Przejdź do treści

Hormony tropowe- rodzaje, działanie i ich funkcje w organizmie

Hormony tropowe- rodzaje, działanie i ich funkcje Pexels.com
Podoba Ci
się ten artykuł?
Udostępnij bliskim

Hormony tropowe przysadki mózgowej to związki chemiczne wydzielane przez gruczoł dokrewny zlokalizowany w centralnej części głowy. Ich uwalnianie kontroluje podwzgórze, czyli struktura zaliczana do międzymózgowia. Hormony tropowe to: hormon wzrostu i prolaktyna działające na tkanki obwodowe, TSH wpływające na tarczycę, ACTH oddziałujące na korę nadnerczy, gonadotropiny FSH i LH oraz lipotropina stymulująca spalanie tłuszczu.

Czym są hormony tropowe?

Hormony tropowe to substancje wytwarzane przez przedni płat przysadki mózgowej. Zalicza się do nich:

  • hormon tyreotropowy (TSH),
  • hormon luteinizujący (LH),
  • hormon folikulotropowy (FSH),
  • hormon adrenokortykotropowy (ACTH),
  • lipotropinę (LPH),
  • prolaktynę (PRL)
  • somatotropinę (GH).

Przysadka mózgowa jest niewielkim gruczołem dokrewnym leżącym u podstawy mózgu, w tzw. siodle tureckim. Waży jedynie 0,5 grama i ma trzy płaty: przedni, pośredni i tylny. Pod względem histologicznym dzieli się natomiast na część gruczołową i nerwową. Hormony tropowe stymulują aktywność podległych przysadce gruczołów dokrewnych, a więc odpowiadają za regulację wydzielania innych hormonów. Pracę przysadki mózgowej kontroluje z kolei podwzgórze wydzielając hormony zwane liberynami, które pobudzają przysadkę do uwalniania hormonów.

Badanie TSH wykonywane jest w diagnostyce chorób tarczycy.

Hormon tropowe – hormon tyreotropowy (TSH)

Hormon tyreotropowy, nazywany tyreotropiną, to glikoproteina wydzielana przez tyreotropy występujące w gruczołowej części przysadki. W niewielkich ilościach produkowana jest także przez monocyty (komórki układu immunologicznego). TSH odpowiada za: regulowanie czynności tarczycy, w tym za wzrost produkcji i wydzielania hormonów tarczycy: trójjodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4), a także tyreoglobuliny będącej białkiem hormonalnym. Ponadto tyreotropina nasila uwalnianie interleukiny 2 w układzie immunologicznym.

Wydzielanie TSH pobudza tyreoliberyna (TRH), a hamuje somatostatyna i dopamina. Pomiędzy podwzórzem, przysadką i tarczycą występuje sprzężenie zwrotne. TSH stymuluje tarczycę do produkcji hormonów, a gdy trójjodotyronina i tyroksyna występują już w zbyt dużej ilości,  hamują biosyntezę TSH.

Badanie FSH - ile wynosi norma i jak interpretować wyniki?

Gonadotropiny – hormon folikulotropowy (FSH) i luteinizujący (LH)

Do hormonów tropowych należą dwie gonadotropiny: FSH określany jako hormon dojrzewania pęcherzyków oraz LH, inaczej lutropina. Są to hormony glikoproteinowe, które u kobiet kontrolują pracę jajników, a ich stężenie zależne jest od fazy cyklu miesiączkowego. U mężczyzn FSH i LH odpowiadają za pracę jąder. Działanie gonadotropin jest następujące:

  • w jajniku FSH odpowiada za pobudzanie pęcherzyków jajnikowych do produkcji estrogenów;
  • w jajniku LH oddziałuje na komórki tekalne, które zaczynają produkować androstendion i testosteronu; w okresie okołoowulacyjnym LH prowadzi do owulacji i przemiany pozostałości pęcherzyka jajnikowego w ciałko żółte, które wzmaga produkcję testosteronu;
  • w jądrze FSH wpływa na komórki Sertolego i odpowiada za wysokie miejscowe stężenie testosteronu;
  • w jądrze LH dociera do komórek Leydiga, gdzie stymuluje biosyntezę testosteronu i pozostałych androgenów jądrowych.
nerki w 3D

Hormon tropowe – hormon adrenokortykotropowy  (ACTH)

Hormon adrenokortykotropowy, czyli kortykotropina, powstaje z proopiomelanokrtyny (POMC) i pobudza aktywność kory nadnerczy do wydzielania przez nią kortyzolu, aldosteronu i androgenów. ACTH bierze udział w regulacji rytmu dobowego; najwyższe stężenie hormonu obserwuje się nad ranem, a najniższe w nocy. Na wzrost stężenia kortykotropiny mają wpływ sytuacje stresowe, infekcje czy urazy. Niskie stężenie ACTH występuje u osób z niedoczynnością kory nadnerczy, zespołem Cushinga i chorobą Addisona.

Hormony tropowe – lipotropina (LPH), prolaktyna (PRL) i somatotropina (GH)

Lipotropina to hormon polipeptydowy, który pobudza metabolizm tłuszczów: przyspiesza hydrolizę glicerydów i powoduje wzrost stężenia wolnych kwasów tłuszczowych we krwi. Somatotropina, określana jako hormon wzrostu, stymuluje wzrost tkanek, narządów i ciała. Stopień jej wydzielania zmienia się w ciągu życia. Wysokie stężenie GH obserwuje się w wieku dziecięcym, a maksymalny poziom hormonu pojawia się w okresie dojrzewania. Prolaktyna to białko, które pobudza wydzielanie mleka w czasie laktacji. W układzie odpornościowym PRL pełni funkcję immunostymulatora.

Bibliografia:

  1. Abraham Peters, Atlas anatomiczny, Świat Książki, 2006
  2. Stanisław Konturek, Fizjologia człowieka, Edra Urban&Partner, 2012
  3. Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007
i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Podoba Ci się ten artykuł?

Tak
Nie

Powiązane tematy:

Zainteresują cię również:

„Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa jest podstępna i dość tajemnicza” – mówi chirurg lek. Sylwia Barańska

„Osoby, które są bardzo elastyczne, muszą zrobić więcej, by poczuć swoje ciało” – mówi nauczycielka jogi kundalini, Agnieszka Bera

Po co kobiecie testosteron?

Dlaczego nie mam orgazmu? 9 możliwych przyczyn

Budzisz się w środku nocy i nie możesz zasnąć? Lekarka wyjaśnia, z czego to może wynikać

Budzisz się w środku nocy i nie możesz zasnąć? Lekarka wyjaśnia, z czego to może wynikać

romantyczna kolacja nad morzem

7 naturalnych sposobów na podniesienie poziomu testosteronu u mężczyzny. Skorzystacie na tym oboje!

Joga hormonalna – sposób na równowagę

Psychoterapeutka Aneta Rutkowska: „Nikt nie przychodzi, mówiąc: 'Jestem uzależniony od adrenaliny’. A w trakcie okazuje się często, że nie są oni w stanie znosić codzienności życia”

Okres się spóźnia?

Czekasz na okres, a on cały czas nie nadchodzi? Możliwych powodów jest znaczenie więcej niż ciąża

17 hydroksyprogesteron – funkcje, badanie, normy i cena. Jakie są objawy podwyższonego i obniżonego poziomu?

Chcesz wesprzeć pracę swoich hormonów? Seed cycling jest dla ciebie / istock

Chcesz wesprzeć pracę swoich hormonów? Seed cycling jest dla ciebie

para zakochanych, romantyczny wieczór

Nie masz ochoty na seks? Poznaj 8 sposobów na podniesienie libido

"To on jest przyczyną wszystkich twoich problemów. To przez niego organizm nie może wyjść z opresji, szaleje gospodarka hormonalna, ubożeje mikrobiota" - podkreśla lek. Dorota Helim-Sobkowiak

„To on jest przyczyną wszystkich twoich problemów. To przez niego szaleje gospodarka hormonalna, ubożeje mikrobiota” – pisze o… stresie lek. Dorota Helim-Sobkowiak

Dr Dorota Wakuła / fot. Infemini Med Home

„Nie jesteśmy w stanie odróżnić klinicznie depresji poporodowej od fazy niedoczynności poporodowego zapalenia tarczycy” – mówi dr Dorota Wakuła

26-latka chora na hirsutyzm po kilkunastu latach przestała się golić i zapuściła brodę. "Trudno to wytłumaczyć, ale czuję się wolna"

26-latka chora na hirsutyzm po kilkunastu latach przestała się golić i zapuściła brodę. „Trudno to wytłumaczyć, ale czuję się wolna”

Układ dokrewny – funkcje i budowa. Jakie hormony są najważniejsze?

Milena Nosek / archiwum prywatne

„To, co dzieje się wewnątrz nas, wyznacza jakość naszej pracy. Hormony sterują całym naszym organizmem” – mówi Milena Nosek, dietetyczka

Dr Dominika Trojnarska o tajnikach hormonu miłości, wierności i szczęścia: „Są kraje, w których oksytocynę podaje się pacjentkom w sprayu”

Hormony, które rządzą twoim życiem seksualnym /fot. Pexels

Hormony, które rządzą twoim życiem seksualnym

Androstendion – rola w organizmie, normy i interpretacja. Kiedy badać poziom hormonu?

„Lekarka na roślinach” o nietypowym sposobie na wzmocnienie odporności: Przytulajmy się na zdrowie!

Nieleczona skraca życie nawet o 10 lat. „Nie mówiłam o wszystkich objawach, bo bałam się oskarżeń o udawanie”. O życiu z akromegalią opowiada Katarzyna Marcinkowska

Rola selenu w chorobie Hashimoto

Niedoczynność kory nadnerczy – objawy, badania, rodzaje, leczenie