” [w:] Asysta Dentystyczna, wyd. nr 4/2018.
- Tamara Pawlaczyk−Kamieńska, Maria Borysewicz−Lewicka, „Występowanie złogów nazębnych u 12-latków zamieszkujących środowisko wielkomiejskie”, Dental and Medical Problems, 2009/46.
- Tomasz Hildebrandt, Izabela Obersztyn, „Metody usuwania kamienia nazębnego” [w:] Stomatologia po dyplomie 2014/08.
- Marta Kusa-Podkańska, Monika Nastaj, Joanna Wysokińska-Miszczuk, „Periodontologiczne zabiegi profilaktyczne możliwe do wykonania w jamie ustnej u osób starszych” [w:] Gerontologia Polska tom 21, nr 1.
