Jakie są przyczyny i sposoby leczenia torbieli w obrębie nerek? Czy torbiel może mieć charakter złośliwy?

Torbiele na nerkach to przestrzenie płynowe znajdujące się w obrębie ich miąższu. W ponad 90% przypadków są to zmiany łagodne, niektóre z nich nie wymagają leczenia, a jedynie obserwacji. Zdarzają się jednak torbiele o charakterze złośliwym. Mogą być zlokalizowane w jednej nerce lub występować obustronnie. Podstawowym narzędziem diagnostycznym jest badanie USG.

Torbiel na nerce może pojawić się w każdym okresie życia. Czasem stwierdzane są nawet torbiele na nerce u noworodka (jeżeli mają charakter wrodzony). Jednakże zdecydowanie częściej dotyczą osób dorosłych i mają charakter nabyty. W ponad 90% przypadków są to zmiany łagodne, które czasami wykrywane są w przypadkowym badaniu, a pacjent nie odczuwa żadnych dolegliwości. Czasami jednak mogą mieć charakter złośliwy. Różna jest również lokalizacja torbieli w nerce. Niekiedy ich obecność stwierdza się w jednym narządzie, czasami mnogie zmiany obejmują obie nerki. Torbiele na nerce u mężczyzn występują częściej niż u kobiet.

Torbiel na nerce – czy to groźna diagnoza?

Słysząc diagnozę, należałoby się zastanowić, co oznacza torbiel na nerce. Pacjenci po usłyszeniu diagnozy często pytają, czy torbiel na nerce oznacza raka. Torbiel to zmiana wypełniona treścią płynową, w obrębie której czasem może rozwinąć się nowotwór złośliwy, jednakże są to sytuacje rzadkie. Wyróżniamy kilka rodzajów torbieli. Najbardziej pospolitym i najczęstszym jest torbiel prosta. Poza nią spotykamy zwyrodnienie wielotorbielowate nerek oraz nabytą torbielowatość nerek. Każda z tych chorób przebiega nieco inaczej, daje inne objawy i niesie za sobą inne zagrożenia.

Podstawowym badaniem diagnostycznym przy podejrzeniu torbieli nerek jest USG. Po jego wykonaniu lekarz decyduje o dalszym postępowaniu, które może obejmować pogłębioną diagnostykę i kwalifikację do usunięcia torbieli lub postępowanie wyczekujące, czyli obserwację i okresową kontrolę. Objawy torbieli nerek są niespecyficzne, ich nasilenie bywa różne w zależności od wielkości zmiany oraz ich liczby i lokalizacji.

Torbiel prosta na nerce

Torbiele proste są zwykle pojedyncze. Występują u około ⅓ społeczeństwa, a ich częstość wzrasta wraz z wiekiem. Przy takim rodzaju torbieli na nerce objawy zwykle nie występują. Zmiany wykrywane są w przypadkowym badaniu USG. Jeżeli rozmiary torbieli są znaczne, mogą pojawić się bóle w boku, bóle okolicy lędźwiowej, czasem może dojść do zakażenia torbieli lub krwawienia w jej obrębie, co skutkować może krwiomoczem. Przy bezobjawowej torbieli na nerce leczenie nie jest wymagane, zaleca się obserwację i kontrolne badania USG. Jeżeli objawy występują, usuwa się torbiel chirurgicznie lub wykonuje się jej opróżnienie i sklerotyzację.

Zwyrodnienie wielotorbielowate nerek z obecnością torbieli korowych na nerce

Jest to schorzenie genetyczne związane z występowaniem wielu torbieli korowych w nerce, a także torbieli rdzeniowych (oba te typy nazywamy torbielami miąższowymi w nerce). Różne są rodzaje dziedziczenia (postać autosomalna i recesywna). Choroba przez długi czas może nie dawać objawów. Pierwszym jej symptomem może być nadciśnienie tętnicze. Przy tego typu torbieli w nerce objawy obejmują także bóle okolicy lędźwiowej oraz krwiomocz, może też rozwinąć się kamica nerkowa. W przypadku tych torbieli w nerce leczenie operacyjne raczej nie jest zalecane, w dużej mierze terapia ogranicza się do zapobiegania rozwojowi przewlekłej niewydolności nerek.

Nabyta torbielowatość nerek – torbiele na nerce po dializoterapii

O tym typie schorzenia mówimy, jeżeli w miąższu nerek pojawi się minimum 5 torbieli u osoby przewlekle dializowanej. Dializy włącza się do leczenia przy mocznicy, która jest wyrazem pełnoobjawowej schyłkowej niewydolności nerek. Szacuje się, że im dłuższy czas dializy, tym większe prawdopodobieństwo pojawienia torbieli miąższowych, zdarzają się także torbiele ze zwapnieniami na nerce oraz torbiele z przegrodami na nerce. Przy dializie trwającej dłużej niż 8 lat wykrywalność choroby wynosi około 92%. Torbiele są zazwyczaj bezobjawowe. Jeżeli pojawiają się dolegliwości, najczęściej spotykamy krwiomocz. Torbiele nie wymagają leczenia, ale konieczna jest regularna obserwacja, gdyż w tego typu torbieli na nerce rak może się rozwinąć częściej niż w innych przypadkach. Wykrywalność zmian nowotworowych sięga około 5%.

Torbiele na nerce – jak leczyć zmiany?

W większości przypadków, niezależnie od przyczyny, torbiele na nerce nie wymagają leczenia farmakologicznego czy chirurgicznego. Zalecana jest obserwacja i regularna kontrola w badaniu przesiewowym, jakim jest USG. W przypadku występowania nasilonych dolegliwości bólowych stosuje się leki przeciwbólowe i rozkurczowe, a w przypadku krwiomoczu wskazany jest odpoczynek, brak wysiłku fizycznego i zapobieganie niedokrwistości (do której skłonność mają zwłaszcza pacjenci dializowani).