Jak wygląda badanie echo serca i co wykrywa? Przygotowanie do badania

Echo serca to badanie diagnostyczne, które wykorzystywane jest w celu oceny budowy anatomicznej oraz pracy jam i zastawek serca. Jest to bezpieczna metoda, którą można stosować u wszystkich. Często wykonuje się także echo serca u płodu, aby wcześnie wykryć i leczyć wszelkie nieprawidłowości związane z funkcjonowaniem tego narządu.

W badaniu echo serca wykorzystuje się zjawisko ultradźwięków, podobnie jak w przypadku powszechnie wykonywanego badania ultrasonograficznego innych narządów. Po przyłożeniu specjalnej głowicy do klatki piersiowej na ekranie urządzenia uzyskuje się obraz, który powstał w wyniku odbicia się fal ultradźwiękowych od struktur znajdujących się wewnątrz organizmu. Echo serca u dzieci i dorosłych ma dużą wartość diagnostyczną. Szczególnie w przypadku słyszalnych szmerów, bólów w klatce piersiowej i w zaburzeniach rytmu serca.

Co to jest echo serca?

Echo serca, określane także jako USG serca lub badanie echokardiograficzne, to nieinwazyjne badanie diagnostyczne, które pozwala na ocenę budowy serca i jego funkcjonowania – pracę zastawek, ruch mięśnia sercowego oraz przepływ krwi przez przedsionki, komory i duże naczynia krwionośne. Wykorzystuje się je w diagnostyce chorób układu krążenia.

W badaniu wykorzystuje się fale ultradźwiękowe, dlatego jest ono w pełni bezpieczne. Z tego powodu z powodzeniem można wykonywać echo serca w ciąży i u małych dzieci. Istnieje kilka technik badania:

• echo serca przezklatkowe – głowica USG przykładana jest do ściany klatki piersiowej; możliwe jest uzyskanie obrazu w kilku płaszczyznach i wymiarach;
• echo serca przezprzełykowe – specjalną, cienką sondę do badania umieszcza się w przełyku pacjenta, co, ze względu na bliskie sąsiedztwo ze strukturami serca, pozwala na dokładniejszą ocenę narządu w kilku wymiarach;
• echo serca obciążeniowe – oceny serca dokonuje się podczas wysiłku fizycznego lub po podaniu leków zwiększających jego zapotrzebowanie na tlen;
• echo serca kontrastowe – w celu poprawienia jakości obrazu podczas badania pacjentowi podaje się dożylnie kontrast lub płyn zawierający mikropęcherzyki.

Na czym polega i ile trwa echo serca?

Echo serca polega na dokonaniu oceny struktur serca za pomocą specjalnej głowicy, która jest przykładana do klatki piersiowej lub umieszczana w przełyku pacjenta. Aparat przesyła fale ultradźwiękowe, które odbijają się od narządu, dzięki czemu na monitorze powstaje obraz serca.

W trakcie badania pacjent jest rozebrany od pasa w górę i leży na lewym boku. Lekarz nakłada na jego skórę specjalny żel i przesuwa głowicę ultrasonograficzną w różne miejsca klatki piersiowej, aby uzyskać obraz w różnych wymiarach. Zwykle echo serca trwa około 15 minut, jednak zależy to od indywidualnego przypadku.

Jak przygotować się do echa serca?

Przygotowanie do echa serca obejmuje wykonanie zapisu elektrokardiograficznego serca (EKG) przed badaniem, a niekiedy także zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej. Poza tym przed USG serca przezklatkowym nie są wymagane specjalne czynności. Dobrze jest ubrać bluzkę lub koszulę, którą można łatwo zdjąć. Natomiast w przypadku echa serca przezprzełykowego pacjent powinien zgłosić się na czczo.

Co wykrywa echo serca?

Za pomocą echa serca możliwe jest diagnozowanie i monitorowanie następujących schorzeń:

• zapalenia wsierdzia,
• rozwarstwienia aorty,
• zapalenia mięśnia sercowego,
• występowanie skrzepliny w jamach serca,
• wad serca,
• wad zastawek,
• kardiomiopatii,
• niewydolności serca,
• nieprawidłowości związanych z naczyniami krwionośnymi odchodzącymi od serca.

Wskazaniami do USG serca są: omdlenia, nietolerancja wysiłku, słyszalne szmery nad sercem, zaburzenia rytmu, stan po operacji kardiochirurgicznej, stan po zawale mięśnia sercowego.

Kiedy należy wykonać echo serca u płodu?

Echo serca u płodu wykonuje się w przypadku podejrzenia wrodzonych wad serca i zastawek, w celu wczesnego ich wykrycia oraz ustalenia planu leczenia jeszcze przed porodem. Ocenie podlega budowa serca dziecka, przepływ krwi i tętno. Badanie jest w pełni bezpieczne dla płodu oraz kobiety ciężarnej. Przeprowadza się je zwykle między 19 a 24 tygodniem ciąży.

Interpretacja wyników

Wynik echa serca dostępny jest bezpośrednio po badaniu. Ocenie podlega:

• kurczliwość mięśnia sercowego (normokineza – stan prawidłowy, hipokineza – zmniejszona ruchomość, akineza – brak ruchu);
• wymiary struktur serca i dużych naczyń.

Jednym z najważniejszych parametrów jest frakcja wyrzutowa (EF), która informuje o procentowej ilości krwi przepompowywanej przez narząd w trakcie jednego skurczu. Zwykle oceniana jest EF lewej komory. Norma wynosi 60–65%. Niższa wartość oznacza niewydolność serca. Jest także skutkiem przewlekłych chorób układu krążenia.